Đoạn Video
Ảnh
Spring Hill
Thành viên nổi tiếng
Khi nhắc đến lịch sử Kievan Rus – nhà nước sơ khai của các dân tộc Nga, Ukraine và Belarus ngày nay – không thể không nhắc tới Volodymyr Sviatoslavich, người được hậu thế biết đến với tên gọi Vladimir đại đế. Là một nhà cai trị vừa có tài vừa gây tranh cãi, ông vừa được tôn vinh là thánh nhân gây dựng Chính Thống giáo Đông phương ở Đông Âu, vừa bị chỉ trích là kẻ bạo tàn, hiếu chiến và độc đoán.
Vị trí vương quốc Kievan Rus và đế quốc Byzantine vào thế kỷ 11. Ảnh: Smart History.
Nga và Ukraine là hai quốc gia có mối quan hệ lịch sử lâu đời với những ràng buộc cả về văn hóa, tôn giáo, truyền thống. Loạt bài dài kỳ này sẽ tìm hiểu về những ràng buộc và mối liên hệ đó, để phần nào làm rõ hơn những mâu thuẫn từ xa xưa của hai nước đến ngày nay.
Cuộc đời đầy sóng gió
Vladimir sinh vào khoảng năm 958, là con trai út của Đại vương Sviatoslav, người đã mở rộng lãnh thổ Kievan Rus (nay thuộc Ukraine, Nga và Belarus) lên đến cực đại, trải dài khắp Đông Âu. Sviatoslav là một chiến binh lừng danh mang hai dòng máu Viking và Slav, theo Ancient Origins.
Tuy nhiên, việc Sviatoslav tử trận khi bị phục kích năm 972, khiến ba người con trai của ông – Yaropolk, Oleg và Vladimir – rơi vào vòng xoáy tranh quyền đẫm máu.
Dù được ghi nhận là con trai của Đại vương Sviatoslav, Vladimir lại không phải là hoàng tử chính thống theo quan niệm thời bấy giờ. Mẹ ông, bà Malusha, chỉ là một người hầu trong cung đình – một thân phận thấp kém khiến địa vị của Vladimir khi mới sinh ra bị coi nhẹ. Việc ông là con riêng, không cùng mẹ với hai người anh – Yaropolk và Oleg – khiến quyền thừa kế của ông từng bị nghi ngờ, đặc biệt trong một triều đại vốn chịu ảnh hưởng mạnh từ truyền thống Viking và quy tắc dòng dõi quý tộc. Trong mắt nhiều người, Vladimir không xứng đáng để tranh đoạt ngai vàng, càng không thể sánh với các anh trai mang dòng máu “thuần chủng”. Tuy nhiên, chính sự xuất thân “thấp kém” ấy lại rèn giũa cho ông sự gan góc, nhẫn nhục và quyết liệt – những phẩm chất sau này giúp ông vượt lên trên mọi trở ngại để trở thành người kế vị cuối cùng, và quan trọng nhất của vương triều.
Bức tranh vẽ Vladimir đại đế và cuộc hôn nhân đầu tiên với Rogneda. Ảnh: Ancient Origins.
Mặc dù xuất thân là con của một người hầu, Vladimir không bị người cha Sviatoslav ghét bỏ hay phân biệt đối xử. Trái lại, ông còn được cha tin tưởng trao quyền cai quản Novgorod – một trong những thành thị quan trọng bậc nhất của vương quốc Kievan Rus – từ khi còn rất trẻ. Nhiều sử liệu cho thấy giữa hai cha con tồn tại mối quan hệ gần gũi và tin cậy.
Ngoài Novgorod (nay thuộc Nga) được giao cho Vladimir, Kiev do anh cả Yaropolk cai quản và vùng đất của người Drevlyan được giao cho Oleg. Tuy nhiên, chưa đầy 5 năm sau, nội chiến bùng nổ giữa Yaropolk và Oleg, kết thúc bằng cái chết bi thảm của Oleg. Lo sợ bị anh cả sát hại, Vladimir bỏ trốn sang Na Uy cầu viện họ hàng ở phương Bắc, nơi ông chiêu mộ đội quân Viking tinh nhuệ để trở về tranh đoạt ngôi báu.
