Đoạn Video
Ảnh
Trương Cẩm Tú
Guest
Giữa lúc người dân Nhật Bản tức giận vì giá gạo tăng phi mã và lòng tin vào chính phủ suy giảm, Thủ tướng Shigeru Ishiba đã tung một canh bạc chính trị lớn: giao nhiệm vụ giải cứu cho Shinjiro Koizumi – một chính trị gia trẻ mang danh “người cải cách” nhưng vẫn chưa có dấu ấn rõ rệt – khơi mào “cuộc chiến giá gạo” nhằm chặn đà tăng giá và tái định hình lại hệ thống nông nghiệp vốn bị chi phối bởi các hợp tác xã quyền lực.
Vào ngày 26, Bản tin buổi tối NHK phát sóng tuyên bố của Koizumi, đại khái có nghĩa là: Với ý thức cấp bách và nhận thức khủng hoảng mạnh mẽ hơn, chúng ta phải loại bỏ hiệu quả sự lo lắng của người dân về giá gạo.
Vấn đề chính không chỉ là một túi gạo quá đắt mà là cả một hệ sinh thái chính trị - kinh tế lâu năm đang rạn nứt. Gạo – biểu tượng của sự ổn định và an sinh – giờ đã trở thành mặt hàng xa xỉ tại các siêu thị ở Tokyo, khiến nhiều người dân thành thị bỏ bữa cơm truyền thống. Trong khi đó, Bộ trưởng Nông nghiệp tiền nhiệm lại “lỡ lời” tuyên bố mình không cần mua gạo – một phát ngôn như đổ thêm dầu vào lửa, dẫn đến làn sóng phẫn nộ buộc ông phải từ chức chỉ sau ba ngày.
Trong bối cảnh đó, việc Koizumi tiếp nhận vị trí Bộ trưởng Nông nghiệp không chỉ là cứu cánh cho một chính phủ đang mất điểm trước thềm bầu cử Thượng viện, mà còn là canh bạc đặt cược vào tương lai chính trị của chính bản thân ông – người xuất thân từ dòng họ Koizumi có ba đời tham chính, được kỳ vọng sẽ tiếp bước cha mình – cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi.
“Cuộc chiến giá gạo” vì thế trở thành chiến trường then chốt, nơi danh dự chính trị và thế lực truyền thống va chạm. Mục tiêu cụ thể: đưa giá gạo 5kg trở lại mức 2.000 yên vào tháng 6 – tức bằng một phần ba so với hiện tại. Để làm điều đó, Koizumi bắt đầu bẻ cong thế lực của Hợp tác xã Nông nghiệp Nhật Bản (JA) – tổ chức được ví như “chốt chặn quyền lực” nắm giữ hệ thống phân phối gạo, bảo vệ quyền lợi nông dân nhưng cũng bị chỉ trích vì duy trì thế độc quyền.
Chỉ có một lượng nhỏ "cơm trộn" được bán tại Siêu thị Osaka Bandai, và giá khoảng 170 ngàn /450 gram.
Koizumi không phải người xa lạ với JA. Dưới thời Shinzo Abe, ông từng đối thoại và va chạm với hệ thống này nhưng thất bại trong cải cách sâu rộng. Lần này, ông chọn cách hành động trực diện hơn: bỏ qua kênh đấu giá truyền thống của JA, tung gạo dự trữ vào thị trường qua cơ chế “hợp đồng tự do”, nhằm tăng nguồn cung và kéo giá xuống.
Dù vậy, hiệu quả thực tế vẫn còn chậm. Các kệ siêu thị vẫn trống trơn, gạo rẻ chưa về đến tay người tiêu dùng, và người dân vẫn chỉ thấy các loại “gạo pha” với giá phi lý. Song, về mặt chính trị, hiệu ứng niềm tin đã bắt đầu. Tỉ lệ ủng hộ nội các Ishiba nhích lên, còn Koizumi được kỳ vọng sẽ trở thành “bàn tay thực thi cải cách”.
Nhưng rào cản phía trước vẫn rất lớn. JA không dễ nhượng bộ. Họ có ảnh hưởng sâu sắc đến các cử tri nông thôn – dù lực lượng này ngày càng nhỏ và già hóa. Ngược lại, nhóm dân thành thị – đông đảo, trẻ trung và đang chịu tác động nặng nề từ giá cả – lại là lực lượng cử tri trọng yếu mà Ishiba và Koizumi muốn chinh phục bằng một cú đột phá chính sách.
Các đài truyền hình Nhật Bản phát sóng các sáng kiến chính sách mới của Koizumi.
Cuối cùng, “cuộc chiến giá gạo” không đơn thuần là một chiến dịch bình ổn giá. Nó là một trận đánh chính trị lớn với nhiều tầng ý nghĩa: giành lòng dân trước kỳ bầu cử, đối đầu với một mạng lưới lợi ích lâu đời, và mở đường cho một gương mặt kế thừa trong tương lai chính trường Nhật Bản.
Vào tháng 8/2019, Shinjiro Koizumi và vợ Masami Takigawa đã đến thăm Thủ tướng Shinzo Abe. Masami Takigawa là người dẫn chương trình người Pháp gốc Nhật, từng tham gia vận động đăng cai Olympic Tokyo với tư cách là đại sứ và gây ấn tượng với Ủy ban Olympic vì khả năng nói tiếng Pháp lưu loát của mình. Truyền thông Nhật Bản khi đó bình luận rằng món quà cưới mà Abe tặng Koizumi sẽ giúp ông trở thành bộ trưởng nội các trẻ nhất kể từ sau chiến tranh.
