Đoạn Video
Ảnh
Một bộ phim được đầu tư hàng chục tỷ đồng. Diễn viên chính hoàn thành các cảnh quay quan trọng. Nhưng trước ngày công chiếu, người này bất ngờ vướng scandal chấn động. Đoàn phim buộc phải đối mặt với một lựa chọn không dễ dàng: hủy phát hành, cắt vai, hoặc... nhờ đến AI.
Trong những năm gần đây, không ít tác phẩm điện ảnh và truyền hình trên khắp châu Á rơi vào tình huống oái oăm: diễn viên chính, gương mặt đại diện của phim, bị tố cáo vi phạm đạo đức, thậm chí vướng vòng lao lý. Cú sốc không chỉ khiến nhà sản xuất lao đao mà còn làm chao đảo lịch phát hành, chiến dịch truyền thông, thậm chí dẫn tới thiệt hại kinh tế hàng trăm tỷ đồng.
(Thay thế Thùy Tiên trong Chốt đơn bằng trí tuệ nhân tạo.)
Một trong những “phao cứu sinh” được ngành công nghiệp phim ảnh tìm đến là công nghệ deepfake và AI thay mặt, cho phép thay thế gương mặt của nghệ sĩ đã quay bằng một hình ảnh khác, với độ giống cao, tiết kiệm phần nào thời gian và chi phí so với việc quay lại toàn bộ. Tại Việt Nam, bộ phim Chốt đơn từng áp dụng giải pháp này sau khi diễn viên chính vướng vào vụ án nghiêm trọng.
Không chỉ ở Việt Nam, dùng công nghệ AI thay mặt diễn viên vướng ồn ào là điều đã xảy ra nhiều trên màn ảnh Hoa ngữ. Ở Trung Quốc, hàng loạt phim như Tam Thiên Nha Sát, Anti-Corruption Storm, hay Tróc Yêu Ký cũng phải xử lý khủng hoảng tương tự: quay lại, cắt vai, hoặc sửa hậu kỳ bằng kỹ xảo số. Có những trường hợp, nhà sản xuất chịu thiệt hại lên đến hàng trăm triệu NDT.
Dẫu vậy, AI không phải là lời giải hoàn hảo. Biểu cảm bị “đơ”, tỷ lệ khuôn mặt thiếu tự nhiên, độ phân giải không đồng đều khiến khán giả dễ dàng phát hiện “có gì đó sai sai”. Ngoài ra, việc chỉnh sửa hậu kỳ bằng AI vẫn đòi hỏi ngân sách và thời gian không hề nhỏ, chưa kể các tranh cãi đạo đức xoay quanh quyền hình ảnh.
(Nữ diễn viên bị AI đổi mặt "dị dạng".)
Phim cổ trang Tam thiên nha sát gây tranh cãi khi nhân vật a hoàn Thanh Thanh, ban đầu do Lưu Lộ thủ vai, xuất hiện trên màn ảnh với gương mặt của Trương Đỉnh Đỉnh. Theo QQ, đoàn phim đã dùng AI thay mặt Lưu Lộ nhằm vượt qua vòng kiểm duyệt, do nữ diễn viên vướng scandal và bị cấm xuất hiện trên truyền hình. Dù một số khán giả thông cảm với lựa chọn này, phần lớn vẫn chê kỹ xảo sơ sài, thiếu thuyết phục. So với việc phim bị cấm phát sóng hoàn toàn, đây có lẽ là phương án ít thiệt hại nhất, nhưng rõ ràng đoàn phim vẫn phải gánh chịu tổn thất không nhỏ.
(Phạm Băng Băng (trái) và Cao Vân Tường khiến công ty Đường Đức thiệt hại nghiêm trọng.)
Phim ảnh vốn tiêu tốn số tiền khổng lồ, nên khi một tác phẩm vì nghệ sĩ sai phạm đạo đức mà không thể lên sóng, hậu quả sẽ rất khó lường. Như Thắng thiên hạ do công ty Đường Đức đầu tư 500 triệu NDT (70 triệu USD), hai diễn viên chính Phạm Băng Băng, Cao Vân Tường đều bị cấm sóng, loại khỏi dự án, khiến phim đến nay vẫn chưa thể phát hành, cổ phiếu của Đường Đức tụt thê thảm, ước tính tổn thất 800 triệu NDT (111 triệu USD).
(Trịnh Sảng bị "phong sát", dẫn đến ít nhất 3 dự án bị "đắp chiếu".)
