Cuộc chiến kéo dài 12 ngày giữa Israel và Iran đã thực sự kết thúc chưa và ai đạt được gì?

Chiến Thắng · 14:44:32

Một lệnh ngừng bắn do Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump làm trung gian hiện đang được áp dụng. Nhưng điều gì thực sự đã xảy ra - và có bên nào nổi lên mạnh mẽ hơn sau cuộc xung đột không?

Cuộc xung đột giữa Israel và Iran trong tháng 6 vừa qua là một ví dụ điển hình về cách căng thẳng khu vực có thể leo thang chóng mặt, rồi lại bất ngờ dịu xuống trong thời gian ngắn. Dù được gọi là “Cuộc chiến 12 ngày”, nhưng những gì đã xảy ra cho thấy đây có thể chỉ là màn mở đầu cho một giai đoạn phức tạp hơn giữa hai quốc gia vốn luôn xem nhau là kẻ thù hiện hữu.

Mỹ can dự, Iran đáp trả

Cuối tuần qua, Israel đã thực hiện một bước đi chưa từng có: tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran - cụ thể là Fordow, Natanz và Isfahan - với sự hỗ trợ từ Mỹ. Tổng thống Donald Trump xác nhận rằng các cơ sở này đã bị "phá hủy hoàn toàn". Đây là lần đầu tiên Washington tham gia trực tiếp vào một cuộc tấn công liên quan đến chương trình hạt nhân của Tehran.

Đáp lại, Iran đã bắn tên lửa vào căn cứ không quân Al Udeid của Mỹ ở Qatar. Mặc dù không gây thương vong lớn, hành động này đã đẩy khu vực Trung Đông đến bờ vực của một cuộc chiến tranh diện rộng.

Tuy nhiên, chỉ vài giờ sau đó, Trump bất ngờ tuyên bố rằng Iran và Israel đã đạt được một lệnh ngừng bắn toàn diện. Lệnh này nhanh chóng bị thử thách khi Israel tiếp tục không kích vào một trạm radar gần Tehran, với lý do đáp trả tên lửa đạn đạo xâm nhập không phận. Dù cả hai tên lửa đều bị đánh chặn và Iran phủ nhận trách nhiệm, sự kiện này khiến tình hình càng thêm rối ren.

Israel đạt được gì?

Trong chiến dịch mang tên "Rising Lion", Israel đã chứng minh hai điều: họ có khả năng thực hiện tấn công chính xác vào các cơ sở hạt nhân ở sâu trong lãnh thổ Iran, và họ có thể lôi kéo Mỹ vào một hành động quân sự giới hạn tại Trung Đông - điều chưa từng xảy ra trước đó.

Thủ tướng Netanyahu tuyên bố đây là hành động tự vệ và khẳng định cộng đồng quốc tế đã "ấn tượng" với quyết tâm và năng lực quân sự của Israel. Tuy nhiên, một số ý kiến quốc tế vẫn đặt dấu hỏi về tính hợp pháp của hành động này và liệu Iran có thật sự đang chuẩn bị vũ khí hạt nhân hay không.

Iran mất gì - và còn giữ được gì?

Phía Iran khẳng định rằng chương trình hạt nhân vẫn ổn định. Theo người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Iran, các biện pháp phục hồi đã được chuẩn bị từ trước. Tuy vậy, các đánh giá độc lập cho thấy thiệt hại có thể rất đáng kể, đặc biệt là đối với các máy ly tâm nhạy cảm đặt sâu dưới lòng đất.

Một điểm đáng chú ý là đến nay chưa rõ Iran đang giữ 400 kg uranium làm giàu cao ở đâu – số vật liệu từng được Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) theo dõi. Điều này đặt ra lo ngại về tính minh bạch và rủi ro leo thang mới nếu không có thanh sát quốc tế.

Có hòa bình thật sự?

Lệnh ngừng bắn hiện tại giúp tạm thời ngăn chặn xung đột lan rộng, nhưng chưa có dấu hiệu nào cho thấy hai bên đã đạt được nền tảng hòa bình thực sự. Israel vẫn xem chương trình hạt nhân của Iran là mối đe dọa trực tiếp, trong khi Tehran tiếp tục thúc đẩy hoạt động làm giàu uranium.

Một số chuyên gia cho rằng còn cơ hội cho một thỏa thuận mới tương tự như hiệp định hạt nhân JCPOA năm 2015. Tuy nhiên, bối cảnh đã thay đổi: Hoa Kỳ từng đơn phương rút khỏi hiệp định này dưới thời Trump, và hiện đang đứng về phía Israel trong các hành động quân sự. Điều đó khiến Iran nghi ngờ về khả năng đàm phán một thỏa thuận công bằng.

Trong khi đó, châu Âu - đặc biệt là Anh, Pháp và Đức - được xem là lực lượng trung gian duy nhất có thể kéo Iran trở lại bàn đàm phán. Tuy nhiên, khả năng thành công còn bỏ ngỏ.

Cuộc chiến 12 ngày có thể đã kết thúc trên danh nghĩa, nhưng nền tảng mâu thuẫn giữa Israel và Iran vẫn chưa hề thay đổi. Với một chương trình hạt nhân chưa được kiểm soát rõ ràng, một lệnh ngừng bắn mong manh, và các tuyên bố cứng rắn từ cả hai phía, nguy cơ tái bùng phát xung đột chỉ là vấn đề thời gian - trừ khi có những bước đi ngoại giao rõ ràng và đáng tin cậy từ các bên liên quan. #IsraeltấncôngIran