Đoạn Video
Ảnh
Spring Hill
Thành viên nổi tiếng
Dù hiện nay đã có rất nhiều quy định về phân cấp, phân quyền nhưng thực tế các phường làm gì cũng phải xin cấp thành phố. Như vậy là chưa thực hiện được tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".
Ngày 2/11, Học viện Hành chính và Quản trị công cùng Hiệp hội Khoa học Hành chính Việt Nam phối hợp với UBND phường Tây Hồ (Hà Nội) tổ chức Diễn đàn khoa học “Quản trị địa phương ở đơn vị hành chính phường”.
Sức ép về tổ chức, biên chế dẫn đến quá tải công việc
Phát biểu khai mạc, TS Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học Hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, thay cho chính quyền địa phương 3 cấp, thực hiện từ 1/7/2025 là một mô hình tiến bộ, phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.
Tuy nhiên, trong quá trình vận hành, mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp không tránh khỏi các khó khăn, thách thức, nhất là hiện nay đất nước ta đang chuyển từ quản lý nhà nước sang quản trị địa phương, trong đó có quản trị địa phương ở đô thị (phường).
Theo ông Tuấn, với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, quản trị địa phương không chỉ đòi hỏi chính quyền phường phải được quyết định các vấn đề thuộc phạm vi quản lý trên địa bàn phường mà còn phải là trung tâm, trụ cột thực hiện sứ mệnh định hướng, kiến tạo, điều phối và kết nối phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội.
Chính quyền phường phải thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, kể cả nhân lực số, năng lực số trên các khía cạnh: Kiến thức, kỹ năng, tư duy để ra các quyết định dựa trên dữ liệu và thực hiện chính sách dựa trên cơ sở khoa học.
Đồng thời, chính quyền cần kết nối, phát huy sức mạnh của khu vực doanh nghiệp, phát triển kinh tế tư nhân, đổi mới sáng tạo, chịu sự giám sát, lắng nghe phản biện và phát huy nguồn lực của doanh nghiệp, của các tổ chức xã hội; đổi mới tổ chức và hoạt động của cộng đồng dân cư theo hướng tự quản, tự chủ… tạo sự kết nối, hợp tác giữa chính quyền – doanh nghiệp – cộng đồng dân cư.
Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ chỉ ra hàng loạt khó khăn, thách thức trong quản trị của chính quyền phường hiện nay.
Cụ thể, việc chịu sức ép về tổ chức, biên chế dẫn đến quá tải về công việc; chưa xây dựng danh mục vị trí việc làm ở phường; phân quyền, phân cấp nhưng chưa sửa đổi quy trình, thủ tục đồng bộ (quản lý đất đai, trật tự xây dựng, vệ sinh môi trường, dịch vụ công); chưa được trao quyền tự quản địa phương về công việc, tài chính, biên chế; việc chuyển đổi số chưa đồng bộ, còn chậm; xây dựng đô thị phường thông minh; đội ngũ cán bộ, công chức hạn chế về năng lực, thiếu động lực làm việc…
Chủ tịch UBND phường Tây Hồ Nguyễn Thanh Tịnh cũng cho biết, mặc dù mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã mở ra sự chủ động hơn, nhưng “thiếu đồng bộ về thẩm quyền giải quyết” vẫn là rào cản lớn nhất.
“Chúng tôi thường gặp khó khăn trong xử lý các vấn đề về đô thị, xây dựng, bảo vệ môi trường do thẩm quyền còn hạn chế, dẫn đến việc phải báo cáo, chờ đợi, làm giảm hiệu quả và tính kịp thời”, Chủ tịch UBND phường Tây Hồ nêu thực tế.
Theo ông Tịnh, chính quyền phường đang nỗ lực chuyển đổi số, song việc ứng dụng công nghệ còn dừng lại ở mức độ nhập liệu, báo cáo, chưa thực sự phát huy được vai trò của AI và big data trong quản trị rủi ro hay dự báo nhu cầu dịch vụ công.
