Đoạn Video
Ảnh
Vu Thuy Tien
Thành viên nổi tiếng
Bài đọc tham khảo cho ai muốn lựa chọn ngành nha khoa sắp tới nha.
“Nha khoa lương cao, làm việc nhẹ nhàng, địa vị lại cao” - câu nói quen thuộc mà không ít người lớn tuổi đã dùng để định hướng con cháu khi chọn nghề. Ở bề nổi, đây dường như là công việc lý tưởng: không trực đêm, không vào phòng mổ áp lực, vừa có thể chăm sóc người khác vừa có thu nhập tốt. Nhưng thực sự thì sao? Để trở thành nha sĩ, bạn cần phải đánh đổi những gì? Liệu có phải ai bước vào ngành này cũng dễ dàng bước ra với một sự nghiệp vững vàng?
Trong bài viết này, một sinh viên năm cuối chuyên ngành răng hàm mặt của Đại học Tứ Xuyên chia sẻ trải nghiệm thật của mình. Không tô hồng, không lọc qua bộ lọc kỳ vọng xã hội, mà là cái nhìn từ bên trong - nơi những chiếc áo blouse trắng được đổi lấy bằng vô số đêm không ngủ và những lần đấu tranh nội tâm.
Lý tưởng y khoa và hiện thực gập ghềnh
Khi điền nguyện vọng đại học, tôi đã lưỡng lự rất lâu trước dòng chữ “nha khoa”. Người thân trấn an: công việc tốt, thu nhập cao, không phải làm đêm như bác sĩ nội trú. Nhưng chỉ đến khi tôi ngồi co ro trong thư viện Trường Nha khoa Tây Trung Quốc, giữa hai cuốn sách dày cộp Phẫu thuật răng hàm mặt và Nha chu, tôi mới hiểu cái giá thật sự của lựa chọn này.
Ngành nha khoa là một hệ thống vừa rộng vừa sâu. Bạn cần học đầy đủ các kiến thức nền như giải phẫu, bệnh lý, dược lý y khoa, rồi đào sâu vào những mảng đặc thù như nội nha, phục hình, chỉnh nha. Vào cuối mỗi học kỳ, một cảnh tượng quen thuộc lại diễn ra: bảy bài thi trong năm ngày, thuật ngữ Latin dài dằng dặc, bản đồ thần kinh chằng chịt cần ghi nhớ, và những kỳ thi thực hành mô phỏng không có chỗ cho sai sót.
Đây là hành trình dài không dành cho người thiếu kiên nhẫn. Tôi từng chứng kiến người bạn bỏ ngang vì không chịu nổi mùi formalin trong phòng giải phẫu. Có người khác thì rời ngành vì áp lực học tập quá lớn. Chọn nha khoa cũng giống như bạn tự ghi danh vào một cuộc marathon mà vạch đích còn mờ xa đâu đó sau tuổi 30.
Từ ghế giảng đường đến ghế điều trị: 8 năm học, cả đời hành nghề
“5 năm đại học cộng với 3 năm cao học chỉ là bước khởi động”. Đây là câu nói mà bất cứ sinh viên nha khoa nào cũng hiểu rất rõ.
Bạn sẽ bắt đầu bằng việc học nhận diện các cấu trúc khớp thái dương hàm trong phòng thí nghiệm. Tiếp đến là thực hành xử lý chấn thương hàm mặt tại khoa cấp cứu trong kỳ thực tập. Rồi đến những buổi tập kỹ năng giao tiếp khi phải điều trị cho một em bé đang khóc vì sợ hãi. Nhưng kỹ năng kỹ thuật chưa phải là thử thách lớn nhất. Chính tâm lý vững vàng mới là điều cần rèn luyện. Khi bệnh nhân nổi nóng vì đau trong điều trị tủy, khi bạn gặp tình huống chảy máu bất ngờ trong cấy ghép, bạn phải giữ được bình tĩnh và sự chính xác đến từng milimet - đó là phẩm chất của một bác sĩ.
Thực tế đằng sau ngành “lương cao, nhẹ nhàng” là những năm tháng học tập không ngừng nghỉ. Câu chuyện "thu nhập cao, làm việc nhàn" nếu có, thì chỉ tồn tại sau khi bạn đã trải qua ít nhất một thập kỷ học tập và thực hành không ngơi nghỉ.
Ai thực sự phù hợp với ngành này?
Qua những năm quan sát, tôi tin nha khoa đặc biệt phù hợp với hai kiểu người: một là những học sinh đạt điểm đầu vào cực cao có thể trúng tuyển các trường y top đầu như Bắc Kinh hay Tây Trung Quốc; hai là những người có gia đình làm trong ngành, có sẵn phòng khám hoặc nguồn lực hỗ trợ.
