Đoạn Video
Ảnh
AfterSixty
Thành viên tích cực
Khi bước sang tuổi 60, nhiều người bắt đầu nhìn lại cuộc sống, nhất là về gia đình. Nhiều cô bác, đặc biệt là các bà mẹ, từng mơ rằng tuổi già sẽ trôi qua êm đềm bên con cháu. Thật may mắn và hạnh phúc nếu điều đó trở thành hiện thực. Nhưng bên cạnh đó, cũng không ít người âm thầm chịu đựng nỗi đau con cái xa cách, không một lời giải thích.
Ít ai dám chia sẻ rằng gia đình mình đang bất hòa, hay tệ hơn là không còn giữ liên lạc với con cái. Một số cha mẹ không hiểu nổi vì sao con mình lại cắt đứt liên lạc. Họ tự trách bản thân, cảm thấy tủi hổ. Trong mối quan hệ rạn nứt ấy, không ai là không tổn thương - cả cha mẹ lẫn con cái.
Vì sao con cái trưởng thành lại cắt đứt quan hệ với cha mẹ?
Xã hội đã thay đổi
Trong vòng 50 năm qua, xã hội Việt Nam có nhiều đổi thay. Mối quan hệ gia đình giờ đây không còn nặng về bổn phận, trách nhiệm như xưa, mà nhường chỗ cho sự tự do cá nhân. Giới trẻ ngày nay có xu hướng đề cao sự “sống thật với mình”, tự quyết định những gì mang lại hạnh phúc cho bản thân - kể cả khi điều đó đồng nghĩa với việc rời xa cha mẹ.
Điều này không hẳn là xấu. Việc sống đúng với cảm xúc của mình là một quyền cơ bản. Nhưng khi sự tự do này đi quá xa, nó có thể làm đứt gãy những sợi dây tình cảm vốn đã mong manh.
Những kỳ vọng bị vỡ vụn
Trong văn hóa Việt, cha mẹ luôn kỳ vọng rằng con cái sẽ yêu thương, chăm sóc, báo hiếu. Nhưng khi lớn lên, con cái có cuộc sống riêng, không phải ai cũng làm được điều đó. Khi kỳ vọng bị phá vỡ, cảm giác tổn thương, giận dữ và hụt hẫng là điều dễ hiểu.
Mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái vốn dựa trên sự cho đi và nhận lại. Khi một bên cảm thấy mình luôn hy sinh, nhưng không được đáp lại, thì sự rạn nứt bắt đầu xuất hiện.
“Tại cha mẹ không biết dạy con?”
Nhiều người cho rằng nguyên nhân nằm ở cách nuôi dạy. Có những cha mẹ thực sự thiếu quan tâm, nóng tính, hoặc không kiểm soát được hành vi trong quá khứ. Nhưng hiện nay, tiêu chuẩn "cha mẹ tốt" cũng ngày càng khắt khe. Thậm chí, những sai lầm nhỏ trong cách dạy dỗ cũng bị xem là tổn thương tâm lý nghiêm trọng.
Một số con cái khi đi trị liệu tâm lý được khuyên nên “giải độc cảm xúc” bằng cách tách khỏi cha mẹ – điều này khiến không ít phụ huynh bị sốc. Trong khi cha mẹ thường nghĩ mình đã làm hết sức có thể, thì con cái lại chỉ nhớ những điều khiến họ tổn thương.
Ly hôn và hậu quả lâu dài
Ở Việt Nam, tỷ lệ ly hôn ngày càng tăng, và hệ quả là những đứa trẻ lớn lên trong gia đình không trọn vẹn. Khi lớn, chúng có thể đứng về một phía, giữ mối hận với người còn lại. Những xung đột giữa cha mẹ ngày xưa có thể trở thành vết thương kéo dài mãi về sau trong lòng con cái.
Ngoài ra, việc tái hôn, có thêm người mới trong gia đình (bạn đời mới, con riêng...) cũng khiến mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái trở nên phức tạp hơn.
Ảnh hưởng từ con dâu, con rể
Một số trường hợp, người phối ngẫu của con cái (con dâu, con rể) có thể là nguyên nhân khiến mối quan hệ gia đình đi xuống. Họ có thể cảm thấy bị đe dọa, ghen tỵ, hoặc không ưa cha mẹ chồng/vợ. Vì thế, họ tìm cách kéo con cái ra xa cha mẹ ruột.
Tiền bạc và tài sản
Ở Việt Nam, chuyện “chia đất”, “chia nhà”, “cho ai nhiều hơn”, “vay mà không trả”... luôn là chủ đề nhạy cảm. Không ít gia đình tan nát vì tranh chấp tài sản. Sự bất mãn âm ỉ trong nhiều năm cuối cùng có thể bùng nổ thành sự cắt đứt liên hệ hoàn toàn.