Lật đổ Yaropolk và bước lên ngai vàng
Vài năm sau, khi đã xây dựng xong lực lượng, Vladimir quay trở về quê hương. Ông ghé qua Polotsk (nay thuộc Belarus), nơi ông đề nghị cưới Rogneda – con gái thủ lĩnh địa phương Rogvolod – để củng cố liên minh. Tuy nhiên, Rogneda từ chối và nhục mạ Vladimir là “con của kẻ hầu”. Kết quả là Vladimir nổi giận, đem quân chiếm Polotsk, giết sạch cả nhà Rogvolod và cưỡng ép Rogneda làm vợ.
Năm 978, Vladimir đem quân địa phương và lực lượng Viking tinh nhuệ đánh chiếm thành Kiev. Yaropolk, nghe lời viên cận thần phản bội Blud, bị lừa vào bẫy rồi bị giết ngay trong lều đàm phán. Vladimir trở thành người cai trị duy nhất của vương quốc Kievan Rus. Vladimir sau đó tiếp tục các chiến dịch mở rộng lãnh thổ: đánh chiếm vùng Cherven từ Ba Lan (981), khuất phục các bộ tộc Vyatichi, Radimichs, Yotvingians và người Bulgar trên sông Volga.
Người gây dựng Chính Thống giáo Đông phương ở Đông Âu
Bức tranh mô tả Vladimir đại đế cải đạo sang Chính thống giáo Đông phương.
Lúc mới lên ngôi, Vladimir là tín đồ nhiệt thành của ngoại giáo Slav. Ông cho xây ngôi đền lớn thờ các thần như Perun (sấm sét và chiến tranh), Dazhbog (mặt trời), Stribog (gió), Mokosh (mẹ thiên nhiên) v.v... Ông cũng ra sức đàn áp Thiên Chúa giáo, đỉnh điểm là vụ hành hình hai cha con tín đồ Fyodor và John vì từ chối dâng con làm vật tế thần.
Tuy nhiên, cái chết của họ cùng sức ảnh hưởng ngày càng lớn của Thiên Chúa giáo nói chung khiến Vladimir thay đổi quan điểm. Nhận thấy lợi ích chính trị của tôn giáo này, ông bắt đầu tìm hiểu các giáo phái lớn lúc bấy giờ – từ Hồi giáo đến Công giáo La Mã và Do Thái giáo – nhưng chỉ thực sự bị ấn tượng bởi Chính Thống giáo Đông phương ở Constantinople (nay thuộc Thổ Nhĩ Kỳ). Chính Thống giáo Đông phương là một nhánh của Thiên Chúa giáo, bên cạnh Công giáo La Mã ở phương Tây.
Thành Constantinople khi đó là kinh đô của đế chế Byzantine hùng mạnh. Vào thời điểm đó, Kievan Rurs và Byzantine có sự cạnh tranh ảnh hưởng dữ dội.
Năm 988, Vladimir tấn công và chiếm thành phố Chersonesos của đế chế Byzantine ở Crimea, sau đó ngỏ lời cưới công chúa Anna – em gái Hoàng đế Basil II. Lời cầu hôn gây sốc này được chấp thuận với điều kiện duy nhất: ông phải cải đạo sang Chính Thống giáo Đông phương.
Vladimir đồng ý và được rửa tội. Trở về Kiev, ông ra lệnh phá bỏ tất cả đền thờ ngoại giáo và ra sắc lệnh bắt buộc toàn dân xuống sông Dnipro để chịu lễ rửa tội tập thể. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt lịch sử: Vương quốc Kievan Rus chính thức chịu ảnh hưởng của Chính thống giáo Đông phương, gia nhập cộng đồng văn minh Đông Âu.
Dù vậy, tín ngưỡng dân gian không vì thế mà mất đi. Các vị thần cổ như Perun và Veles được “thay áo” thành các vị thánh, và nhiều tập tục ngoại giáo vẫn tồn tại qua các lễ hội Thiên Chúa giáo bản địa, kéo dài đến tận ngày nay tại Nga, Ukraine và Belarus.