Nếu Koizumi thành công, ông sẽ có được chiến công đầu tiên mang tính biểu tượng để vươn lên hàng ngũ “Sekkanke” – tầng lớp chính trị quý tộc kế thừa có ảnh hưởng sâu rộng trong lịch sử Nhật Bản. Nhưng nếu thất bại, đó có thể là dấu chấm hết cho hoài bão trở thành thủ tướng – và cũng có thể khiến làn sóng cải cách mà Ishiba theo đuổi gãy gánh giữa đường.
Vào ngày 26, Bản tin buổi tối NHK phát sóng tuyên bố của Koizumi, đại khái có nghĩa là: Với ý thức cấp bách và nhận thức khủng hoảng mạnh mẽ hơn, chúng ta phải loại bỏ hiệu quả sự lo lắng của người dân về giá gạo.
Vấn đề chính không chỉ là một túi gạo quá đắt mà là cả một hệ sinh thái chính trị - kinh tế lâu năm đang rạn nứt. Gạo – biểu tượng của sự ổn định và an sinh – giờ đã trở thành mặt hàng xa xỉ tại các siêu thị ở Tokyo, khiến nhiều người dân thành thị bỏ bữa cơm truyền thống. Trong khi đó, Bộ trưởng Nông nghiệp tiền nhiệm lại “lỡ lời” tuyên bố mình không cần mua gạo – một phát ngôn như đổ thêm dầu vào lửa, dẫn đến làn sóng phẫn nộ buộc ông phải từ chức chỉ sau ba ngày.
Trong bối cảnh đó, việc Koizumi tiếp nhận vị trí Bộ trưởng Nông nghiệp không chỉ là cứu cánh cho một chính phủ đang mất điểm trước thềm bầu cử Thượng viện, mà còn là canh bạc đặt cược vào tương lai chính trị của chính bản thân ông – người xuất thân từ dòng họ Koizumi có ba đời tham chính, được kỳ vọng sẽ tiếp bước cha mình – cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi.
“Cuộc chiến giá gạo” vì thế trở thành chiến trường then chốt, nơi danh dự chính trị và thế lực truyền thống va chạm. Mục tiêu cụ thể: đưa giá gạo 5kg trở lại mức 2.000 yên vào tháng 6 – tức bằng một phần ba so với hiện tại. Để làm điều đó, Koizumi bắt đầu bẻ cong thế lực của Hợp tác xã Nông nghiệp Nhật Bản (JA) – tổ chức được ví như “chốt chặn quyền lực” nắm giữ hệ thống phân phối gạo, bảo vệ quyền lợi nông dân nhưng cũng bị chỉ trích vì duy trì thế độc quyền.
Chỉ có một lượng nhỏ "cơm trộn" được bán tại Siêu thị Osaka Bandai, và giá khoảng 170 ngàn /450 gram.
Koizumi không phải người xa lạ với JA. Dưới thời Shinzo Abe, ông từng đối thoại và va chạm với hệ thống này nhưng thất bại trong cải cách sâu rộng. Lần này, ông chọn cách hành động trực diện hơn: bỏ qua kênh đấu giá truyền thống của JA, tung gạo dự trữ vào thị trường qua cơ chế “hợp đồng tự do”, nhằm tăng nguồn cung và kéo giá xuống.
Dù vậy, hiệu quả thực tế vẫn còn chậm. Các kệ siêu thị vẫn trống trơn, gạo rẻ chưa về đến tay người tiêu dùng, và người dân vẫn chỉ thấy các loại “gạo pha” với giá phi lý. Song, về mặt chính trị, hiệu ứng niềm tin đã bắt đầu. Tỉ lệ ủng hộ nội các Ishiba nhích lên, còn Koizumi được kỳ vọng sẽ trở thành “bàn tay thực thi cải cách”.
Nhưng rào cản phía trước vẫn rất lớn. JA không dễ nhượng bộ. Họ có ảnh hưởng sâu sắc đến các cử tri nông thôn – dù lực lượng này ngày càng nhỏ và già hóa. Ngược lại, nhóm dân thành thị – đông đảo, trẻ trung và đang chịu tác động nặng nề từ giá cả – lại là lực lượng cử tri trọng yếu mà Ishiba và Koizumi muốn chinh phục bằng một cú đột phá chính sách.
Các đài truyền hình Nhật Bản phát sóng các sáng kiến chính sách mới của Koizumi.
Cuối cùng, “cuộc chiến giá gạo” không đơn thuần là một chiến dịch bình ổn giá. Nó là một trận đánh chính trị lớn với nhiều tầng ý nghĩa: giành lòng dân trước kỳ bầu cử, đối đầu với một mạng lưới lợi ích lâu đời, và mở đường cho một gương mặt kế thừa trong tương lai chính trường Nhật Bản.
Vào tháng 8/2019, Shinjiro Koizumi và vợ Masami Takigawa đã đến thăm Thủ tướng Shinzo Abe. Masami Takigawa là người dẫn chương trình người Pháp gốc Nhật, từng tham gia vận động đăng cai Olympic Tokyo với tư cách là đại sứ và gây ấn tượng với Ủy ban Olympic vì khả năng nói tiếng Pháp lưu loát của mình. Truyền thông Nhật Bản khi đó bình luận rằng món quà cưới mà Abe tặng Koizumi sẽ giúp ông trở thành bộ trưởng nội các trẻ nhất kể từ sau chiến tranh.
Nếu Koizumi thành công, ông sẽ có được chiến công đầu tiên mang tính biểu tượng để vươn lên hàng ngũ “Sekkanke” – tầng lớp chính trị quý tộc kế thừa có ảnh hưởng sâu rộng trong lịch sử Nhật Bản. Nhưng nếu thất bại, đó có thể là dấu chấm hết cho hoài bão trở thành thủ tướng – và cũng có thể khiến làn sóng cải cách mà Ishiba theo đuổi gãy gánh giữa đường.
