Đoạn Video
Ảnh
Lãng Khách
Thành viên nổi tiếng
“Xin hãy thông cảm cho cháu gái của chú. Bây giờ người dân Thái Lan đang chỉ trích cháu, nói rằng cháu nên trở thành Thủ tướng Campuchia.”
Không ai ngờ rằng một cuộc điện thoại giữa Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra và cựu Thủ tướng Campuchia Hun Sen lại có thể châm ngòi cho cuộc khủng hoảng lớn nhất trong nhiệm kỳ còn non trẻ của nữ thủ tướng trẻ tuổi này. Chỉ trong vài ngày, Thái Lan rơi vào vòng xoáy chính trị căng thẳng, còn bản thân Paetongtarn bị cuốn vào tâm bão của dư luận, chính trị và ngoại giao.
Đoạn hội thoại nghe có vẻ rất “gia đình”: mở đầu bằng lời chào thân mật “Bác có khỏe không?”, kết thúc bằng lời hứa sẽ “tham khảo thêm Bộ Quốc phòng”. Nhưng chính sự thân tình ấy lại khiến công chúng Thái Lan choáng váng. Họ không thấy một người đứng đầu chính phủ thể hiện quyền uy, mà là một chính trị gia trẻ tuổi đang luống cuống giữa khủng hoảng – cúi đầu quá sâu, nói quá nhẹ, và để lộ quá nhiều sự yếu thế trước một lãnh đạo nước ngoài.
Hun Sen sau đó đích thân xác nhận đoạn ghi âm là có thật, và tung ra luôn bản đầy đủ dài hơn 17 phút. Ông nói việc ghi âm là “để tránh hiểu lầm”, nhưng ai cũng hiểu, đây là một động thái chính trị có chủ đích.
Vấn đề là: bà đã nói quá nhiều.
Trong cuộc gọi, Paetongtarn ám chỉ rằng các tướng lĩnh quân đội Thái Lan mới là bên khiêu khích. Bà nhấn mạnh họ không thuộc về chính quyền của bà - như thể đang đổ lỗi cho “phe đối lập trong quân đội”. Bà cũng nói rằng chuyện “cắt nước, cắt điện” là do phía quân đội nghĩ ra, chứ chính phủ không định làm thật. Đỉnh điểm là khi bà đề nghị hai nước ra tuyên bố chung về hòa bình để “tránh hiểu nhầm”.
Hun Sen không đồng ý. Thái Lan, theo ông, đã từng nuốt lời. Campuchia sẽ không nói gì thêm, cho đến khi Thái Lan mở lại biên giới.
Chỉ trong vài giờ, làn sóng biểu tình nổ ra. Các tờ báo Thái Lan giật tít lớn: “Bà ấy đang đại diện ai?”, “Thủ tướng hay phát ngôn viên Campuchia?”. Trong khi đó, các đảng đối lập yêu cầu bà từ chức, giải tán Quốc hội, và “trả lại quyền lực cho người dân”.
Ngay cả nội bộ liên minh cầm quyền cũng bắt đầu tan rã. Đảng Bhumjaithai tuyên bố rút lui. Đảng Pheu Thai, vốn là đảng của Paetongtarn, bỗng trở thành “thiểu số cầm quyền”. Dù chưa mất ghế thủ tướng, nhưng khả năng điều hành giờ đây bị đặt dấu hỏi lớn.
Truyền thông Thái Lan ví đây như một nỗ lực “dọn dẹp hậu trường”, nhưng thiệt hại về uy tín chính trị thì không dễ xóa bỏ.
Susanna Patton, chuyên gia Đông Nam Á của Viện Lowy (Úc), bình luận rằng Paetongtarn “đã phản bội chính quân đội của mình và để lộ một hình ảnh thủ tướng quá non nớt”. Còn Hun Sen, theo các nhà phân tích, đã khôn khéo sử dụng đoạn ghi âm để khẳng định với dân Campuchia rằng “mối quan hệ với Thaksin không làm ông lung lay về chủ quyền”.
Tất cả những hình ảnh tưởng như thân mật ấy - giờ đây trở thành ký ức chua chát. Sau khi đoạn ghi âm được tung ra, Hun Sen đăng lại những bức ảnh đó với chú thích: “Tình bạn hơn 30 năm với gia đình Shinawatra đã tan vỡ.”
Tình hình tại biên giới hiện rất căng. Campuchia gia tăng quân lực. Trên mạng xã hội, cư dân hai nước đang công kích nhau dữ dội. Lòng dân nóng lên, còn đường lùi ngoại giao thì dần hẹp lại.
