Mộ cự thạch Hàng Gòn ở xã Hàng Gòn, TX Long Khánh, Đồng Nai là một di tích quốc gia đặc biệt với niên đại hơn 2.000 năm. Nhưng điều khiến các nhà khoa học và công chúng say mê là những bí ẩn xoay quanh nó: 6 tấm đá hoa cương nặng hàng chục tấn, được cho là chỉ có ở Đà Lạt hoặc Phan Rang, đã được vận chuyển và lắp ghép như thế nào trong thời kỳ không có máy móc hiện đại?
Sau khi công bố phát hiện này, mộ cự thạch Hàng Gòn nhanh chóng trở thành tâm điểm nghiên cứu của giới khảo cổ quốc tế, đặc biệt là chuyên gia Henry Parmentier, người đã ba lần viếng thăm và phác thảo cấu trúc của mộ. Các nhà khảo cổ Việt Nam cũng không ngừng điều tra để làm rõ bí ẩn về công trình này, nhưng nhiều câu hỏi vẫn chưa có lời giải đáp.
Các giả thuyết cho rằng người Việt cổ đã sử dụng sức mạnh tập thể và các kỹ thuật xây dựng bí ẩn để di chuyển và lắp ghép những tấm đá này. Tuy nhiên, ngay cả những công trình đồ sộ như đền Angkor của Campuchia cũng không sử dụng đá lớn như vậy, khiến câu chuyện mộ cự thạch Hàng Gòn càng thêm ly kỳ.
Mộ cự thạch Hàng Gòn là một minh chứng hùng hồn cho trí tuệ và sức sáng tạo của người Việt cổ. Nhưng những bí ẩn xung quanh nó vẫn còn là bài toán thách thức, chờ đợi các nhà khoa học tiếp tục giải mã trong tương lai.
Khám phá lịch sử từ gần một thế kỷ trước
Năm 1927, trong quá trình mở tuyến đường liên tỉnh lộ 2 (nay là quốc lộ 56), kiến trúc sư người Pháp J. Bouchot tình cờ phát hiện tảng đá nhô lên cạnh một gốc cây cổ thụ. Khi khai quật, ông đã tìm thấy một hầm mộ hình hộp độc đáo với kích thước lớn (4,2m x 2,7m x 1,6m), ghép từ 6 tấm đá hoa cương nặng tới 10 tấn mỗi tấm. Các tấm đá được liên kết với nhau bằng rãnh đục tinh xảo và một hệ thống ròng rọc nâng nắp mộ, sử dụng các cột đá hoa cương cao tới 7,5m.Sau khi công bố phát hiện này, mộ cự thạch Hàng Gòn nhanh chóng trở thành tâm điểm nghiên cứu của giới khảo cổ quốc tế, đặc biệt là chuyên gia Henry Parmentier, người đã ba lần viếng thăm và phác thảo cấu trúc của mộ. Các nhà khảo cổ Việt Nam cũng không ngừng điều tra để làm rõ bí ẩn về công trình này, nhưng nhiều câu hỏi vẫn chưa có lời giải đáp.
Bí mật của đá và sức mạnh phi thường
Một trong những bí ẩn lớn nhất là nguồn gốc và cách vận chuyển các tấm đá hoa cương. Theo các nhà địa chất, loại đá này không có ở khu vực Đồng Nai mà chỉ xuất hiện ở Đà Lạt hoặc Phan Rang. Việc vận chuyển những khối đá khổng lồ qua quãng đường hơn 100km, không có sự hỗ trợ của đường thủy hay đường bộ, thực sự là một kỳ tích.Các giả thuyết cho rằng người Việt cổ đã sử dụng sức mạnh tập thể và các kỹ thuật xây dựng bí ẩn để di chuyển và lắp ghép những tấm đá này. Tuy nhiên, ngay cả những công trình đồ sộ như đền Angkor của Campuchia cũng không sử dụng đá lớn như vậy, khiến câu chuyện mộ cự thạch Hàng Gòn càng thêm ly kỳ.
Khám phá mới hé lộ dấu ấn văn minh
Năm 2006, trong một đợt thám sát tại khu vực mộ, các nhà khảo cổ phát hiện nhiều mảnh gốm cổ, dấu vết đất cháy, và các hiện vật độc đáo như tù và bằng đồng, thẻ đá, bàn mài. Phân tích niên đại carbon C14 xác định những mẫu vật này có tuổi từ thế kỷ II TCN đến thế kỷ III SCN. Điều này chứng minh khu vực mộ từng là nơi cư trú của một cộng đồng cổ đại, có thể là chủ nhân của mộ cự thạch.Lễ hội và sức hút hiện đại
Ngày nay, mỗi dịp 13-9 âm lịch, người dân địa phương tổ chức lễ hội tại miếu Ông Đá, bên cạnh khu mộ, để cầu quốc thái dân an. Lễ hội không chỉ mang giá trị văn hóa mà còn giúp bảo tồn di tích và thu hút du khách.Mộ cự thạch Hàng Gòn là một minh chứng hùng hồn cho trí tuệ và sức sáng tạo của người Việt cổ. Nhưng những bí ẩn xung quanh nó vẫn còn là bài toán thách thức, chờ đợi các nhà khoa học tiếp tục giải mã trong tương lai.