Nếu bạn không nằm trong hai nhóm đó, hãy cân nhắc một số sự thật:
Rào cản khu vực: Cơ hội việc làm có sự chênh lệch rõ. Ví dụ, sinh viên trường Tây Trung Quốc dễ xin việc tại Tây Nam, trong khi sinh viên Đại học Bắc Kinh có lợi thế rõ rệt ở khu vực Bắc Trung Quốc. Muốn phát triển ngoài vùng “quen”, bạn cần có bằng tiến sĩ, bài báo khoa học tốt để làm đòn bẩy.
Chi phí cơ hội: Sự độc lập tài chính có thể đến rất muộn. Bạn bè tôi, dù tốt nghiệp đại học, vẫn chỉ nhận được mức lương 4.000 - 5.000 tệ/tháng khi mới làm việc tại phòng khám ở thành phố hạng ba, hạng tư. Một người anh chọn học tiếp tiến sĩ, đến năm 35 tuổi mới hoàn thành đào tạo chuẩn hóa và có được công việc ổn định tại bệnh viện đại học.
Cạnh tranh nội bộ khốc liệt: Tại các thành phố lớn, số lượng phòng khám nha khoa dày đặc như cửa hàng tiện lợi. Bác sĩ trẻ có thể phải chấp nhận mô hình “hiệu suất + thu hút bệnh nhân giá rẻ” hoặc bắt đầu từ những công việc hành chính đơn giản trong bệnh viện công.
Nếu bạn chấp nhận rằng sau 8 năm đèn sách, công việc đầu tiên của bạn vẫn là vệ sinh răng miệng, nếu bạn sẵn lòng điều chỉnh từng chi tiết nhỏ trong một chiếc mão sứ cho đến tận đêm khuya, nếu bạn đủ kiên nhẫn để giữ sự bình tĩnh và chuyên nghiệp khi bị than phiền vì đau hoặc vì ca phức tạp - thì nha khoa sẽ đền đáp bạn.
Không nhanh, không dễ, nhưng chắc chắn.
Câu hỏi không phải là “nha sĩ có đáng để theo đuổi không?” mà là “bạn có sẵn sàng đi xa đến đâu vì lựa chọn của mình?”. Và nếu câu trả lời là có, thì chiếc áo blouse trắng kia không chỉ là biểu tượng, mà là minh chứng cho một hành trình bạn tự hào gọi là của riêng mình.
“Nha khoa lương cao, làm việc nhẹ nhàng, địa vị lại cao” - câu nói quen thuộc mà không ít người lớn tuổi đã dùng để định hướng con cháu khi chọn nghề. Ở bề nổi, đây dường như là công việc lý tưởng: không trực đêm, không vào phòng mổ áp lực, vừa có thể chăm sóc người khác vừa có thu nhập tốt. Nhưng thực sự thì sao? Để trở thành nha sĩ, bạn cần phải đánh đổi những gì? Liệu có phải ai bước vào ngành này cũng dễ dàng bước ra với một sự nghiệp vững vàng?
Trong bài viết này, một sinh viên năm cuối chuyên ngành răng hàm mặt của Đại học Tứ Xuyên chia sẻ trải nghiệm thật của mình. Không tô hồng, không lọc qua bộ lọc kỳ vọng xã hội, mà là cái nhìn từ bên trong - nơi những chiếc áo blouse trắng được đổi lấy bằng vô số đêm không ngủ và những lần đấu tranh nội tâm.
Lý tưởng y khoa và hiện thực gập ghềnh
Khi điền nguyện vọng đại học, tôi đã lưỡng lự rất lâu trước dòng chữ “nha khoa”. Người thân trấn an: công việc tốt, thu nhập cao, không phải làm đêm như bác sĩ nội trú. Nhưng chỉ đến khi tôi ngồi co ro trong thư viện Trường Nha khoa Tây Trung Quốc, giữa hai cuốn sách dày cộp Phẫu thuật răng hàm mặt và Nha chu, tôi mới hiểu cái giá thật sự của lựa chọn này.
Ngành nha khoa là một hệ thống vừa rộng vừa sâu. Bạn cần học đầy đủ các kiến thức nền như giải phẫu, bệnh lý, dược lý y khoa, rồi đào sâu vào những mảng đặc thù như nội nha, phục hình, chỉnh nha. Vào cuối mỗi học kỳ, một cảnh tượng quen thuộc lại diễn ra: bảy bài thi trong năm ngày, thuật ngữ Latin dài dằng dặc, bản đồ thần kinh chằng chịt cần ghi nhớ, và những kỳ thi thực hành mô phỏng không có chỗ cho sai sót.