Trầm cảm, nghiện ngập và rối loạn tâm lý
Khi con cái trưởng thành nhưng mắc các vấn đề tâm lý hoặc nghiện ngập, họ thường sống trong cảm giác bị hại, đổ lỗi cho cha mẹ về mọi khó khăn. Trong trạng thái tâm lý bất ổn, họ có thể hiểu sai lời nói, hành động của cha mẹ và phản ứng dữ dội.
Ngược lại, cha mẹ cũng có thể rơi vào trạng thái mất kiểm soát, phản ứng gay gắt khiến mối quan hệ ngày càng trầm trọng.
Không còn được gặp cháu - Nỗi đau âm thầm của ông bà
Đối với nhiều ông bà, điều đau đớn nhất không phải là bị con cái xa lánh, mà là không được nhìn thấy cháu. Những ngày lễ, sinh nhật, Tết đến xuân về… thiếu vắng tiếng cười con trẻ là nỗi đau khó diễn tả thành lời.
Họ tự hỏi không biết cháu có nhớ mình không? Có được kể nghe về ông bà không? Và liệu có ngày nào đó chúng sẽ tìm về?
Làm gì khi bị con cái xa lánh?
Đừng gục ngã: Cho phép mình buồn, nhưng đừng để nỗi buồn nhấn chìm. Hãy tìm đến bạn bè, những người còn quan tâm, yêu thương bạn.
Chăm sóc bản thân: Duy trì sinh hoạt đều đặn, tập thể dục, ăn uống lành mạnh và ngủ đủ giấc.
Tìm cách thể hiện tình yêu: Nếu không thể nói chuyện trực tiếp, bạn có thể viết thư cho cháu, lưu giữ những kỷ vật, hình ảnh, kèm lời nhắn gửi yêu thương trong một chiếc hộp kỷ niệm.
Tham gia cộng đồng: Tình nguyện ở nhà thiếu nhi, đọc sách cho trẻ trong thư viện, hay đơn giản là tham gia các câu lạc bộ người cao tuổi - tất cả giúp bạn cảm thấy mình vẫn còn nhiều giá trị và được kết nối.
Nếu có cơ hội hàn gắn…
Một số cha mẹ mong muốn được nối lại liên lạc với con. Việc này cần sự kiên nhẫn, học cách giao tiếp, và đôi khi cần cả sự giúp đỡ từ chuyên gia tâm lý. Quan trọng nhất là học cách lắng nghe và hiểu con - chứ không phải chỉ để được tha thứ, mà để thực sự đồng cảm và chấp nhận con người hiện tại của chún
Ít ai dám chia sẻ rằng gia đình mình đang bất hòa, hay tệ hơn là không còn giữ liên lạc với con cái. Một số cha mẹ không hiểu nổi vì sao con mình lại cắt đứt liên lạc. Họ tự trách bản thân, cảm thấy tủi hổ. Trong mối quan hệ rạn nứt ấy, không ai là không tổn thương - cả cha mẹ lẫn con cái.
Vì sao con cái trưởng thành lại cắt đứt quan hệ với cha mẹ?
Xã hội đã thay đổi
Trong vòng 50 năm qua, xã hội Việt Nam có nhiều đổi thay. Mối quan hệ gia đình giờ đây không còn nặng về bổn phận, trách nhiệm như xưa, mà nhường chỗ cho sự tự do cá nhân. Giới trẻ ngày nay có xu hướng đề cao sự “sống thật với mình”, tự quyết định những gì mang lại hạnh phúc cho bản thân - kể cả khi điều đó đồng nghĩa với việc rời xa cha mẹ.
Điều này không hẳn là xấu. Việc sống đúng với cảm xúc của mình là một quyền cơ bản. Nhưng khi sự tự do này đi quá xa, nó có thể làm đứt gãy những sợi dây tình cảm vốn đã mong manh.
Những kỳ vọng bị vỡ vụn
Trong văn hóa Việt, cha mẹ luôn kỳ vọng rằng con cái sẽ yêu thương, chăm sóc, báo hiếu. Nhưng khi lớn lên, con cái có cuộc sống riêng, không phải ai cũng làm được điều đó. Khi kỳ vọng bị phá vỡ, cảm giác tổn thương, giận dữ và hụt hẫng là điều dễ hiểu.
Mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái vốn dựa trên sự cho đi và nhận lại. Khi một bên cảm thấy mình luôn hy sinh, nhưng không được đáp lại, thì sự rạn nứt bắt đầu xuất hiện.
“Tại cha mẹ không biết dạy con?”
