Thấy gì từ phổ điểm kỳ thi Đánh giá năng lực HSA 2025?

[Thanh Hải Lucky]

Đại học Quốc gia Hà Nội vừa công bố phổ điểm kỳ thi Đánh giá năng lực (HSA) năm 2025 – một trong những kỳ thi được quan tâm nhất hiện nay vì ảnh hưởng trực tiếp đến cánh cửa vào đại học của hàng chục nghìn học sinh. Với hơn 90.000 thí sinh dự thi qua 6 đợt, phổ điểm năm nay cho thấy một số xu hướng đáng lưu tâm trong bức tranh giáo dục và hướng nghiệp của học sinh THPT.

Điểm HSA 2025 tăng nhẹ do chất lượng học sinh nâng hay do nhiều thí sinh chuyển sang thi Tiếng Anh thay vì tổ hợp?
Phổ điểm năm 2025 có dạng phân bố chuẩn, điểm trung bình đạt 78,8/150 – nhỉnh hơn khoảng 2,3 điểm so với năm 2024. Mức trung vị đạt 78 điểm, cho thấy phần lớn thí sinh đạt kết quả từ trung bình khá trở lên. Điều này phản ánh sự ổn định trong chất lượng học sinh, cũng như việc các em đang từng bước thích nghi và chuẩn bị tốt hơn với dạng đề HSA – vốn nổi bật với tính tư duy, logic và ứng dụng kiến thức liên môn.

Điểm đáng chú ý là mức điểm thấp nhất tăng từ 17 (năm 2024) lên 31 điểm. Đây không chỉ là một con số, mà là một tín hiệu tích cực: đề thi HSA 2025 đã không còn “gây sốc” với các em học lực trung bình ở phần cơ bản. Điều đó giúp nhiều học sinh không còn tâm lý “vỡ trận” như những mùa đầu.
Theo quan điểm cá nhân tôi, năm nay kỳ thi HSA tôi thấy có dấu hiệu chuyển dịch cấu trúc thí sinh theo hướng “chọn dễ – tránh khó”.
Do năm nay, ĐHQG HN có thay đổi trong cấu trúc bài thi HSA, giảm 2 môn thi trong tổ hợp và có thêm phương án 2 cho thí sinh lựa chọn là tiếng Anh thay vì tổ hợp 3 môn nên nhiều thí sinh, đặc biệt là ở Hà Nội đã chọn thi tiếng Anh 'cho nhàn". Tổ hợp có môn Tiếng Anh thường được nhận xét là có đề thi dễ tiếp cận hơn, đặc biệt với học sinh học lực khá giỏi ở thành thị, có nền tảng tiếng Anh tốt hoặc đã ôn thi IELTS/TOEFL. Điều này tạo nên một sự “lệch nhẹ” trong phân bố phổ điểm – điểm trung bình tăng, đồng thời mức điểm thấp nhất cũng cao hơn năm ngoái (31 điểm so với 17 điểm), một phần do ít học sinh “vỡ trận” ở các tổ hợp khó như Q01 (tổ hợp khoa học tự nhiên). Việc thí sinh “chọn tổ hợp dễ thở hơn” là có thật và có ảnh hưởng nhất định đến sự tăng nhẹ trong phổ điểm.

Điểm cao tăng, cuộc đua vào ngành “hot” sẽ khốc liệt hơn
Tuy điểm trung bình tăng không nhiều, nhưng tỷ lệ thí sinh đạt điểm cao lại tăng rõ rệt:

• ≥ 100 điểm chiếm 8,13% (năm 2024 là khoảng 6,8%)
• ≥ 105 điểm chiếm 3,94%
• ≥ 90 điểm chiếm gần 24%
• ≥ 80 điểm chiếm gần 47,2%

Những con số này đặt ra một dự báo rất rõ ràng: mức điểm xét tuyển vào các ngành hot bằng bài thi HSA sẽ tăng lên, đặc biệt là các khối ngành Kinh tế, Công nghệ thông tin, Y dược, Truyền thông – nơi tập trung nhiều thí sinh giỏi, định hướng rõ ràng và năng lực tư duy tốt.

Một ví dụ điển hình là thí sinh có điểm cao nhất năm nay đạt 130/150 – thuộc nhóm Khoa học Tự nhiên (Vật lý, Hóa học, Sinh học). Con số này cho thấy không chỉ nhóm xã hội mà ngay cả nhóm khoa học tự nhiên cũng có sự bứt phá, điều mà trước đây không hẳn phổ biến trong kỳ thi HSA.
Điểm số đẹp không đồng nghĩa với định hướng đúng

Ở góc nhìn hướng nghiệp, tôi muốn lưu ý một điều quan trọng: việc đạt điểm cao là điều đáng mừng, nhưng không nên “quy đổi” trực tiếp sang việc chọn ngành học. Tình trạng phổ biến là thí sinh đạt điểm cao thường đổ dồn vào các ngành có “tiếng” hoặc có truyền thông mạnh, mà bỏ qua yếu tố phù hợp với năng lực cá nhân, thiên hướng nghề nghiệp hoặc đặc trưng của ngành nghề trong dài hạn.

Rất nhiều sinh viên năm 2, năm 3 chia sẻ với tôi rằng: “Em chọn ngành này vì điểm cao nên thấy tiếc nếu không đăng ký”, và sau đó là những năm học thiếu động lực, thậm chí bỏ dở.

Hướng đi nào cho học sinh trong mùa tuyển sinh tới?
Với phổ điểm năm 2025 cho thấy độ phân hóa cao và xu hướng cạnh tranh mạnh ở nhóm trên, học sinh cần chú ý:

Cân nhắc kỹ giữa điểm số và sự phù hợp ngành nghề: Không phải cứ điểm cao là nên chọn ngành “hot”. Hãy chọn ngành mình yêu thích và có năng lực phát triển dài hạn.

• Tận dụng lợi thế phân hóa của HSA để “ghi điểm” ở nhóm giữa: Những ngành có tổ hợp xét HSA nhưng chưa quá cạnh tranh chính là “cửa rộng” cho các bạn học lực khá, tư duy ổn định.
• Đừng bỏ qua bài toán kép: ngành + trường: Có thể chọn ngành yêu thích ở một trường phù hợp, thay vì cố chen vào ngành “top” của trường top và chịu áp lực cao không cần thiết.

Phổ điểm HSA 2025 là minh chứng cho một kỳ thi đang dần định hình sự nghiêm túc, công bằng và ổn định trong tuyển sinh đại học. Song, điều quan trọng không chỉ là điểm số. Điều quan trọng hơn cả là học sinh có hiểu mình muốn gì, phù hợp với gì, và dám theo đuổi lộ trình học – nghề một cách có chiến lược.

Phân tích của cô Thanh Hải Lucky –Tư vấn tâm lý giáo dục và hướng nghiệp