Lãnh đạo châu Âu họp khẩn nhưng không đạt được thỏa thuận

[Hoa Kỳ ngày nay]

Kết quả đã được dự đoán trước! Châu Âu vẫn phải dựa hơi Hoa Kỳ rất nhiều!
Vào ngày 17 theo giờ địa phương, các nhà lãnh đạo châu Âu đã gấp rút tổ chức một cuộc họp khẩn cấp tại Paris để bàn về tình hình Ukraine và an ninh của châu Âu.

Theo New York Times và AFP, cuộc họp này diễn ra sau khi một loạt tuyên bố gây sốc từ các quan chức cấp cao Mỹ về cuộc xung đột Nga-Ukraine, khiến châu Âu lo ngại mình bị gạt ra ngoài cuộc. Mỹ và Nga dự kiến sẽ đàm phán về vấn đề này tại Saudi Arabia vào ngày 18 mà không có sự tham gia của châu Âu và Ukraine. Vì thế, các nhà lãnh đạo châu Âu muốn khẳng định rằng họ vẫn có vai trò quan trọng và cần một chỗ ngồi tại bàn đàm phán.

Tuy nhiên, theo Politico.eu, kế hoạch của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhằm dẫn dắt châu Âu thành một mặt trận thống nhất đã không đạt được kết quả như mong đợi. Các nước vẫn chưa thể thống nhất quan điểm về việc có nên đưa quân đến Ukraine sau khi xung đột kết thúc hay không.

Châu Âu đứng trước bước ngoặt an ninh​

Trước cuộc họp này, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin, cho thấy lập trường khác biệt rõ rệt so với các đồng minh châu Âu trong cách đối phó với Moscow. Trong khi đó, Phó Tổng thống Mỹ Cyrus Vance chỉ trích châu Âu đã xa rời "những giá trị cốt lõi" tại Hội nghị An ninh Munich vào ngày 14. Việc Mỹ đơn phương tiến hành đàm phán với Nga mà không có sự tham gia của châu Âu và Ukraine khiến các nhà lãnh đạo châu Âu lo ngại.

Macron đã mời các nhà lãnh đạo Pháp, Đức, Anh, Ý, Ba Lan, Tây Ban Nha, Hà Lan, Đan Mạch và một số nước khác tham gia cuộc họp, cùng với các quan chức cấp cao như Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thư ký NATO Mark Rutte.

Sau cuộc họp, von der Leyen viết trên mạng xã hội: "An ninh châu Âu đang ở bước ngoặt. Đúng là nó liên quan đến Ukraine, nhưng cũng liên quan chặt chẽ đến chúng ta. Chúng ta cần khẩn trương hành động và tăng cường quốc phòng."

Các lãnh đạo châu Âu đã thảo luận về những biện pháp ngắn hạn để giải quyết xung đột Nga-Ukraine cũng như cách đảm bảo an ninh lâu dài trong trường hợp Mỹ rút lại sự hỗ trợ. Các vấn đề như chi tiêu quân sự, hỗ trợ Ukraine sau chiến tranh, và khả năng triển khai quân đội đã được bàn thảo. Tuy nhiên, quan điểm giữa các nước vẫn còn nhiều khác biệt.

Một số quốc gia không được mời tham dự cuộc họp tỏ ra không hài lòng. Một quan chức cấp cao vùng Baltic cho rằng cuộc họp này đáng lẽ phải do Chủ tịch Hội đồng châu Âu Costa triệu tập, chứ không phải Macron. Hungary - quốc gia có quan hệ thân thiết với Trump và Putin - thậm chí còn công khai chỉ trích hội nghị Paris, gọi đây là cuộc họp của "những nhà lãnh đạo châu Âu ủng hộ chiến tranh, phản đối Trump và cản trở hòa bình". Bộ trưởng Ngoại giao Hungary Peter Szijjártó cũng cáo buộc rằng những nước tham gia cuộc họp đang "đổ thêm dầu vào lửa".

Châu Âu chia rẽ về chiến lược an ninh​

Sau 3,5 giờ thảo luận, Politico.eu nhận định rằng cuộc họp chưa đưa ra được giải pháp rõ ràng. Mỹ trước đó đã gửi bảng câu hỏi đến các nước NATO để thăm dò lập trường của họ, nhưng nội bộ châu Âu vẫn chưa thống nhất được quan điểm.

Macron là người đầu tiên đề xuất ý tưởng triển khai quân đội châu Âu tại Ukraine. Thủ tướng Anh Keir Starmer ủng hộ đề xuất này và cam kết rằng Anh sẵn sàng tham gia đảm bảo an ninh nếu cần. Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson cũng để ngỏ khả năng đưa quân đội Thụy Điển tham gia gìn giữ hòa bình.

Tuy nhiên, Đức và Ba Lan phản đối mạnh mẽ. Thủ tướng Đức Olaf Scholz cho rằng việc thảo luận về triển khai quân đội là "quá sớm" và "không phù hợp". Trong khi đó, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk khẳng định nước này sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine về tài chính, hậu cần và quân sự nhưng không có kế hoạch đưa quân trực tiếp vào Ukraine.

Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen cũng tỏ ra thận trọng, cho rằng còn "rất nhiều điều cần phải làm rõ" trước khi đưa ra quyết định.

Vai trò của Mỹ và những lo ngại của châu Âu​

Trong lúc cuộc họp ở Paris diễn ra, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đang có cuộc gặp với các quan chức Nga tại UAE. Ông nhấn mạnh rằng Ukraine sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào nếu không có sự tham gia của mình.

Mặt khác, một số lãnh đạo châu Âu vẫn tin rằng Mỹ không có ý định rút khỏi khu vực. Thủ tướng Hà Lan Dick Schoof cho rằng những động thái gần đây của Washington chỉ nhằm gây sức ép buộc châu Âu tăng chi tiêu quân sự.

Theo New York Times, NATO đang yêu cầu các nước thành viên nâng mức chi tiêu quốc phòng từ 2% GDP lên ít nhất 3% hoặc 3,5%. Điều này sẽ là một trọng tâm quan trọng trong Hội nghị thượng đỉnh NATO vào mùa hè năm nay.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Rubio đang có mặt tại Saudi Arabia để gặp gỡ các quan chức Nga, mở đường cho các cuộc đàm phán chính thức về Ukraine trong tương lai. Ông khẳng định rằng châu Âu và Ukraine sẽ có mặt trong các cuộc đàm phán thực sự, nhưng chưa phải ở thời điểm hiện tại.

Cựu đại sứ Mỹ tại NATO, Ivo Daalder, nhận định rằng cả Ukraine và châu Âu đã nhận ra rằng họ đang ở cùng một chiến tuyến và không thể tiếp tục phụ thuộc hoàn toàn vào Mỹ. Nỗi lo ngại lớn nhất lúc này là Trump và Putin có thể đạt được một thỏa thuận mà không cần sự đồng thuận của châu Âu và Ukraine.