Loạt phim Trịnh Sảng tham gia là Tuyệt mật giả, Người tình phỉ thúy, Tân thiến nữ u hồn, có tổng đầu tư hơn 700 triệu NDT (97,5 triệu USD) đều rơi vào cảnh “đắp chiếu”. Sau tin nữ diễn viên bị “phong sát”, công ty Văn Hóa Bắc Kinh từng đặt cược lớn vào Tân thiến nữ u hồn, trả cát-xê “trên trời” cho Trịnh Sảng bị điều tra tài chính, cổ phiếu giảm, lâm vào khủng hoảng nợ nần.
Ngay cả các công ty lớn còn lao đao, huống chi là các công ty sản xuất vừa và nhỏ. Vì thế, hiện nay khi ký hợp đồng, nhà sản xuất và nhà đầu tư thường thêm điều khoản đạo đức, quy định nếu nghệ sĩ gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình sản xuất hoặc phát hành, họ sẽ phải hoàn trả cát-xê và bồi thường thiệt hại. Theo các vụ kiện được công bố, quá trình tố tụng kéo dài, mức bồi thường thấp, doanh nghiệp vẫn là bên chịu thiệt.
Một số đơn vị từng đề xuất giải pháp “bảo hiểm sụp đổ hình tượng nghệ sĩ”, nhưng khó triển khai rộng rãi vì ranh giới giữa đời tư và đạo đức công chúng còn nhiều tranh cãi. Thay vào đó, nhiều nhà sản xuất chọn cách thẩm định kỹ lý lịch của nghệ sĩ trước khi ký hợp đồng như một bước sàng lọc rủi ro từ sớm. Và nếu không thể ngăn chặn rủi ro từ đầu, đoàn phim buộc phải dùng đến các phương án "chữa cháy" như quay lại, thay diễn viên, cắt cảnh hoặc dùng kỹ xảo.
Nổi tiếng nhất là phim Tróc yêu ký (2014). Sau khi Kha Chấn Đông bị bắt vì ma túy, việc phát hành bị đình trệ. Nhà sản xuất hoàn toàn có thể dùng công nghệ để xử lý gương mặt của Kha Chấn Đông, nhưng cuối cùng vẫn quyết định thay thế anh bằng Tỉnh Bách Nhiên và quay lại toàn bộ với chi phí lên đến 70 triệu NDT.
Thế nhưng, giữa một ngành công nghiệp luôn cần gương mặt mới và sức hút thị trường, điều đó liệu có đủ?
(Kha Chấn Đông bị thay vai sau khi vướng vào lao lý.)
Trong những năm gần đây, không ít tác phẩm điện ảnh và truyền hình trên khắp châu Á rơi vào tình huống oái oăm: diễn viên chính, gương mặt đại diện của phim, bị tố cáo vi phạm đạo đức, thậm chí vướng vòng lao lý. Cú sốc không chỉ khiến nhà sản xuất lao đao mà còn làm chao đảo lịch phát hành, chiến dịch truyền thông, thậm chí dẫn tới thiệt hại kinh tế hàng trăm tỷ đồng.
(Thay thế Thùy Tiên trong Chốt đơn bằng trí tuệ nhân tạo.)
Một trong những “phao cứu sinh” được ngành công nghiệp phim ảnh tìm đến là công nghệ deepfake và AI thay mặt, cho phép thay thế gương mặt của nghệ sĩ đã quay bằng một hình ảnh khác, với độ giống cao, tiết kiệm phần nào thời gian và chi phí so với việc quay lại toàn bộ. Tại Việt Nam, bộ phim Chốt đơn từng áp dụng giải pháp này sau khi diễn viên chính vướng vào vụ án nghiêm trọng.
Không chỉ ở Việt Nam, dùng công nghệ AI thay mặt diễn viên vướng ồn ào là điều đã xảy ra nhiều trên màn ảnh Hoa ngữ. Ở Trung Quốc, hàng loạt phim như Tam Thiên Nha Sát, Anti-Corruption Storm, hay Tróc Yêu Ký cũng phải xử lý khủng hoảng tương tự: quay lại, cắt vai, hoặc sửa hậu kỳ bằng kỹ xảo số. Có những trường hợp, nhà sản xuất chịu thiệt hại lên đến hàng trăm triệu NDT.
Dẫu vậy, AI không phải là lời giải hoàn hảo. Biểu cảm bị “đơ”, tỷ lệ khuôn mặt thiếu tự nhiên, độ phân giải không đồng đều khiến khán giả dễ dàng phát hiện “có gì đó sai sai”. Ngoài ra, việc chỉnh sửa hậu kỳ bằng AI vẫn đòi hỏi ngân sách và thời gian không hề nhỏ, chưa kể các tranh cãi đạo đức xoay quanh quyền hình ảnh.