Sau khi cải đạo, Vladimir giảm hẳn các chiến dịch quân sự và dành thời gian củng cố chính quyền, phát triển văn hóa Chính thống giáo Đông phương bằng cách xây trường học, nhà thờ và tổ chức lại bộ máy hành chính. Ông qua đời năm 1015 ở tuổi 57, để lại hàng chục người con và một di sản vừa vĩ đại, vừa đầy mâu thuẫn.
Quan điểm của Nga và Ukraine ngày nay
Trong nhiều thế kỷ, hình tượng Vladimir đại đế đã được cả Nga và Ukraine tôn vinh như một vị tổ phụ của quốc gia, người đặt nền móng cho vương quốc Kievan Rus và mang chính thống giáo Đông phương đến vùng đất này.
Người Ukraine gọi ông là Volodymyr (Володимир), còn Nga gọi là Vladimir (Владимир) trong khi tiếng Slavic cổ là Володимѣръ. Nguồn gốc sự khác biệt về cách gọi này nằm ở việc hai ngôn ngữ Nga và Ukraine thuộc nhánh Đông Slav nhưng có sự biến đổi qua nhiều thế kỷ và cũng khác biệt so với âm Slavic cổ. Ngày nay, tiếng Ukraine và tiếng Nga có chung khoảng 62% vốn từ vựng, mặc dù có sự khác biệt đáng kể về ngữ pháp và cách phát âm.
Theo các nhà sử học, trong bối cảnh xung đột giữa hai quốc gia, hình tượng Volodymyr/Vladimir ngày càng trở thành điểm tranh chấp biểu tượng, phản ánh sự phân cực trong cách nhìn nhận quá khứ chung.
Đối với Ukraine, Volodymyr được coi là người sáng lập quốc gia cổ đại của Ukraine. Ông không chỉ là nhà cải cách tôn giáo mà còn là người đầu tiên đặt Kiev trở thành trung tâm quyền lực và tôn giáo của xứ Rus. Trong tâm thức dân tộc Ukraine, Volodymyr là biểu tượng cho sự độc lập và chủ quyền quốc gia, trước cả khi nước Nga hiện đại ra đời. Việc ông chọn cải đạo theo Chính thống giáo Đông phương từ Constantinople được nhấn mạnh như một minh chứng cho sự gắn bó lịch sử của Ukraine với châu Âu.
Một trong những biểu tượng rõ ràng nhất là cây đinh ba (tryzub) – huy hiệu cá nhân của Volodymyr khi còn trị vì tại Kiev – đã được Ukraine chọn làm quốc huy sau khi tách khỏi Liên Xô năm 1991. Hình ảnh này từng được khắc trên đồng tiền và con dấu của Volodymyr, ngày nay xuất hiện trên mọi văn kiện chính phủ và hộ chiếu Ukraine. Việc phục dựng biểu tượng này không chỉ mang tính lịch sử mà còn thể hiện rõ lập trường của Ukraine: Kievan Rus là một phần di sản của người Ukraine.
Với người Nga, Vladimir được xem là vị vua thống nhất lãnh thổ, khởi nguồn cho nhà nước Nga sau này. Theo RT, trong cuộc trò chuyện với nhà báo Mỹ Tucker Carlson vào tháng 2/2024, Tổng thống Nga Vladimir Putin từng viện dẫn di sản Kievan Rus khi nói về lịch sử hình thành nước Nga và mối “liên hệ lịch sử tự nhiên” giữa Nga và Ukraine, gọi cả hai là “một dân tộc” có chung nguồn gốc, bên cạnh Belarus.
Cả Ukraine và Nga đều dựng tượng Volodymyr/Vladimir để khẳng định “quyền sở hữu lịch sử” đối với ông. Tại Kiev, tượng Volodymyr trên đồi Volodymyrska là một trong những biểu tượng thiêng liêng và quen thuộc nhất, nơi ông cầm thánh giá nhìn xuống sông Dnipro để làm lễ rửa tội tập thể. Trong khi đó, tại Moscow, Nga dựng tượng Vladimir khổng lồ trước điện Kremlin vào năm 2016. Bức tượng cao hơn 17 mét, như một thông điệp rõ ràng: nước Nga là người thừa kế chính danh của xứ Rus.