Nhiều người cho rằng nguyên nhân nằm ở cách nuôi dạy. Có những cha mẹ thực sự thiếu quan tâm, nóng tính, hoặc không kiểm soát được hành vi trong quá khứ. Nhưng hiện nay, tiêu chuẩn "cha mẹ tốt" cũng ngày càng khắt khe. Thậm chí, những sai lầm nhỏ trong cách dạy dỗ cũng bị xem là tổn thương tâm lý nghiêm trọng.
Một số con cái khi đi trị liệu tâm lý được khuyên nên “giải độc cảm xúc” bằng cách tách khỏi cha mẹ – điều này khiến không ít phụ huynh bị sốc. Trong khi cha mẹ thường nghĩ mình đã làm hết sức có thể, thì con cái lại chỉ nhớ những điều khiến họ tổn thương.
Ly hôn và hậu quả lâu dài
Ở Việt Nam, tỷ lệ ly hôn ngày càng tăng, và hệ quả là những đứa trẻ lớn lên trong gia đình không trọn vẹn. Khi lớn, chúng có thể đứng về một phía, giữ mối hận với người còn lại. Những xung đột giữa cha mẹ ngày xưa có thể trở thành vết thương kéo dài mãi về sau trong lòng con cái.
Ngoài ra, việc tái hôn, có thêm người mới trong gia đình (bạn đời mới, con riêng...) cũng khiến mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái trở nên phức tạp hơn.
Ảnh hưởng từ con dâu, con rể
Một số trường hợp, người phối ngẫu của con cái (con dâu, con rể) có thể là nguyên nhân khiến mối quan hệ gia đình đi xuống. Họ có thể cảm thấy bị đe dọa, ghen tỵ, hoặc không ưa cha mẹ chồng/vợ. Vì thế, họ tìm cách kéo con cái ra xa cha mẹ ruột.
Tiền bạc và tài sản
Ở Việt Nam, chuyện “chia đất”, “chia nhà”, “cho ai nhiều hơn”, “vay mà không trả”... luôn là chủ đề nhạy cảm. Không ít gia đình tan nát vì tranh chấp tài sản. Sự bất mãn âm ỉ trong nhiều năm cuối cùng có thể bùng nổ thành sự cắt đứt liên hệ hoàn toàn.
Trầm cảm, nghiện ngập và rối loạn tâm lý
Khi con cái trưởng thành nhưng mắc các vấn đề tâm lý hoặc nghiện ngập, họ thường sống trong cảm giác bị hại, đổ lỗi cho cha mẹ về mọi khó khăn. Trong trạng thái tâm lý bất ổn, họ có thể hiểu sai lời nói, hành động của cha mẹ và phản ứng dữ dội.
Ngược lại, cha mẹ cũng có thể rơi vào trạng thái mất kiểm soát, phản ứng gay gắt khiến mối quan hệ ngày càng trầm trọng.
Không còn được gặp cháu - Nỗi đau âm thầm của ông bà
Đối với nhiều ông bà, điều đau đớn nhất không phải là bị con cái xa lánh, mà là không được nhìn thấy cháu. Những ngày lễ, sinh nhật, Tết đến xuân về… thiếu vắng tiếng cười con trẻ là nỗi đau khó diễn tả thành lời.
Họ tự hỏi không biết cháu có nhớ mình không? Có được kể nghe về ông bà không? Và liệu có ngày nào đó chúng sẽ tìm về?
Làm gì khi bị con cái xa lánh?
Đừng gục ngã: Cho phép mình buồn, nhưng đừng để nỗi buồn nhấn chìm. Hãy tìm đến bạn bè, những người còn quan tâm, yêu thương bạn.
Chăm sóc bản thân: Duy trì sinh hoạt đều đặn, tập thể dục, ăn uống lành mạnh và ngủ đủ giấc.
Tìm cách thể hiện tình yêu: Nếu không thể nói chuyện trực tiếp, bạn có thể viết thư cho cháu, lưu giữ những kỷ vật, hình ảnh, kèm lời nhắn gửi yêu thương trong một chiếc hộp kỷ niệm.
Tham gia cộng đồng: Tình nguyện ở nhà thiếu nhi, đọc sách cho trẻ trong thư viện, hay đơn giản là tham gia các câu lạc bộ người cao tuổi - tất cả giúp bạn cảm thấy mình vẫn còn nhiều giá trị và được kết nối.
Nếu có cơ hội hàn gắn…
Một số cha mẹ mong muốn được nối lại liên lạc với con. Việc này cần sự kiên nhẫn, học cách giao tiếp, và đôi khi cần cả sự giúp đỡ từ chuyên gia tâm lý. Quan trọng nhất là học cách lắng nghe và hiểu con - chứ không phải chỉ để được tha thứ, mà để thực sự đồng cảm và chấp nhận con người hiện tại của chún
