Đoạn Video
Ảnh
Cao Tùng
Thành viên nổi tiếng
Đã nhiều năm nay, với kết quả thi mưa điểm 10, rất nhiều ý kiến cho rằng nên bỏ kỳ thi tốt nghiệp THPT cho đỡ tốn kém vì hầu hết đỗ. Đến kỳ thi năm nay vừa kết thúc, đề Toán và tiếng Anh bị kêu khó quá, đến nỗi Bộ Giáo dục và Đào tạo phải lên tiếng.[/B]
Tôi trăn trở mãi điều này và cầm đề thi tiếng Anh đọc đi đọc lại nhiều lần. Và cuối cùng, tôi nhận ra câu trả lời nằm ở một từ tưởng đơn giản mà không dễ làm: “phân hóa hợp lý”. Trong trường hợp đề thi môn tiếng Anh năm 2025, sự bất hợp lý không nằm ở chuyện đề khó, mà là đề khó sai chỗ - khó đều, khó dàn trải, không chia cấp độ, khiến cả học sinh trung bình lẫn học sinh giỏi đều choáng váng.
Thứ trưởng thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng chủ trì buổi họp báo thông tin về kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 chiều nay 27/6/2025.
Kỳ thi tốt nghiệp THPT nhiều năm nay mang mục tiêu kép: vừa xét tốt nghiệp, vừa làm căn cứ xét tuyển đại học. Do đó, đề thi bắt buộc phải đảm bảo hai tầng yêu cầu: Một tầng cơ bản để học sinh phổ thông, dù học lực trung bình, vẫn có thể vượt qua nếu nắm vững kiến thức trong chương trình. Một tầng nâng cao, đủ để phân loại học sinh giỏi trong xét tuyển đại học.
Tuy nhiên, với đề tiếng Anh năm nay, nhiều học sinh và cả giáo viên phản ánh phần đọc hiểu có độ khó cao xuyên suốt. Không phải là độ khó tăng dần từ dễ đến khó, mà là khó đồng đều như thể dành cho thí sinh chuyên Anh hoặc đang luyện thi IELTS mục tiêu trên 7.0.
Một trong những ví dụ tiêu biểu là đoạn đọc liên quan đến khái niệm “greenwashing”, một thuật ngữ chuyên ngành trong lĩnh vực tiếp thị, truyền thông và môi trường. Ngay cả sinh viên đại học học ngành truyền thông – marketing cũng cần thời gian nghiên cứu mới có thể hiểu cặn kẽ.
Câu hỏi đặt ra là: liệu một học sinh phổ thông - học chương trình 3 tiết tiếng Anh mỗi tuần – có thực sự cần (và đủ khả năng) để hiểu “greenwashing” là gì, rồi trả lời được các câu hỏi suy luận, phân tích ngữ nghĩa xung quanh khái niệm đó trong thời gian giới hạn?
Nếu câu trả lời là “có”, thì liệu Bộ đã chính thức nâng chuẩn đầu ra tiếng Anh phổ thông lên trình độ học thuật chưa? Nếu “không”, thì chính đề thi đang phủ nhận chương trình học chính thức và đẩy học sinh vào một cuộc thi kiểu “chuẩn ai nấy chịu”.
Việc đề thi có những câu hỏi khó để phân loại học sinh khá, giỏi là hoàn toàn đúng đắn. Nhưng một đề thi chuẩn mực không thể “trắng - đen” tuyệt đối, mà phải có phổ điểm rộng, cấu trúc hợp lý theo năng lực. Khi đề thi được thiết kế với phần đầu cơ bản - dễ, phần sau nâng cao - khó, học sinh nào cũng có đất thể hiện, và điểm số phản ánh đúng năng lực từng người.
Còn nếu đề “khó đều”, không có phần “cơ bản bắt buộc” cho nhóm học sinh trung bình, thì đề thi đã không hoàn thành chức năng xét tốt nghiệp. Ngược lại, nếu đề cũng không có phần nâng cao thật sự sắc bén, thì chức năng xét tuyển đại học cũng bị lu mờ.
Mà kỳ thi này là để làm cả hai việc cùng lúc. Vậy đề thi phải phục vụ được cả hai, không thể nghiêng hẳn về một bên rồi dùng lý lẽ “học thật - thi thật” để biện minh cho sự mất cân đối.