Ngày nay, di sản tôn giáo mà Vladimir đại đế để lại tiếp tục là một đường ranh biểu tượng giữa hai quốc gia hậu duệ của Rus. Trong khi Nga vẫn duy trì bản sắc Chính thống giáo Đông phương truyền thống thì Ukraine đang dần có sự thay đổi.
Năm 2019, Giáo hội Chính thống Ukraine (OCU) được Tòa Thượng phụ Constantinople (đặt tại Thổ Nhĩ Kỳ) chính thức công nhận là tách biệt với Tòa Thượng phụ Moscow – một động thái khiến Giáo hội Nga phản ứng dữ dội và coi là âm mưu “chia rẽ Chính thống giáo”. Cùng với đó, Ukraine cũng ngày càng cởi mở hơn với Công giáo La Mã mà phương Tây đang tiếp nối.
#đôngtâykimcổ
Vị trí vương quốc Kievan Rus và đế quốc Byzantine vào thế kỷ 11. Ảnh: Smart History.
Nga và Ukraine là hai quốc gia có mối quan hệ lịch sử lâu đời với những ràng buộc cả về văn hóa, tôn giáo, truyền thống. Loạt bài dài kỳ này sẽ tìm hiểu về những ràng buộc và mối liên hệ đó, để phần nào làm rõ hơn những mâu thuẫn từ xa xưa của hai nước đến ngày nay.
Cuộc đời đầy sóng gió
Vladimir sinh vào khoảng năm 958, là con trai út của Đại vương Sviatoslav, người đã mở rộng lãnh thổ Kievan Rus (nay thuộc Ukraine, Nga và Belarus) lên đến cực đại, trải dài khắp Đông Âu. Sviatoslav là một chiến binh lừng danh mang hai dòng máu Viking và Slav, theo Ancient Origins.
Tuy nhiên, việc Sviatoslav tử trận khi bị phục kích năm 972, khiến ba người con trai của ông – Yaropolk, Oleg và Vladimir – rơi vào vòng xoáy tranh quyền đẫm máu.
Dù được ghi nhận là con trai của Đại vương Sviatoslav, Vladimir lại không phải là hoàng tử chính thống theo quan niệm thời bấy giờ. Mẹ ông, bà Malusha, chỉ là một người hầu trong cung đình – một thân phận thấp kém khiến địa vị của Vladimir khi mới sinh ra bị coi nhẹ. Việc ông là con riêng, không cùng mẹ với hai người anh – Yaropolk và Oleg – khiến quyền thừa kế của ông từng bị nghi ngờ, đặc biệt trong một triều đại vốn chịu ảnh hưởng mạnh từ truyền thống Viking và quy tắc dòng dõi quý tộc. Trong mắt nhiều người, Vladimir không xứng đáng để tranh đoạt ngai vàng, càng không thể sánh với các anh trai mang dòng máu “thuần chủng”. Tuy nhiên, chính sự xuất thân “thấp kém” ấy lại rèn giũa cho ông sự gan góc, nhẫn nhục và quyết liệt – những phẩm chất sau này giúp ông vượt lên trên mọi trở ngại để trở thành người kế vị cuối cùng, và quan trọng nhất của vương triều.
Bức tranh vẽ Vladimir đại đế và cuộc hôn nhân đầu tiên với Rogneda. Ảnh: Ancient Origins.
Mặc dù xuất thân là con của một người hầu, Vladimir không bị người cha Sviatoslav ghét bỏ hay phân biệt đối xử. Trái lại, ông còn được cha tin tưởng trao quyền cai quản Novgorod – một trong những thành thị quan trọng bậc nhất của vương quốc Kievan Rus – từ khi còn rất trẻ. Nhiều sử liệu cho thấy giữa hai cha con tồn tại mối quan hệ gần gũi và tin cậy.