“Áp lực công việc cao, yêu cầu chuyên môn ngày càng tăng, nhưng chế độ tiền lương, đãi ngộ, thu hút và giữ chân người giỏi chuyên môn tại phường còn hạn chế. Cơ chế tự chủ tài chính hoặc huy động nguồn lực xã hội để tự quản, thực hiện nhiệm vụ và triển khai các hoạt động đổi mới sáng tạo trong quản trị đô thị còn nhiều vướng mắc”, ông Tịnh nói.
Giải quyết vòng luẩn quẩn “xin - cho”
GS.TS Nguyễn Quốc Sửu, Phó Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công cho biết, chuyển đổi từ chính quyền địa phương 3 cấp sang 2 cấp giúp giảm các tầng lớp trung gian, nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền, làm tăng hiệu lực quản trị nhà nước, bảo đảm các quyết định được thực hiện nhanh chóng và hiệu quả. Chính quyền cấp phường được trao quyền chủ động hơn, nâng cao trách nhiệm trong phục vụ và hỗ trợ người dân.
Việc chuyển đổi từ tư duy “mệnh lệnh - hành chính” sang “phục vụ - quản trị” đã tạo ra những tác động rõ rệt trong tổ chức và hoạt động của chính quyền cấp phường, thể hiện sự thay đổi căn bản trong văn hóa quản lý nhà nước.
Ông cho biết, mặc dù hiện nay đã có rất nhiều quy định về phân cấp, phân quyền nhưng thực tế các phường làm gì cũng phải xin cấp thành phố. Như vậy là chưa thực hiện được tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".
Theo ông Sửu, giải pháp nền tảng để giải quyết vòng luẩn quẩn “xin - cho” và nâng cao trách nhiệm của chính quyền phường là hoàn thiện thể chế xác nhận tư cách pháp nhân công quyền của chính quyền địa phương (quy định rõ chính quyền phường là pháp nhân công pháp, có tài sản và ngân sách riêng), tự chịu trách nhiệm (độc lập trước pháp luật và người dân về các quyết định của mình) và tăng cường cơ chế tài phán (bảo đảm người dân có thể khởi kiện các quyết định hành chính một cách hiệu quả, bình đẳng trước pháp luật).
Bên cạnh đó, cần phát triển nguồn nhân lực chuyên nghiệp với việc xây dựng hình ảnh “công chức đô thị chuyên nghiệp, thân thiện, tận tâm và sáng tạo”.
Từ việc nhận diện các “điểm nghẽn” cốt lõi, ông chỉ ra các nhóm giải pháp mang tính chiến lược để mô hình chính quyền 2 cấp tại Hà Nội vận hành hiệu quả, trong đó tập trung vào việc nâng cao năng lực thực thi của cấp phường và hiện đại hóa phương thức quản trị của cấp thành phố.
Chia sẻ kinh nghiệm của Nhật Bản về quản trị địa phương, Giáo sư Takada Hirofumi, Phó Chủ tịch Viện Nghiên cứu Chính sách quốc gia Nhật Bản cho hay, ở Nhật Bản, tỉnh và chính quyền đô thị độc lập với nhau, không có mối quan hệ “thứ bậc” về pháp lý.
Tỉnh đưa ra hướng dẫn và tư vấn cho chính quyền đô thị. Chính quyền đô thị – là chính quyền địa phương cơ bản giải quyết các công việc không thuộc thẩm quyền giải quyết của tỉnh.
Tỉnh là chính quyền địa phương khu vực rộng, thực hiện các công việc bao phủ khu vực rộng, truyền thông và điều phối liên quan đến chính quyền đô thị cùng các nhiệm vụ bổ sung cho chính quyền đô thị.
Ngày 2/11, Học viện Hành chính và Quản trị công cùng Hiệp hội Khoa học Hành chính Việt Nam phối hợp với UBND phường Tây Hồ (Hà Nội) tổ chức Diễn đàn khoa học “Quản trị địa phương ở đơn vị hành chính phường”.