Paetongtarn - từ một biểu tượng chính trị trẻ trung, tiến bộ - giờ đang vật lộn để giữ vững ghế thủ tướng trong cơn khủng hoảng nghiêm trọng nhất kể từ ngày nhậm chức. “Cuộc gọi của lòng tin” mà bà muốn gửi đến “bác Hun Sen” đã trở thành vết xước lớn trong sự nghiệp và là một bài học đắt giá về chính trị.
Liệu bà có thể vượt qua, giữ vững niềm tin của công chúng và lấy lại thế chủ động? Hay đây sẽ là điểm bắt đầu cho sự sụp đổ tiếp theo của một thủ tướng họ Shinawatra?
Thời gian sẽ trả lời.
Không ai ngờ rằng một cuộc điện thoại giữa Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra và cựu Thủ tướng Campuchia Hun Sen lại có thể châm ngòi cho cuộc khủng hoảng lớn nhất trong nhiệm kỳ còn non trẻ của nữ thủ tướng trẻ tuổi này. Chỉ trong vài ngày, Thái Lan rơi vào vòng xoáy chính trị căng thẳng, còn bản thân Paetongtarn bị cuốn vào tâm bão của dư luận, chính trị và ngoại giao.
Bắt đầu từ một cuộc điện thoại riêng tư
Tối ngày 18 tháng 6, một đoạn ghi âm dài hơn 9 phút bất ngờ lan truyền trên mạng xã hội Campuchia. Trong đó, người ta nghe rõ giọng của Paetongtarn - thủ tướng Thái Lan mới chỉ nhậm chức chưa đầy một năm - đang nhẹ nhàng, thậm chí có phần nài nỉ Hun Sen, mong ông giúp hạ nhiệt căng thẳng tại biên giới Thái - Campuchia.Đoạn hội thoại nghe có vẻ rất “gia đình”: mở đầu bằng lời chào thân mật “Bác có khỏe không?”, kết thúc bằng lời hứa sẽ “tham khảo thêm Bộ Quốc phòng”. Nhưng chính sự thân tình ấy lại khiến công chúng Thái Lan choáng váng. Họ không thấy một người đứng đầu chính phủ thể hiện quyền uy, mà là một chính trị gia trẻ tuổi đang luống cuống giữa khủng hoảng – cúi đầu quá sâu, nói quá nhẹ, và để lộ quá nhiều sự yếu thế trước một lãnh đạo nước ngoài.
Hun Sen sau đó đích thân xác nhận đoạn ghi âm là có thật, và tung ra luôn bản đầy đủ dài hơn 17 phút. Ông nói việc ghi âm là “để tránh hiểu lầm”, nhưng ai cũng hiểu, đây là một động thái chính trị có chủ đích.
Biên giới sôi sục, chính trường Thái Lan bùng nổ
Căng thẳng giữa Thái Lan và Campuchia đã âm ỉ từ cuối tháng 5, khi một vụ đấu súng giữa lính biên phòng hai bên ở khu vực Tam giác Ngọc lục bảo khiến một binh sĩ Campuchia thiệt mạng. Cả hai nước nhanh chóng tăng cường quân đội và dựng hàng rào quân sự. Nhưng Paetongtarn lại chọn một cách tiếp cận rất khác - điện thoại riêng với “bác Hun Sen”, để xoa dịu tình hình bằng tình cảm và lời hứa hẹn.Vấn đề là: bà đã nói quá nhiều.
Trong cuộc gọi, Paetongtarn ám chỉ rằng các tướng lĩnh quân đội Thái Lan mới là bên khiêu khích. Bà nhấn mạnh họ không thuộc về chính quyền của bà - như thể đang đổ lỗi cho “phe đối lập trong quân đội”. Bà cũng nói rằng chuyện “cắt nước, cắt điện” là do phía quân đội nghĩ ra, chứ chính phủ không định làm thật. Đỉnh điểm là khi bà đề nghị hai nước ra tuyên bố chung về hòa bình để “tránh hiểu nhầm”.
Hun Sen không đồng ý. Thái Lan, theo ông, đã từng nuốt lời. Campuchia sẽ không nói gì thêm, cho đến khi Thái Lan mở lại biên giới.
