Gánh nặng thuê mặt bằng khiến nhiều trung tâm Anh ngữ ngắc ngoải, bùng tiền học viên?

Vụ lùm xùm gần đây xung quanh Apax Leaders - một tên tuổi mà chỉ cách đây 5 năm từng khiến nhiều người trầm trồ vì tốc độ mở rộng hệ thống cơ sở một cách "thần tốc" - đã phơi bày nhiều thách thức mà các trung tâm Anh ngữ đang đối mặt thời hậu COVID-19.



Trước đó, tháng 10-2021, nhiều phụ huynh phản ảnh đến báo chí về việc thu tiền học phí không đúng quy định của Trung tâm Pixar (TP.HCM). Nhiều người đã nộp học phí cho Pixar không lấy lại được tiền dù đã đối thoại nhiều lần với trung tâm. Tháng 3-2022, nhiều phụ huynh làm đơn kiện trung tâm lên TAND quận 12 và đã được thụ lý một số trường hợp.
Cũng vào cuối năm 2021, nhiều cơ sở của Trung tâm ngoại ngữ Thế hệ mới (SAS) tại một số tỉnh thành đóng cửa đột ngột. Ở TP.HCM, hàng ngàn học viên đăng ký học tại các trung tâm này đã đóng học phí cả chục triệu đồng, trong thời gian chờ học thì trung tâm đóng cửa. Nhiều học viên, phụ huynh và cả giáo viên đã đến công an các địa phương để tố cáo.

Phó tổng giám đốc của một tập đoàn giáo dục lớn tại Việt Nam có khai thác mảng dạy tiếng Anh cho rằng "đòn giáng" mạnh nhất của dịch COVID-19 vào những đơn vị kinh doanh ngoại ngữ chính là tiền thuê mặt bằng "khổng lồ" thời “hậu Covid-19” , khi phải trang trải chi phí quá lớn khiến các trung tâm không gồng nổi.
Tùy theo diện tích sàn, mỗi cơ sở thường tốn khoảng vài chục triệu đến vài trăm triệu đồng để duy trì mỗi tháng. Nếu như với giáo viên và nhân viên, trung tâm sẽ ở thế chủ động giảm lương bổng, thì không phải chủ mặt bằng nào cũng thông cảm cho công ty giảm tiền thuê.
Doanh thu gần như không có trong giai đoạn đóng cửa vì dịch, tiền mặt bằng tháng này lại chồng lên tháng sau, đến khi được hoạt động trở lại, không ít trung tâm ngoại ngữ nợ đến tiền tỉ cho mỗi cơ sở chỉ tính riêng tiền mặt bằng. Phó tổng giám đốc này cho biết đến nay các trung tâm Anh ngữ thuộc tập đoàn buộc lòng phải cắt giảm từ 40% - 60% cơ sở tùy từng tỉnh thành để nhẹ bớt gánh nặng mặt bằng.
Lãnh đạo một phòng chuyên môn của Sở GĐ-ĐT TP.HCM có tham gia quản lý các trung tâm ngoại ngữ cho biết một sai phạm phổ biến của các trung tâm thường thấy sau dịch COVID-19 là việc thay đổi địa điểm. Nhiều đơn vị đã trả mặt bằng tiền thuê cao để chuyển sang nơi rẻ hơn, chuyển từ địa điểm có sức chứa lớn sang những nơi vừa phải, tuy nhiên chưa báo cáo về những sự thay đổi này. 
Hoặc cũng có trường hợp chia sẻ mặt bằng, giữ lại một phần để giảng dạy, phần còn lại chuyển sang mục đích khác không phải cho giáo dục, điều này cũng không đúng quy định. Một số trường hợp vì trung tâm chưa thông tin rõ về thay đổi mặt bằng đến người học đã khiến nhiều phụ huynh lo ngại.
Chẳng hạn trường hợp của Apax Leaders. Sau vụ việc xảy ra tại cơ sở Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), nhiều độc giả đã phản ảnh về những trường hợp "bốc hơi" tương tự xảy ra ở TP.HCM như Apax Leaders Gia Hòa (TP Thủ Đức) hay Apax Leaders Phan Văn Hớn (quận 12)... 
Ngoài ra một nguyên nhân khác nữa khiến các trung tâm Anh ngữ lao đao là tình trạng khan hiếm giáo viên nước ngoài sau Covid-19.
Trong 2 năm dịch COVID-19, nhiều giáo viên nước ngoài đã trở về nước của họ. Sau dịch, số lượng người học dần hồi phục, nhu cầu giáo viên tăng,. Mộ rào cản nữa là giấy phép lao động cho các giáo viên nước ngoài hiện rất khó. Vì vậy, nhiều trung tâm không thể tuyển đủ nhân sự nước ngoài quay trở lại làm việc sau dịch. Những khó khăn trên khiến cho nhiều trung tâm Anh ngữ khó khăn và để xảy ra tình trạng đóng cửa bất ngờ và không hoàn trả học phí cho học viên trong thời gian qua.