NATO là gì, NATO hiện có bao nhiêu nước, gồm những nước nào?

NATO là gì?

NATO là viết tắt của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (North Atlantic Treaty Organization). NATO là một liên minh quân sự được thành lập năm 1949. Thành viên gồm Mỹ và một số nước châu Âu.
NATO đặt trụ sở chính tại Brussels, Bỉ. NATO là khối quân sự - chính trị lớn nhất thế giới, liên kết phần lớn các nước châu Âu, Hoa Kỳ và Canada.
Đứng đầu bộ tư lệnh châu Âu là Tư lệnh tối cao (tướng Mỹ).

NATO hiện có bao nhiêu nước, gồm những nước nào?

Các nước thành viên NATO gồm: Bỉ, Anh, Đan Mạch, Iceland (không có lực lượng của vũ trang), Italia, Luxembourg, Hà Lan, Na Uy, Bồ Đào Nha, Mỹ, Pháp, Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ, Đức, Tây Ban Nha (không tham gia trong cơ cấu quân sự của khối) Hungary, Ba Lan, Cộng hòa Séc, Bulgaria, Lithuania, Latvia, Estonia, Romania, Slovakia, Slovenia, Albania, Croatia.


Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) được thành lập vào ngày 4/4/1949 tại Washington DC.
Một trong những mục tiêu tuyên bố của NATO là để kiềm chế bất kỳ hình thức xâm lược lãnh thổ nào chống lại bất kỳ quốc gia thành viên NATO hoặc bảo vệ các thành viên đó. Các cơ quan chính trị cao nhất của NATO là Hội đồng Bắc Đại Tây Dương (Hội đồng NATO), trong đó bao gồm đại diện của tất cả các nước thành viên, có nhiệm vụ tiến hành các phiên họp dưới sự chủ trì của Tổng thư ký NATO. Tổng thư ký NATO hiện nay là ông Jens Stoltenberg, người Na Uy.

Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương lần đầu tiên được ký kết bởi Mỹ, Anh, Pháp, Italy, Bỉ, Canada, Đan Mạch, Iceland, Luxembourg, Hà Lan, Na Uy và Bồ Đào Nha. 
Mục đích thành lập của NATO trên thực tế là để ngăn chặn sự phát triển ảnh hưởng của chủ nghĩa cộng sản và Liên Xô lúc đó. Việc thành lập NATO dẫn đến việc các nước cộng sản thành lập khối Warszawa để làm đối trọng. Sự kình địch và chạy đua vũ trang của hai khối quân sự đối địch này là cuộc đối đầu chính của Chiến tranh Lạnh trong nửa cuối thế kỷ 20.

NATO ra đời đã buộc Liên Xô nghĩ đến việc thành một liên minh quân sự riêng. Ngày 14/5/1955, Liên Xô thành lập Tổ chức Hiệp ước Warszawa.
Những năm đầu tiên thành lập, NATO chỉ là một liên minh chính trị. Tuy nhiên, do cuộc chiến tranh Triều Tiên tác động, một tổ chức quân sự hợp nhất đã được thành lập. Nghi ngờ rằng liên kết của các nước châu Âu và Mỹ yếu đi cũng như khả năng phòng thủ của NATO trước khả năng mở rộng của Liên Xô, Pháp rút khỏi Bộ Chỉ huy quân sự của NATO (không rút khỏi NATO) năm 1966. Năm 2009, với số phiếu áp đảo của quốc hội dưới sự lãnh đạo của chính phủ của tổng thống Nicolas Sarkozy, Pháp quay trở lại NATO.

Tháng 12/1950, NATO bổ nhiệm Tướng Dwight D. Eisenhower làm tư lệnh đồng minh tối cao châu Âu (SACEUR) đầu tiên của liên minh. SACEUR chịu trách nhiệm trước cơ quan quân sự cao nhất của NATO - Ủy ban Quân sự. SACEUR hiện tại là Tướng Không quân Mỹ Tod D. Wolters.
Sau khi bức tường Berlin sụp đổ năm 1989, tổ chức bị lôi cuốn vào cuộc phân chia nước Nam Tư, và lần đầu tiên tham dự quân sự tại Bosnia và Hercegovina từ 1992 tới 1995 và sau đó đã thả bom Serbia vào năm 1999 trong cuộc nội chiến ở Kosovo. Tổ chức ngoài ra có những quan hệ tốt đẹp hơn với những nước thuộc khối đối đầu trước đây trong đó nhiều nước từng thuộc khối Warszawa đã gia nhập NATO từ năm 1999 đến 2004.

NATO không có lực lượng vũ trang của riêng mình mà bao gồm lực lượng của các nước thành viên. Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, trong năm 2017, tổng chi tiêu quân sự của các quốc gia thành viên NATO “chiếm 52% chi tiêu quân sự của thế giới”. Các nước thành viên NATO đặt mục tiêu chi khoảng 2% GDP cho quốc phòng. Năm 2021, 8 quốc gia thành viên NATO đã đạt chỉ tiêu này.
Ngày 1/4/2009, số thành viên lên đến 28 với sự gia nhập của Albania và Croatia. Đến năm 2020 thì số lượng thành viên của NATO là 30 quốc gia sau khi Bắc Macedonia chính thức tham gia tổ chức này vào tháng 3 năm 2020.
Từ sau sự kiện 11 tháng 9 năm 2001, NATO tập trung vào những thử thách mới trong đó có đưa quân đến Afghanistan và Iraq.

Điều 5 của Hiệp ước NATO nêu rõ quan điểm của khối này liên quan đến việc bảo vệ các thành viên. "Một cuộc tấn công vũ trang chống lại một hoặc nhiều (các nước thành viên NATO) ở châu Âu hoặc Bắc Mỹ sẽ được coi là một cuộc tấn công chống lại toàn bộ NATO và sẽ vấp phải phản ứng từ các thành viên của khối, bao gồm cả việc sử dụng vũ lực", Điều 5 của NATO quy định. Trong lịch sử NATO, Điều 5 mới chỉ được sử dụng 1 lần. Mỹ đã kích hoạt Điều 5 sau các vụ tấn công khủng bố ở New York và Washington DC ngày 11/9/2001.