(Nữ diễn viên bị AI đổi mặt "dị dạng".)
Phim cổ trang Tam thiên nha sát gây tranh cãi khi nhân vật a hoàn Thanh Thanh, ban đầu do Lưu Lộ thủ vai, xuất hiện trên màn ảnh với gương mặt của Trương Đỉnh Đỉnh. Theo QQ, đoàn phim đã dùng AI thay mặt Lưu Lộ nhằm vượt qua vòng kiểm duyệt, do nữ diễn viên vướng scandal và bị cấm xuất hiện trên truyền hình. Dù một số khán giả thông cảm với lựa chọn này, phần lớn vẫn chê kỹ xảo sơ sài, thiếu thuyết phục. So với việc phim bị cấm phát sóng hoàn toàn, đây có lẽ là phương án ít thiệt hại nhất, nhưng rõ ràng đoàn phim vẫn phải gánh chịu tổn thất không nhỏ.
(Phạm Băng Băng (trái) và Cao Vân Tường khiến công ty Đường Đức thiệt hại nghiêm trọng.)
Phim ảnh vốn tiêu tốn số tiền khổng lồ, nên khi một tác phẩm vì nghệ sĩ sai phạm đạo đức mà không thể lên sóng, hậu quả sẽ rất khó lường. Như Thắng thiên hạ do công ty Đường Đức đầu tư 500 triệu NDT (70 triệu USD), hai diễn viên chính Phạm Băng Băng, Cao Vân Tường đều bị cấm sóng, loại khỏi dự án, khiến phim đến nay vẫn chưa thể phát hành, cổ phiếu của Đường Đức tụt thê thảm, ước tính tổn thất 800 triệu NDT (111 triệu USD).
(Trịnh Sảng bị "phong sát", dẫn đến ít nhất 3 dự án bị "đắp chiếu".)
Loạt phim Trịnh Sảng tham gia là Tuyệt mật giả, Người tình phỉ thúy, Tân thiến nữ u hồn, có tổng đầu tư hơn 700 triệu NDT (97,5 triệu USD) đều rơi vào cảnh “đắp chiếu”. Sau tin nữ diễn viên bị “phong sát”, công ty Văn Hóa Bắc Kinh từng đặt cược lớn vào Tân thiến nữ u hồn, trả cát-xê “trên trời” cho Trịnh Sảng bị điều tra tài chính, cổ phiếu giảm, lâm vào khủng hoảng nợ nần.
Ngay cả các công ty lớn còn lao đao, huống chi là các công ty sản xuất vừa và nhỏ. Vì thế, hiện nay khi ký hợp đồng, nhà sản xuất và nhà đầu tư thường thêm điều khoản đạo đức, quy định nếu nghệ sĩ gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình sản xuất hoặc phát hành, họ sẽ phải hoàn trả cát-xê và bồi thường thiệt hại. Theo các vụ kiện được công bố, quá trình tố tụng kéo dài, mức bồi thường thấp, doanh nghiệp vẫn là bên chịu thiệt.
Một số đơn vị từng đề xuất giải pháp “bảo hiểm sụp đổ hình tượng nghệ sĩ”, nhưng khó triển khai rộng rãi vì ranh giới giữa đời tư và đạo đức công chúng còn nhiều tranh cãi. Thay vào đó, nhiều nhà sản xuất chọn cách thẩm định kỹ lý lịch của nghệ sĩ trước khi ký hợp đồng như một bước sàng lọc rủi ro từ sớm. Và nếu không thể ngăn chặn rủi ro từ đầu, đoàn phim buộc phải dùng đến các phương án "chữa cháy" như quay lại, thay diễn viên, cắt cảnh hoặc dùng kỹ xảo.
Nổi tiếng nhất là phim Tróc yêu ký (2014). Sau khi Kha Chấn Đông bị bắt vì ma túy, việc phát hành bị đình trệ. Nhà sản xuất hoàn toàn có thể dùng công nghệ để xử lý gương mặt của Kha Chấn Đông, nhưng cuối cùng vẫn quyết định thay thế anh bằng Tỉnh Bách Nhiên và quay lại toàn bộ với chi phí lên đến 70 triệu NDT.
Thế nhưng, giữa một ngành công nghiệp luôn cần gương mặt mới và sức hút thị trường, điều đó liệu có đủ?
(Kha Chấn Đông bị thay vai sau khi vướng vào lao lý.)