Đây là hành trình dài không dành cho người thiếu kiên nhẫn. Tôi từng chứng kiến người bạn bỏ ngang vì không chịu nổi mùi formalin trong phòng giải phẫu. Có người khác thì rời ngành vì áp lực học tập quá lớn. Chọn nha khoa cũng giống như bạn tự ghi danh vào một cuộc marathon mà vạch đích còn mờ xa đâu đó sau tuổi 30.
Từ ghế giảng đường đến ghế điều trị: 8 năm học, cả đời hành nghề
“5 năm đại học cộng với 3 năm cao học chỉ là bước khởi động”. Đây là câu nói mà bất cứ sinh viên nha khoa nào cũng hiểu rất rõ.
Bạn sẽ bắt đầu bằng việc học nhận diện các cấu trúc khớp thái dương hàm trong phòng thí nghiệm. Tiếp đến là thực hành xử lý chấn thương hàm mặt tại khoa cấp cứu trong kỳ thực tập. Rồi đến những buổi tập kỹ năng giao tiếp khi phải điều trị cho một em bé đang khóc vì sợ hãi. Nhưng kỹ năng kỹ thuật chưa phải là thử thách lớn nhất. Chính tâm lý vững vàng mới là điều cần rèn luyện. Khi bệnh nhân nổi nóng vì đau trong điều trị tủy, khi bạn gặp tình huống chảy máu bất ngờ trong cấy ghép, bạn phải giữ được bình tĩnh và sự chính xác đến từng milimet - đó là phẩm chất của một bác sĩ.
Thực tế đằng sau ngành “lương cao, nhẹ nhàng” là những năm tháng học tập không ngừng nghỉ. Câu chuyện "thu nhập cao, làm việc nhàn" nếu có, thì chỉ tồn tại sau khi bạn đã trải qua ít nhất một thập kỷ học tập và thực hành không ngơi nghỉ.
Ai thực sự phù hợp với ngành này?
Qua những năm quan sát, tôi tin nha khoa đặc biệt phù hợp với hai kiểu người: một là những học sinh đạt điểm đầu vào cực cao có thể trúng tuyển các trường y top đầu như Bắc Kinh hay Tây Trung Quốc; hai là những người có gia đình làm trong ngành, có sẵn phòng khám hoặc nguồn lực hỗ trợ.
Nếu bạn không nằm trong hai nhóm đó, hãy cân nhắc một số sự thật:
Rào cản khu vực: Cơ hội việc làm có sự chênh lệch rõ. Ví dụ, sinh viên trường Tây Trung Quốc dễ xin việc tại Tây Nam, trong khi sinh viên Đại học Bắc Kinh có lợi thế rõ rệt ở khu vực Bắc Trung Quốc. Muốn phát triển ngoài vùng “quen”, bạn cần có bằng tiến sĩ, bài báo khoa học tốt để làm đòn bẩy.
Chi phí cơ hội: Sự độc lập tài chính có thể đến rất muộn. Bạn bè tôi, dù tốt nghiệp đại học, vẫn chỉ nhận được mức lương 4.000 - 5.000 tệ/tháng khi mới làm việc tại phòng khám ở thành phố hạng ba, hạng tư. Một người anh chọn học tiếp tiến sĩ, đến năm 35 tuổi mới hoàn thành đào tạo chuẩn hóa và có được công việc ổn định tại bệnh viện đại học.
Cạnh tranh nội bộ khốc liệt: Tại các thành phố lớn, số lượng phòng khám nha khoa dày đặc như cửa hàng tiện lợi. Bác sĩ trẻ có thể phải chấp nhận mô hình “hiệu suất + thu hút bệnh nhân giá rẻ” hoặc bắt đầu từ những công việc hành chính đơn giản trong bệnh viện công.
Nếu bạn chấp nhận rằng sau 8 năm đèn sách, công việc đầu tiên của bạn vẫn là vệ sinh răng miệng, nếu bạn sẵn lòng điều chỉnh từng chi tiết nhỏ trong một chiếc mão sứ cho đến tận đêm khuya, nếu bạn đủ kiên nhẫn để giữ sự bình tĩnh và chuyên nghiệp khi bị than phiền vì đau hoặc vì ca phức tạp - thì nha khoa sẽ đền đáp bạn.
Không nhanh, không dễ, nhưng chắc chắn.
Câu hỏi không phải là “nha sĩ có đáng để theo đuổi không?” mà là “bạn có sẵn sàng đi xa đến đâu vì lựa chọn của mình?”. Và nếu câu trả lời là có, thì chiếc áo blouse trắng kia không chỉ là biểu tượng, mà là minh chứng cho một hành trình bạn tự hào gọi là của riêng mình.