Khi “tình nghĩa” không cứu được chính trị
Đoạn ghi âm – thay vì là một “nỗ lực ngoại giao mềm” - trở thành một cái tát với lòng tự tôn dân tộc của người Thái. Paetongtarn bị cáo buộc đã nhún nhường quá mức, làm suy yếu chủ quyền quốc gia. Sự tin tưởng mà người dân đặt vào bà - một nữ lãnh đạo trẻ, con gái cựu Thủ tướng Thaksin - đang lung lay.Chỉ trong vài giờ, làn sóng biểu tình nổ ra. Các tờ báo Thái Lan giật tít lớn: “Bà ấy đang đại diện ai?”, “Thủ tướng hay phát ngôn viên Campuchia?”. Trong khi đó, các đảng đối lập yêu cầu bà từ chức, giải tán Quốc hội, và “trả lại quyền lực cho người dân”.
Ngay cả nội bộ liên minh cầm quyền cũng bắt đầu tan rã. Đảng Bhumjaithai tuyên bố rút lui. Đảng Pheu Thai, vốn là đảng của Paetongtarn, bỗng trở thành “thiểu số cầm quyền”. Dù chưa mất ghế thủ tướng, nhưng khả năng điều hành giờ đây bị đặt dấu hỏi lớn.
Một bài học chính trị thực tế
Tại cuộc họp báo ngày 19/6, Paetongtarn lần đầu lên tiếng công khai. Bà thừa nhận mình đã sai khi để cuộc gọi diễn ra như vậy, và tuyên bố sẽ không bao giờ “gọi riêng cho Hun Sen” nữa. Đồng thời, bà đến biên giới thị sát quân đội – lần này, đi cùng vị chỉ huy từng bị bà ám chỉ trong cuộc gọi là “phe đối lập”.Truyền thông Thái Lan ví đây như một nỗ lực “dọn dẹp hậu trường”, nhưng thiệt hại về uy tín chính trị thì không dễ xóa bỏ.
Susanna Patton, chuyên gia Đông Nam Á của Viện Lowy (Úc), bình luận rằng Paetongtarn “đã phản bội chính quân đội của mình và để lộ một hình ảnh thủ tướng quá non nớt”. Còn Hun Sen, theo các nhà phân tích, đã khôn khéo sử dụng đoạn ghi âm để khẳng định với dân Campuchia rằng “mối quan hệ với Thaksin không làm ông lung lay về chủ quyền”.
Tình bạn 30 năm và căn phòng mang tên “Thaksin - Yingluck”
Ít ai biết rằng tại tư dinh của Hun Sen ở Phnom Penh, có hai phòng khách đặt tên “Thaksin” và “Yingluck” - nơi từng là chỗ trú ẩn cho hai anh em nhà Shinawatra khi họ lưu vong sau các cuộc đảo chính. Paetongtarn từng đến đó vào tháng 4 năm nay, cùng chồng dự một buổi “họp mặt gia đình” do Hun Sen tổ chức. Khi rời đi, bà còn ghé thăm hai căn phòng ấy.Tất cả những hình ảnh tưởng như thân mật ấy - giờ đây trở thành ký ức chua chát. Sau khi đoạn ghi âm được tung ra, Hun Sen đăng lại những bức ảnh đó với chú thích: “Tình bạn hơn 30 năm với gia đình Shinawatra đã tan vỡ.”
Căng thẳng chưa có hồi kết
Campuchia hiện đã gửi đơn lên Tòa án Công lý Quốc tế, yêu cầu phân xử chủ quyền với bốn khu vực tranh chấp biên giới. Trong khi đó, Thái Lan vẫn từ chối đưa vấn đề ra tòa, khẳng định chỉ giải quyết bằng đối thoại song phương.Tình hình tại biên giới hiện rất căng. Campuchia gia tăng quân lực. Trên mạng xã hội, cư dân hai nước đang công kích nhau dữ dội. Lòng dân nóng lên, còn đường lùi ngoại giao thì dần hẹp lại.
Paetongtarn - từ một biểu tượng chính trị trẻ trung, tiến bộ - giờ đang vật lộn để giữ vững ghế thủ tướng trong cơn khủng hoảng nghiêm trọng nhất kể từ ngày nhậm chức. “Cuộc gọi của lòng tin” mà bà muốn gửi đến “bác Hun Sen” đã trở thành vết xước lớn trong sự nghiệp và là một bài học đắt giá về chính trị.
Liệu bà có thể vượt qua, giữ vững niềm tin của công chúng và lấy lại thế chủ động? Hay đây sẽ là điểm bắt đầu cho sự sụp đổ tiếp theo của một thủ tướng họ Shinawatra?
Thời gian sẽ trả lời.