Ngoài Novgorod (nay thuộc Nga) được giao cho Vladimir, Kiev do anh cả Yaropolk cai quản và vùng đất của người Drevlyan được giao cho Oleg. Tuy nhiên, chưa đầy 5 năm sau, nội chiến bùng nổ giữa Yaropolk và Oleg, kết thúc bằng cái chết bi thảm của Oleg. Lo sợ bị anh cả sát hại, Vladimir bỏ trốn sang Na Uy cầu viện họ hàng ở phương Bắc, nơi ông chiêu mộ đội quân Viking tinh nhuệ để trở về tranh đoạt ngôi báu.
Lật đổ Yaropolk và bước lên ngai vàng
Vài năm sau, khi đã xây dựng xong lực lượng, Vladimir quay trở về quê hương. Ông ghé qua Polotsk (nay thuộc Belarus), nơi ông đề nghị cưới Rogneda – con gái thủ lĩnh địa phương Rogvolod – để củng cố liên minh. Tuy nhiên, Rogneda từ chối và nhục mạ Vladimir là “con của kẻ hầu”. Kết quả là Vladimir nổi giận, đem quân chiếm Polotsk, giết sạch cả nhà Rogvolod và cưỡng ép Rogneda làm vợ.
Năm 978, Vladimir đem quân địa phương và lực lượng Viking tinh nhuệ đánh chiếm thành Kiev. Yaropolk, nghe lời viên cận thần phản bội Blud, bị lừa vào bẫy rồi bị giết ngay trong lều đàm phán. Vladimir trở thành người cai trị duy nhất của vương quốc Kievan Rus. Vladimir sau đó tiếp tục các chiến dịch mở rộng lãnh thổ: đánh chiếm vùng Cherven từ Ba Lan (981), khuất phục các bộ tộc Vyatichi, Radimichs, Yotvingians và người Bulgar trên sông Volga.
Người gây dựng Chính Thống giáo Đông phương ở Đông Âu
Bức tranh mô tả Vladimir đại đế cải đạo sang Chính thống giáo Đông phương.
Lúc mới lên ngôi, Vladimir là tín đồ nhiệt thành của ngoại giáo Slav. Ông cho xây ngôi đền lớn thờ các thần như Perun (sấm sét và chiến tranh), Dazhbog (mặt trời), Stribog (gió), Mokosh (mẹ thiên nhiên) v.v... Ông cũng ra sức đàn áp Thiên Chúa giáo, đỉnh điểm là vụ hành hình hai cha con tín đồ Fyodor và John vì từ chối dâng con làm vật tế thần.
Tuy nhiên, cái chết của họ cùng sức ảnh hưởng ngày càng lớn của Thiên Chúa giáo nói chung khiến Vladimir thay đổi quan điểm. Nhận thấy lợi ích chính trị của tôn giáo này, ông bắt đầu tìm hiểu các giáo phái lớn lúc bấy giờ – từ Hồi giáo đến Công giáo La Mã và Do Thái giáo – nhưng chỉ thực sự bị ấn tượng bởi Chính Thống giáo Đông phương ở Constantinople (nay thuộc Thổ Nhĩ Kỳ). Chính Thống giáo Đông phương là một nhánh của Thiên Chúa giáo, bên cạnh Công giáo La Mã ở phương Tây.
Thành Constantinople khi đó là kinh đô của đế chế Byzantine hùng mạnh. Vào thời điểm đó, Kievan Rurs và Byzantine có sự cạnh tranh ảnh hưởng dữ dội.
Năm 988, Vladimir tấn công và chiếm thành phố Chersonesos của đế chế Byzantine ở Crimea, sau đó ngỏ lời cưới công chúa Anna – em gái Hoàng đế Basil II. Lời cầu hôn gây sốc này được chấp thuận với điều kiện duy nhất: ông phải cải đạo sang Chính Thống giáo Đông phương.
Vladimir đồng ý và được rửa tội. Trở về Kiev, ông ra lệnh phá bỏ tất cả đền thờ ngoại giáo và ra sắc lệnh bắt buộc toàn dân xuống sông Dnipro để chịu lễ rửa tội tập thể. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt lịch sử: Vương quốc Kievan Rus chính thức chịu ảnh hưởng của Chính thống giáo Đông phương, gia nhập cộng đồng văn minh Đông Âu.
