Gan nhiễm mỡ: căn bệnh âm thầm nhưng nguy hiểm

[Chuyên Lão Khoa]

Khi nhìn thấy dòng chữ "gan nhiễm mỡ nặng" trên báo cáo khám sức khỏe, tôi đang nhét đầy miệng một bữa ăn nhẹ - gà rán và cola. Hết hồn thực sự. Kẻ giết người vô hình này, thường được gọi đùa là "bệnh của người giàu", không chỉ là tín hiệu cảnh báo sự chuyển hóa bất thường của gan mà còn là “quả bom vô hình” đối với sức khỏe của toàn bộ cơ thể. Từ bệnh tiểu đường, các bệnh tim mạch và mạch máu não đến xơ gan, từ ung thư gan đến gan nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ giống như một quân cờ domino, âm thầm phá hủy hàng phòng thủ sức khỏe của cơ thể. Điều đáng lo ngại hơn nữa là 80% bệnh nhân không biết điều này cho đến khi gan phát ra tín hiệu báo động không thể đảo ngược.

Gan nhiễm mỡ là gì?

Gan nhiễm mỡ là tình trạng chất béo tích tụ quá mức trong gan, vượt quá 5% trọng lượng gan. Khi không do rượu gây ra, bệnh được gọi là gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Bệnh thường không có triệu chứng rõ rệt và chủ yếu được phát hiện tình cờ qua siêu âm hoặc xét nghiệm máu.


Hai thể bệnh chính:

• Gan nhiễm mỡ đơn thuần: có mỡ tích tụ trong gan nhưng không gây viêm.
• Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH): gan vừa tích mỡ vừa bị viêm, có thể dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan nếu không được kiểm soát.

Quá trình tiến triển âm thầm

• Gan nhiễm mỡ có thể âm thầm chuyển biến theo các giai đoạn:
• khoảng 12,5% người mắc NAFLD có thể chuyển thành viêm gan mạn (NASH) trong vòng vài năm
• khoảng 5,6% có thể tiến triển thành xơ gan (journal-of-hepatology.eu)
• nếu bị xơ gan, nguy cơ ung thư gan sẽ tăng rõ rệt

Không chỉ ảnh hưởng gan

Gan nhiễm mỡ còn liên quan đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng:

• tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ
• khoảng 50% người bị tiểu đường type 2 có gan nhiễm mỡ
• thường đi kèm với tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu – các yếu tố của hội chứng chuyển hóa (sciencedirect.com)

Ai dễ mắc bệnh?

• người thừa cân, đặc biệt là béo bụng
• người bị tiểu đường type 2 hoặc rối loạn mỡ máu
• người ít vận động, ăn nhiều đường, chất béo
• phụ nữ mang thai cũng có thể gặp gan nhiễm mỡ cấp – hiếm gặp nhưng có thể gây tử vong cho cả mẹ và thai nếu không xử lý kịp thời (bmcpregnancychildbirth.biomedcentral.com)

Cách phòng ngừa và kiểm soát

• ăn uống lành mạnh: ít đường, ít mỡ bão hòa, tăng rau và ngũ cốc nguyên hạt
• tập thể dục thường xuyên: ít nhất 150 phút mỗi tuần
• giảm cân nếu thừa cân: giảm 5–10% cân nặng có thể cải thiện chức năng gan
• tránh rượu và thuốc gây hại cho gan
• khám sức khỏe định kỳ để theo dõi men gan và mỡ máu

Gan nhiễm mỡ là một trong những bệnh lý phổ biến nhất hiện nay nhưng thường bị bỏ qua do không có biểu hiện rõ ràng. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Thay đổi lối sống là chìa khóa để phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả.

 

[Son Luong Thanh]

vậy đó mà nhiều người mắc bênh gan nhiễm mỡ lắm