Đoạn Video
Ảnh
THI NHÂN
Thành viên nổi tiếng
Khi nhắc đến tarot ngày nay, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến những hình ảnh mang màu sắc tâm linh như đốt lá xô thơm, pha lê, hay hashtag #tựchămsóc tràn ngập trên mạng xã hội. Tarot đã trở thành một phần trong đời sống tinh thần của nhiều người – từ người thực hành tâm linh cho đến tín đồ thời trang. Thậm chí, nhà mốt DIOR còn từng ra mắt cả một bộ sưu tập lấy cảm hứng từ hình ảnh các lá bài tarot. Nhưng tarot không chỉ dừng lại ở tính thẩm mỹ. Bên dưới những hình ảnh đầy mê hoặc ấy là cả một hành trình lịch sử rất thú vị.
Tarot thực ra là gì?
Để hiểu tarot, ta phải ngược dòng về thời kỳ Phục Hưng – tức khoảng thế kỷ 14, 15 ở châu Âu. Giai đoạn này xảy ra ngay sau thời kỳ bệnh dịch hạch hoành hành. Người dân phải sống kín đáo, ở trong nhà nhiều – nghe cũng giống chúng ta thời COVID gần đây. Và khi chưa có điện thoại thông minh hay Netflix để giải trí, họ nghĩ ra cách chơi bài.
Ban đầu, bài tarot không khác gì các bộ bài tây hiện đại. Cũng có 4 chất (tương đương chất rô, cơ, chuồn, bích) và các lá hình như vua, hoàng hậu, lính, át... Người ta dùng để chơi bài như poker hay solitaire. Nhưng song song đó, họ cũng gán cho từng chất một ý nghĩa riêng: đũa thần (wands), kiếm (swords), cốc (cups), và tiền (pentacles). Những lá bài đặc biệt khác – như The Fool (kẻ ngốc), The Lovers (cặp tình nhân), The Devil (ác quỷ) – thuộc nhóm gọi là Major Arcana, tức "ẩn chính".
Thời đó, bộ bài không được gọi là "tarot" mà là "trionfi", nghĩa là "những lá bài chiến thắng". Về sau, người Ý đặt tên là "tarocchi", rồi người Pháp đọc chệch thành "tarot" như ngày nay.
Nhiều bộ bài đầu tiên được vẽ dựa theo các chủ đề văn học và triết học – mô tả những khái niệm trừu tượng như công lý, tình yêu, cái chết. Những lá bài vừa mang tính giải trí, vừa là cách để người dân bình thường – vốn không có điều kiện đi xa hay học hành nhiều – được tiếp xúc với các hình ảnh biểu tượng, đầy chất nghệ thuật.
Khi tarot bước vào thế giới huyền bí
Mãi đến thế kỷ 18, tarot mới thực sự "bén duyên" với thế giới huyền học. Mọi chuyện bắt đầu khi học giả người Pháp Antoine Court de Gébelin viết một bài luận cho rằng tarot có nguồn gốc từ Thoth – vị thần tri thức Ai Cập cổ đại. Ý tưởng đó sau này bị cho là vô căn cứ, nhưng thời ấy chưa có Google Fact Check, và nhiều người tin sái cổ.
Từ đây, tarot bắt đầu gắn với bói toán. Một nhà chiêm tinh tên là Jean-Baptiste Alliette – lấy nghệ danh là Etteilla – đã ra mắt bộ bài tarot đầu tiên chuyên dùng để tiên đoán số phận, kèm theo sách hướng dẫn. Ông không chỉ đọc bài mà còn kiếm tiền từ việc này. Nói cách khác, "ngành tarot" chính thức ra đời.
Sau Etteilla, tarot dần trở nên phổ biến. Nổi tiếng nhất phải kể đến bà Marie Anne Lenormand – người từng xem bài cho Napoleon và vợ ông, cùng nhiều nhân vật lịch sử đình đám khác.
Đổi mới và phát triển hiện đại
Vào đầu thế kỷ 20, một bước ngoặt quan trọng khác xảy ra: bộ bài Rider-Waite ra đời vào năm 1909. Bộ bài này là sản phẩm hợp tác giữa họa sĩ Pamela Colman Smith và học giả Arthur Edward Waite. Họ đã cách tân lại hình ảnh các lá bài để gần gũi hơn với thời đại – ví dụ như lá The Lovers không còn là đôi uyên ương trung cổ mà là Adam và Eva, khỏa thân giữa Vườn Địa Đàng. Đây cũng là bộ bài được nhiều người mới học tarot sử dụng đến tận ngày nay.
Tarot ngày nay – Tâm linh, trị liệu và tự chăm sóc
Ngày nay, tarot không còn là điều "bí ẩn" dành riêng cho những ai theo đuổi tâm linh nữa. Nó trở thành công cụ để nhiều người tự chiêm nghiệm bản thân – giống như viết nhật ký bằng hình ảnh. Nhiều người trẻ sử dụng tarot để soi chiếu các vấn đề trong cuộc sống, tìm hướng đi mới, hoặc đơn giản là để tự chăm sóc tinh thần.
Dù tarot đã phổ biến rộng rãi, nhưng vẫn còn tồn tại định kiến. Ví dụ, năm 2021, eBay từng cấm bán các sản phẩm bói toán, trong đó có tarot. Năm 2019, tổ chức ACLU ở Mỹ còn phải lên tiếng bảo vệ tarot như một phần quyền tự do ngôn luận.
Tuy nhiên, thế hệ trẻ – đặc biệt là phụ nữ – vẫn tìm đến tarot như một cách kết nối với chính mình. Nhiều người xem tarot như một hình thức trị liệu tinh thần, trong bối cảnh họ phải đối mặt với hàng loạt bất ổn từ khủng hoảng kinh tế, dịch bệnh đến căng thẳng toàn cầu.
Và tương lai của tarot…
Ngày nay, ngày càng nhiều nghệ sĩ và nhà thiết kế sáng tạo các bộ bài tarot mang bản sắc riêng – như bộ bài Black Power Tarot với hình ảnh của Martin Luther King, Billie Holiday… Tarot không còn chỉ là "bói bài", mà đã trở thành một phương tiện để kể chuyện, thể hiện cá tính và kết nối cộng đồng.
Còn bạn, bạn có bao giờ rút một lá bài tarot chưa? Biết đâu, trong một lá bài nhỏ, lại ẩn chứa cả một vũ trụ tinh thần dành riêng cho bạn...