Một điểm nữa tôi muốn hỏi: Liệu thí sinh đạt điểm cao trong bài thi tiếng Anh này có phản ánh đúng năng lực sử dụng tiếng Anh thực sự không? Câu trả lời: Chưa chắc. Vì sao? Vì đề thi tiếng Anh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT hiện nay chỉ đánh giá hai kỹ năng thụ động: đọc hiểu và ngữ pháp – từ vựng, thông qua các câu trắc nghiệm. Nhưng để sử dụng tiếng Anh thành thạo, đặc biệt trong môi trường học thuật hoặc làm việc, người học cần có đủ cả bốn kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết.
Vậy nên, dù đề có khó hơn, dù học sinh đạt 9, 10 điểm, thì điều đó cũng không đồng nghĩa với việc em ấy có thể giao tiếp trôi chảy, nghe hiểu bản tin quốc tế, hoặc viết được một email tiếng Anh đúng chuẩn.
Điều này cho thấy một nghịch lý khác: Đề tiếng Anh khó lên không khiến kỳ thi trở nên thực chất hơn nếu vẫn đánh giá lệch kỹ năng.
Nếu mục tiêu là đánh giá “năng lực thật”, như Bộ đã khẳng định, thì chính cấu trúc bài thi tiếng Anh mới là thứ cần xem lại trước tiên - chứ không chỉ là độ dài hay độ khó của bài đọc.
Thật ra, nếu đề thi bám sát chương trình, học sinh học nghiêm túc mà được điểm cao đồng loạt, thì đó là tín hiệu tốt, không phải điều phải lo sợ. Ngược lại, nếu đề quá khó, đến mức học sinh giỏi cũng “toát mồ hôi”, thì lỗi không nằm ở người học.
Tôi nghĩ rằng giá trị của một kỳ thi không nằm ở việc có bao nhiêu điểm 10, mà nằm ở chỗ có bao nhiêu học sinh được đánh giá đúng với năng lực thật của họ. Mà để làm được như vậy, những người ra đề thi phải cực kỳ cân não, bám sát mục tiêu kỳ thi và đảm bảo đề thi phản ánh đúng những gì học sinh đã học. Bộ Giáo dục không cần giảm độ khó, nhưng cần tổ chức lại độ khó theo tầng bậc rõ ràng, chứ không phải “một đề đánh đồng tất cả”.
home.vn
Phát biểu của lãnh đạo Bộ Giáo dục sau kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 về việc giữ độ khó đề thi để “đánh giá đúng năng lực thật” nghe rất thuyết phục. Bởi đúng là nếu đề thi quá dễ, điểm 9–10 tràn lan, kỳ thi sẽ mất giá trị. Nhưng nếu đề khó lại bị phản ứng vì đánh đố, vậy rốt cuộc đề thi nên như thế nào?
Tôi trăn trở mãi điều này và cầm đề thi tiếng Anh đọc đi đọc lại nhiều lần. Và cuối cùng, tôi nhận ra câu trả lời nằm ở một từ tưởng đơn giản mà không dễ làm: “phân hóa hợp lý”. Trong trường hợp đề thi môn tiếng Anh năm 2025, sự bất hợp lý không nằm ở chuyện đề khó, mà là đề khó sai chỗ - khó đều, khó dàn trải, không chia cấp độ, khiến cả học sinh trung bình lẫn học sinh giỏi đều choáng váng.
Thứ trưởng thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng chủ trì buổi họp báo thông tin về kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 chiều nay 27/6/2025.
Kỳ thi tốt nghiệp THPT nhiều năm nay mang mục tiêu kép: vừa xét tốt nghiệp, vừa làm căn cứ xét tuyển đại học. Do đó, đề thi bắt buộc phải đảm bảo hai tầng yêu cầu: Một tầng cơ bản để học sinh phổ thông, dù học lực trung bình, vẫn có thể vượt qua nếu nắm vững kiến thức trong chương trình. Một tầng nâng cao, đủ để phân loại học sinh giỏi trong xét tuyển đại học.
Tuy nhiên, với đề tiếng Anh năm nay, nhiều học sinh và cả giáo viên phản ánh phần đọc hiểu có độ khó cao xuyên suốt. Không phải là độ khó tăng dần từ dễ đến khó, mà là khó đồng đều như thể dành cho thí sinh chuyên Anh hoặc đang luyện thi IELTS mục tiêu trên 7.0.
Một trong những ví dụ tiêu biểu là đoạn đọc liên quan đến khái niệm “greenwashing”, một thuật ngữ chuyên ngành trong lĩnh vực tiếp thị, truyền thông và môi trường. Ngay cả sinh viên đại học học ngành truyền thông – marketing cũng cần thời gian nghiên cứu mới có thể hiểu cặn kẽ.