Sức ép về tổ chức, biên chế dẫn đến quá tải công việc
Phát biểu khai mạc, TS Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học Hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, thay cho chính quyền địa phương 3 cấp, thực hiện từ 1/7/2025 là một mô hình tiến bộ, phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.
TS Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học Hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ. Ảnh: H.H
Tuy nhiên, trong quá trình vận hành, mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp không tránh khỏi các khó khăn, thách thức, nhất là hiện nay đất nước ta đang chuyển từ quản lý nhà nước sang quản trị địa phương, trong đó có quản trị địa phương ở đô thị (phường).
Theo ông Tuấn, với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, quản trị địa phương không chỉ đòi hỏi chính quyền phường phải được quyết định các vấn đề thuộc phạm vi quản lý trên địa bàn phường mà còn phải là trung tâm, trụ cột thực hiện sứ mệnh định hướng, kiến tạo, điều phối và kết nối phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội.
Chính quyền phường phải thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, kể cả nhân lực số, năng lực số trên các khía cạnh: Kiến thức, kỹ năng, tư duy để ra các quyết định dựa trên dữ liệu và thực hiện chính sách dựa trên cơ sở khoa học.
Đồng thời, chính quyền cần kết nối, phát huy sức mạnh của khu vực doanh nghiệp, phát triển kinh tế tư nhân, đổi mới sáng tạo, chịu sự giám sát, lắng nghe phản biện và phát huy nguồn lực của doanh nghiệp, của các tổ chức xã hội; đổi mới tổ chức và hoạt động của cộng đồng dân cư theo hướng tự quản, tự chủ… tạo sự kết nối, hợp tác giữa chính quyền – doanh nghiệp – cộng đồng dân cư.
Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ chỉ ra hàng loạt khó khăn, thách thức trong quản trị của chính quyền phường hiện nay.
Cụ thể, việc chịu sức ép về tổ chức, biên chế dẫn đến quá tải về công việc; chưa xây dựng danh mục vị trí việc làm ở phường; phân quyền, phân cấp nhưng chưa sửa đổi quy trình, thủ tục đồng bộ (quản lý đất đai, trật tự xây dựng, vệ sinh môi trường, dịch vụ công); chưa được trao quyền tự quản địa phương về công việc, tài chính, biên chế; việc chuyển đổi số chưa đồng bộ, còn chậm; xây dựng đô thị phường thông minh; đội ngũ cán bộ, công chức hạn chế về năng lực, thiếu động lực làm việc…
Chủ tịch UBND phường Tây Hồ Nguyễn Thanh Tịnh. Ảnh: H.H
Chủ tịch UBND phường Tây Hồ Nguyễn Thanh Tịnh cũng cho biết, mặc dù mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã mở ra sự chủ động hơn, nhưng “thiếu đồng bộ về thẩm quyền giải quyết” vẫn là rào cản lớn nhất.
“Chúng tôi thường gặp khó khăn trong xử lý các vấn đề về đô thị, xây dựng, bảo vệ môi trường do thẩm quyền còn hạn chế, dẫn đến việc phải báo cáo, chờ đợi, làm giảm hiệu quả và tính kịp thời”, Chủ tịch UBND phường Tây Hồ nêu thực tế.
Theo ông Tịnh, chính quyền phường đang nỗ lực chuyển đổi số, song việc ứng dụng công nghệ còn dừng lại ở mức độ nhập liệu, báo cáo, chưa thực sự phát huy được vai trò của AI và big data trong quản trị rủi ro hay dự báo nhu cầu dịch vụ công.
“Áp lực công việc cao, yêu cầu chuyên môn ngày càng tăng, nhưng chế độ tiền lương, đãi ngộ, thu hút và giữ chân người giỏi chuyên môn tại phường còn hạn chế. Cơ chế tự chủ tài chính hoặc huy động nguồn lực xã hội để tự quản, thực hiện nhiệm vụ và triển khai các hoạt động đổi mới sáng tạo trong quản trị đô thị còn nhiều vướng mắc”, ông Tịnh nói.
