Tại sao đóng BHXH 32% lương nhưng khi nghỉ hưu lại được hưởng 75%?

[Nguyễn Thị Phương Thúy]

Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao một người lao động đóng BHXH 32% lương nhưng khi nghỉ hưu lại được hưởng 75% (với điều kiện đủ tuổi và đủ năm đóng bảo hiểm)? Đây là một câu hỏi rất phổ biến về cách tính và vận hành của hệ thống bảo hiểm xã hội (BHXH). Để trả lời, chúng ta cần hiểu một số nguyên tắc và cơ chế hoạt động của BHXH:
BHXH hoạt động dựa trên nguyên tắc chia sẻ rủi ro và đóng góp tập trung. Điều này có nghĩa là:

• Người lao động đang làm việc sẽ đóng tiền vào quỹ để hỗ trợ chi trả cho những người đã nghỉ hưu, bị ốm đau, tai nạn lao động, hoặc mất khả năng lao động.
• Hệ thống này được xây dựng trên cơ chế "thế hệ sau hỗ trợ thế hệ trước", thay vì mỗi cá nhân tích lũy riêng khoản đóng của mình.

Hiện nay, mức đóng BHXH là 32% lương tháng (trong đó người lao động đóng 10,5%). Khi nghỉ hưu, người lao động có thể nhận tối đa 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH (sau khi đáp ứng điều kiện về số năm đóng).
Giả sử bạn đóng BHXH 30 năm, với mức lương trung bình 10 triệu/tháng:

• Tổng tiền đóng của bạn: 32% x 10 triệu x 12 tháng x 30 năm = 1,152 tỷ đồng.
• Nếu bạn nghỉ hưu ở tuổi 60 và sống đến 80 tuổi (20 năm hưởng lương hưu), mỗi tháng bạn nhận 7,5 triệu (75% của 10 triệu). Tổng số tiền bạn nhận: 7,5 triệu x 12 tháng x 20 năm = 1,8 tỷ đồng.

Sự chênh lệch này được bù đắp bởi:

• Tích lũy từ nhiều người: Trong suốt quá trình đóng BHXH, quỹ BHXH được sử dụng để đầu tư, sinh lời và duy trì tính ổn định. Tiền lương hưu không chỉ đến từ phần đóng góp của cá nhân mà còn từ các khoản đóng góp của toàn bộ người tham gia vào quỹ.
• Lợi nhuận từ việc đầu tư quỹ BHXH.
• Thời gian hưởng lương hưu: Khi nghỉ hưu, người lao động không làm việc nữa nhưng vẫn được hưởng lương hưu đều đặn cho đến khi qua đời. Đối với một số người, thời gian hưởng có thể kéo dài hơn rất nhiều so với thời gian đóng góp. Tuy nhiên, cũng không ít người vừa nghỉ hưu không lâu hoặc chưa đến tuổi nghỉ hưu đã qua đời do tai nạn, ốm đau bệnh tật.

Tuy nhiên, cũng cần biết rằng để duy trì được mức hưởng này, hệ thống BHXH dựa vào một số yếu tố:

• Tỷ lệ tham gia: Càng nhiều người tham gia đóng BHXH, quỹ càng lớn và đảm bảo đủ để chi trả.
• Tăng trưởng kinh tế: Quỹ BHXH được đầu tư vào các lĩnh vực an toàn để sinh lời, giúp cân đối giữa số tiền đóng và số tiền chi trả.
• Tuổi nghỉ hưu: Tuổi nghỉ hưu được quy định nhằm đảm bảo rằng thời gian đóng góp đủ dài để cân đối với thời gian hưởng.

Mức hưởng lương hưu cao hơn tỷ lệ đóng là nhờ nguyên tắc chia sẻ rủi ro và đầu tư quỹ. Tuy nhiên, để hệ thống BHXH bền vững, cần đảm bảo tăng tỷ lệ tham gia, quản lý quỹ hiệu quả và điều chỉnh chính sách phù hợp với biến động kinh tế - xã hội.
Nếu thấy thông tin hữu ích, bạn đừng quên bấm động viên tác giả nhé!

 

[Thinh Duc]

Bài viết đã giúp cho nhiều người hiểu đầy đủ và tính nhân văn về Quỹ BHXH, trong đó có quỹ hưu trí . Qua đó, người lao động tich cực tham gia đóng quỹ BHXH để tự giúp mình và giúp người khác .