Câu hỏi đặt ra là: liệu một học sinh phổ thông - học chương trình 3 tiết tiếng Anh mỗi tuần – có thực sự cần (và đủ khả năng) để hiểu “greenwashing” là gì, rồi trả lời được các câu hỏi suy luận, phân tích ngữ nghĩa xung quanh khái niệm đó trong thời gian giới hạn?
Nếu câu trả lời là “có”, thì liệu Bộ đã chính thức nâng chuẩn đầu ra tiếng Anh phổ thông lên trình độ học thuật chưa? Nếu “không”, thì chính đề thi đang phủ nhận chương trình học chính thức và đẩy học sinh vào một cuộc thi kiểu “chuẩn ai nấy chịu”.
Việc đề thi có những câu hỏi khó để phân loại học sinh khá, giỏi là hoàn toàn đúng đắn. Nhưng một đề thi chuẩn mực không thể “trắng - đen” tuyệt đối, mà phải có phổ điểm rộng, cấu trúc hợp lý theo năng lực. Khi đề thi được thiết kế với phần đầu cơ bản - dễ, phần sau nâng cao - khó, học sinh nào cũng có đất thể hiện, và điểm số phản ánh đúng năng lực từng người.
Còn nếu đề “khó đều”, không có phần “cơ bản bắt buộc” cho nhóm học sinh trung bình, thì đề thi đã không hoàn thành chức năng xét tốt nghiệp. Ngược lại, nếu đề cũng không có phần nâng cao thật sự sắc bén, thì chức năng xét tuyển đại học cũng bị lu mờ.
Mà kỳ thi này là để làm cả hai việc cùng lúc. Vậy đề thi phải phục vụ được cả hai, không thể nghiêng hẳn về một bên rồi dùng lý lẽ “học thật - thi thật” để biện minh cho sự mất cân đối.
Một điểm nữa tôi muốn hỏi: Liệu thí sinh đạt điểm cao trong bài thi tiếng Anh này có phản ánh đúng năng lực sử dụng tiếng Anh thực sự không? Câu trả lời: Chưa chắc. Vì sao? Vì đề thi tiếng Anh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT hiện nay chỉ đánh giá hai kỹ năng thụ động: đọc hiểu và ngữ pháp – từ vựng, thông qua các câu trắc nghiệm. Nhưng để sử dụng tiếng Anh thành thạo, đặc biệt trong môi trường học thuật hoặc làm việc, người học cần có đủ cả bốn kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết.
Vậy nên, dù đề có khó hơn, dù học sinh đạt 9, 10 điểm, thì điều đó cũng không đồng nghĩa với việc em ấy có thể giao tiếp trôi chảy, nghe hiểu bản tin quốc tế, hoặc viết được một email tiếng Anh đúng chuẩn.
Điều này cho thấy một nghịch lý khác: Đề tiếng Anh khó lên không khiến kỳ thi trở nên thực chất hơn nếu vẫn đánh giá lệch kỹ năng.
Nếu mục tiêu là đánh giá “năng lực thật”, như Bộ đã khẳng định, thì chính cấu trúc bài thi tiếng Anh mới là thứ cần xem lại trước tiên - chứ không chỉ là độ dài hay độ khó của bài đọc.
Thật ra, nếu đề thi bám sát chương trình, học sinh học nghiêm túc mà được điểm cao đồng loạt, thì đó là tín hiệu tốt, không phải điều phải lo sợ. Ngược lại, nếu đề quá khó, đến mức học sinh giỏi cũng “toát mồ hôi”, thì lỗi không nằm ở người học.
Tôi nghĩ rằng giá trị của một kỳ thi không nằm ở việc có bao nhiêu điểm 10, mà nằm ở chỗ có bao nhiêu học sinh được đánh giá đúng với năng lực thật của họ. Mà để làm được như vậy, những người ra đề thi phải cực kỳ cân não, bám sát mục tiêu kỳ thi và đảm bảo đề thi phản ánh đúng những gì học sinh đã học. Bộ Giáo dục không cần giảm độ khó, nhưng cần tổ chức lại độ khó theo tầng bậc rõ ràng, chứ không phải “một đề đánh đồng tất cả”.
Đề thi tiếng Anh THPT 2025 khó như thế nào?
Tôi thấy đề thi tiếng Anh THPT 2025 đang được rất nhiều người than khó, không chỉ với thí sinh. Tôi đã đưa đề này cho ClaudeAI, một trong những công cụ trí tuệ nhân tạo mạnh nhất hiện nay phân tích và nhận xét. Nhìn chung, nó đánh giá đây là một đề thi có độ khó CỰC KỲ CAO - tương đương trình độ...