Giải quyết vòng luẩn quẩn “xin - cho”
GS.TS Nguyễn Quốc Sửu, Phó Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công cho biết, chuyển đổi từ chính quyền địa phương 3 cấp sang 2 cấp giúp giảm các tầng lớp trung gian, nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền, làm tăng hiệu lực quản trị nhà nước, bảo đảm các quyết định được thực hiện nhanh chóng và hiệu quả. Chính quyền cấp phường được trao quyền chủ động hơn, nâng cao trách nhiệm trong phục vụ và hỗ trợ người dân.
Việc chuyển đổi từ tư duy “mệnh lệnh - hành chính” sang “phục vụ - quản trị” đã tạo ra những tác động rõ rệt trong tổ chức và hoạt động của chính quyền cấp phường, thể hiện sự thay đổi căn bản trong văn hóa quản lý nhà nước.
Ông cho biết, mặc dù hiện nay đã có rất nhiều quy định về phân cấp, phân quyền nhưng thực tế các phường làm gì cũng phải xin cấp thành phố. Như vậy là chưa thực hiện được tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".
Theo ông Sửu, giải pháp nền tảng để giải quyết vòng luẩn quẩn “xin - cho” và nâng cao trách nhiệm của chính quyền phường là hoàn thiện thể chế xác nhận tư cách pháp nhân công quyền của chính quyền địa phương (quy định rõ chính quyền phường là pháp nhân công pháp, có tài sản và ngân sách riêng), tự chịu trách nhiệm (độc lập trước pháp luật và người dân về các quyết định của mình) và tăng cường cơ chế tài phán (bảo đảm người dân có thể khởi kiện các quyết định hành chính một cách hiệu quả, bình đẳng trước pháp luật).
Bên cạnh đó, cần phát triển nguồn nhân lực chuyên nghiệp với việc xây dựng hình ảnh “công chức đô thị chuyên nghiệp, thân thiện, tận tâm và sáng tạo”.
PGS.TS Nguyễn Bá Chiến, Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công, chỉ ra 4 nhóm “điểm nghẽn” đang tác động trực tiếp đến hiệu suất và tính hiệu quả của chính quyền cấp phường. Cụ thể là việc quá tải về khối lượng công việc và áp lực tâm lý đối với đội ngũ công chức; bất cập về năng lực và cơ cấu đội ngũ công chức; “khoảng trống” trong cơ chế phối hợp và chỉ đạo, điều hành; vướng mắc về thể chế, quy trình và hạ tầng hỗ trợ vận hành.Từ việc nhận diện các “điểm nghẽn” cốt lõi, ông chỉ ra các nhóm giải pháp mang tính chiến lược để mô hình chính quyền 2 cấp tại Hà Nội vận hành hiệu quả, trong đó tập trung vào việc nâng cao năng lực thực thi của cấp phường và hiện đại hóa phương thức quản trị của cấp thành phố.
Chia sẻ kinh nghiệm của Nhật Bản về quản trị địa phương, Giáo sư Takada Hirofumi, Phó Chủ tịch Viện Nghiên cứu Chính sách quốc gia Nhật Bản cho hay, ở Nhật Bản, tỉnh và chính quyền đô thị độc lập với nhau, không có mối quan hệ “thứ bậc” về pháp lý.
Tỉnh đưa ra hướng dẫn và tư vấn cho chính quyền đô thị. Chính quyền đô thị – là chính quyền địa phương cơ bản giải quyết các công việc không thuộc thẩm quyền giải quyết của tỉnh.
Tỉnh là chính quyền địa phương khu vực rộng, thực hiện các công việc bao phủ khu vực rộng, truyền thông và điều phối liên quan đến chính quyền đô thị cùng các nhiệm vụ bổ sung cho chính quyền đô thị.
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:
