Bãi đá bí ẩn ở Sơn La, chưa rõ nét khắc là tâm linh hay chỉ minh họa đời sống

[Cao Tùng]

Hang Chú, một xã vùng cao thuộc huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La, cách trung tâm huyện 56 km về phía đông bắc, vừa hé lộ một phát hiện khảo cổ học đầy thú vị: bãi đá khắc cổ Khe Hổ. Đây không chỉ là một di tích độc đáo mà còn là chìa khóa để giải mã những câu chuyện lịch sử từ ngàn xưa.

Vùng đất mờ sương và lịch sử ẩn giấu​

Hang Chú nằm ở độ cao khoảng 1.000m so với mực nước biển, được bao bọc bởi địa hình đồi núi trùng điệp. Khí hậu cận ôn đới với mây mù phủ kín quanh năm càng làm tăng thêm vẻ huyền bí cho nơi này. Cư dân ở đây, 100% là người Mông, sống chủ yếu dựa vào nông nghiệp tự cung tự cấp.

Nằm ở phía tây của trung tâm xã khoảng 3 km, khu vực bãi đá cổ là một thung lũng rộng lớn, bao quanh bởi những dãy núi hiểm trở. Trước đây, khu vực này có tên gọi là "há chó," nghĩa là khe hổ, do từng là nơi hổ phục kích bắt người. Ngày nay, thung lũng này đã được người dân cải tạo thành những thửa ruộng bậc thang xanh mướt.

Những hòn đá khắc cổ độc đáo​

Bãi đá Khe Hổ bao gồm ba hòn đá granit tự nhiên, nổi bật với những ký tự và hoa văn cổ xưa được chạm khắc tinh xảo. Những đường khắc có độ sâu từ 1-1,5 cm, rộng 2-3 cm, được thực hiện với độ chính xác cao, mang hình dáng chữ "V" đặc trưng. Các hình khắc chủ yếu là những đường xoắn ốc, hình mây núi cách điệu và các họa tiết song song.

Hòn số 1:

• Hình dáng giống con cóc.
• Mặt trên phẳng, được chạm khắc dày đặc các họa tiết về sông suối, núi đồi cách điệu.
• Đặc biệt, có những vòng tròn lồng ghép thành nhóm, tạo nên sự sinh động và khác biệt.

Hòn số 2 (Hòn Bố):

• Hòn lớn nhất, cao 4m và dài tới 14m.
• Bề mặt được khắc những hình chữ nhật xoắn ốc lồng vào nhau, bên cạnh đó là các vòng tròn lớn có đường kính lên tới 55 cm.

Hòn số 3 (Hòn Mẹ):

• Nằm dưới hòn bố, chỉ lộ ra phần chân, nhưng vẫn nổi bật với các hình xoắn ốc, dấu hỏi chấm và dãy núi song song cách điệu.

Ý nghĩa quan trọng của bãi đá cổ​

Hang Chú là di tích đá khắc cổ thứ hai được phát hiện tại Sơn La, sau bãi đá Pá Màng ở huyện Thuận Châu. Cùng với các bãi đá cổ tại Sa Pa (Lào Cai) và Xín Mần (Hà Giang), di tích này thuộc nhóm các bãi đá cổ quan trọng ở vùng núi phía Tây Bắc. Các nét chạm khắc tại đây có nhiều điểm tương đồng với những bãi đá khác, cho thấy sự liên kết văn hóa và lịch sử trong khu vực.

Những hoa văn trên các hòn đá ở Hang Chú vẫn giữ nguyên trạng thái phong hóa tự nhiên, không bị tác động bởi con người hiện đại, tạo nên giá trị nghiên cứu lớn cho các nhà khảo cổ. Việc phát hiện di tích này không chỉ làm giàu thêm bản đồ khảo cổ Việt Nam mà còn mở ra cơ hội nghiên cứu về lịch sử, văn hóa của cư dân vùng cao hàng ngàn năm trước.

Lời kết​

Bãi đá khắc cổ Khe Hổ là minh chứng sống động cho sự sáng tạo và dấu ấn của người xưa. Hy vọng rằng, với những phát hiện này, Hang Chú sẽ không chỉ là một xã vùng cao yên bình mà còn trở thành điểm đến hấp dẫn, thu hút những tâm hồn đam mê khám phá lịch sử và văn hóa.

 

[Thái Văn Thanh]

người xưa thật tài hoa và sáng tạo