Cựu Tổng giám đốc SJC phạm tội vì “lo cho đời sống anh em” có đúng không?

[John Smith]

Tại phiên tòa xét xử vụ án sai phạm nghiêm trọng xảy ra tại Công ty TNHH MTV Vàng bạc Đá quý Sài Gòn (SJC), bà Lê Thúy Hằng, cựu Tổng giám đốc công ty, gây chú ý khi khai rằng bà phạm tội vì “lo cho đời sống anh em” và “muốn vực dậy công ty trong thời kỳ khó khăn”. Tuy nhiên, liệu lời khai này có đủ sức thuyết phục trước những cáo buộc và chứng cứ do cơ quan tố tụng đưa ra?

Sai phạm có tổ chức, thiệt hại hàng trăm tỉ đồng

Theo cáo trạng, bà Lê Thúy Hằng và các đồng phạm đã thực hiện nhiều hành vi vi phạm nghiêm trọng trong quá trình sản xuất và kinh doanh vàng miếng SJC. Cụ thể, bà Hằng bị truy tố về hai tội danh: “Tham ô tài sản” và “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.

Trước khi bị bắt bà Hằng cũng có những pháp ngôn rất đáng chú ý trên báo chí:

Trong khi các sai phạm chính của SJC bao gồm:

Lập tờ trình khống, nâng định mức hao hụt trong gia công vàng, từ đó chiếm đoạt phần vàng “dôi dư” trái phép.

Tự ý đưa vàng nguyên liệu ngoài sổ sách vào dây chuyền sản xuất, vi phạm quy định về kiểm soát tài sản nhà nước.

Lập chứng từ lỗ giả tạo tại chi nhánh miền Trung, nhằm hợp thức hóa việc chuyển vàng và tiền chênh lệch.

Bán vàng bình ổn ra thị trường với giá cao hơn quy định, hưởng lợi cá nhân từ chênh lệch giá.

Tổng thiệt hại được xác định lên tới hơn 107 tỉ đồng, trong đó bà Hằng hưởng lợi trực tiếp khoảng 73,5 tỉ đồng. Nhiều tài sản, vàng và tiền mặt đã bị thu giữ, kê biên để đảm bảo khắc phục hậu quả.

Lời biện minh: “Lo cho công ty, lo cho đời sống anh em”

Trước tòa, bà Lê Thúy Hằng thừa nhận các sai phạm nêu trong cáo trạng. Tuy nhiên, bà biện minh rằng mục đích của các hành vi là “muốn công ty vượt khó”, “cải thiện đời sống cho anh em trong công ty” và “giữ uy tín thương hiệu SJC”.

Bà cho biết, vào thời điểm đảm nhận vị trí Tổng giám đốc, công ty đang đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt là biến động thị trường vàng. Việc sử dụng vàng nguyên liệu ngoài sổ sách, theo bà, nhằm tận dụng cơ hội kinh doanh, tăng sản lượng, tạo thêm nguồn thu.

Tuy nhiên, khi được hỏi cụ thể bà sử dụng khoản tiền hưởng lợi như thế nào, dành bao nhiêu cho công ty và cho nhân viên, bà không đưa ra được chứng cứ cụ thể. Trong phần trả lời, bà nhiều lần im lặng, chỉ nói “xin nhận lỗi” và “sẽ khắc phục tối đa hậu quả”.
Gia đình bà cũng đã có đơn xin được bán tài sản để nộp lại số tiền thất thoát, đến nay đã khắc phục được một phần nhỏ.

Lời khai của bà Hằng – dù thể hiện sự ăn năn – vẫn thiếu tính thuyết phục trên nhiều khía cạnh:

Thứ nhất, mức độ hưởng lợi của bà quá lớn để có thể nói rằng toàn bộ số tiền đó dùng cho công ty. Theo cáo trạng, bà Hằng chiếm hưởng phần lớn trong số tiền bất hợp pháp, gấp nhiều lần so với các đồng phạm.

Thứ hai, các hành vi sai phạm không phải là hành động mang tính ngẫu hứng hay do sơ suất, mà được tổ chức có hệ thống, từ việc lập tờ trình khống, thay đổi quy trình sản xuất, đến lập hồ sơ giả và nhập – xuất vàng không phép.

Thứ ba, không có tài liệu nào chứng minh rằng phần lợi nhuận từ các hành vi sai phạm thực sự được sử dụng để “lo cho anh em” như bà khai. Tất cả chỉ dừng lại ở lời nói, không có chứng cứ rõ ràng.

Cuối cùng, nếu thực sự mục tiêu là cải thiện đời sống công nhân viên, thì còn rất nhiều phương án hợp pháp, minh bạch để thực hiện – thay vì phải vi phạm pháp luật, gây thiệt hại lớn cho nhà nước và công ty.

Tình tiết giảm nhẹ hay lời bao biện?

Trong nhiều vụ án kinh tế – tham nhũng, các bị cáo thường viện dẫn lý do “vì lợi ích tập thể” như một cách để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, theo các chuyên gia luật, động cơ không thể xoá bỏ bản chất vi phạm nếu hành vi đã cấu thành tội phạm rõ ràng.

Với trường hợp bà Hằng, lời biện minh có thể được xem là tình tiết giảm nhẹ nếu đi kèm với thái độ hợp tác, ăn năn hối cải và khắc phục hậu quả thực sự. Tuy nhiên, điều này không làm thay đổi bản chất của các hành vi tham ô và lợi dụng chức vụ đã gây thiệt hại nghiêm trọng.

Vẫn chờ phán quyết cuối cùng

Hiện phiên tòa xét xử bà Lê Thúy Hằng cùng các đồng phạm vẫn đang diễn ra. Hội đồng xét xử sẽ đánh giá toàn diện lời khai, chứng cứ, thiệt hại và mức độ khắc phục hậu quả để đưa ra bản án phù hợp.

Tuy nhiên, từ những thông tin được công bố, có thể khẳng định: lời nói “phạm tội vì lo cho đời sống anh em” – dù cảm động – vẫn chưa đủ sức nặng để phủ nhận trách nhiệm hình sự mà bà Hằng phải gánh chịu trước pháp luật.