Dù vậy, tín ngưỡng dân gian không vì thế mà mất đi. Các vị thần cổ như Perun và Veles được “thay áo” thành các vị thánh, và nhiều tập tục ngoại giáo vẫn tồn tại qua các lễ hội Thiên Chúa giáo bản địa, kéo dài đến tận ngày nay tại Nga, Ukraine và Belarus.
Tượng Vladimir đại đế ở Kiev. Ảnh: BBC
Sau khi cải đạo, Vladimir giảm hẳn các chiến dịch quân sự và dành thời gian củng cố chính quyền, phát triển văn hóa Chính thống giáo Đông phương bằng cách xây trường học, nhà thờ và tổ chức lại bộ máy hành chính. Ông qua đời năm 1015 ở tuổi 57, để lại hàng chục người con và một di sản vừa vĩ đại, vừa đầy mâu thuẫn.
Quan điểm của Nga và Ukraine ngày nay
Trong nhiều thế kỷ, hình tượng Vladimir đại đế đã được cả Nga và Ukraine tôn vinh như một vị tổ phụ của quốc gia, người đặt nền móng cho vương quốc Kievan Rus và mang chính thống giáo Đông phương đến vùng đất này.
Người Ukraine gọi ông là Volodymyr (Володимир), còn Nga gọi là Vladimir (Владимир) trong khi tiếng Slavic cổ là Володимѣръ. Nguồn gốc sự khác biệt về cách gọi này nằm ở việc hai ngôn ngữ Nga và Ukraine thuộc nhánh Đông Slav nhưng có sự biến đổi qua nhiều thế kỷ và cũng khác biệt so với âm Slavic cổ. Ngày nay, tiếng Ukraine và tiếng Nga có chung khoảng 62% vốn từ vựng, mặc dù có sự khác biệt đáng kể về ngữ pháp và cách phát âm.
Theo các nhà sử học, trong bối cảnh xung đột giữa hai quốc gia, hình tượng Volodymyr/Vladimir ngày càng trở thành điểm tranh chấp biểu tượng, phản ánh sự phân cực trong cách nhìn nhận quá khứ chung.
Đối với Ukraine, Volodymyr được coi là người sáng lập quốc gia cổ đại của Ukraine. Ông không chỉ là nhà cải cách tôn giáo mà còn là người đầu tiên đặt Kiev trở thành trung tâm quyền lực và tôn giáo của xứ Rus. Trong tâm thức dân tộc Ukraine, Volodymyr là biểu tượng cho sự độc lập và chủ quyền quốc gia, trước cả khi nước Nga hiện đại ra đời. Việc ông chọn cải đạo theo Chính thống giáo Đông phương từ Constantinople được nhấn mạnh như một minh chứng cho sự gắn bó lịch sử của Ukraine với châu Âu.
Tượng Vladimir đại đế được dựng bên ngoài Điện Kremlin, Moscow vào năm 2016. Ảnh: TASS.
Một trong những biểu tượng rõ ràng nhất là cây đinh ba (tryzub) – huy hiệu cá nhân của Volodymyr khi còn trị vì tại Kiev – đã được Ukraine chọn làm quốc huy sau khi tách khỏi Liên Xô năm 1991. Hình ảnh này từng được khắc trên đồng tiền và con dấu của Volodymyr, ngày nay xuất hiện trên mọi văn kiện chính phủ và hộ chiếu Ukraine. Việc phục dựng biểu tượng này không chỉ mang tính lịch sử mà còn thể hiện rõ lập trường của Ukraine: Kievan Rus là một phần di sản của người Ukraine.
Với người Nga, Vladimir được xem là vị vua thống nhất lãnh thổ, khởi nguồn cho nhà nước Nga sau này. Theo RT, trong cuộc trò chuyện với nhà báo Mỹ Tucker Carlson vào tháng 2/2024, Tổng thống Nga Vladimir Putin từng viện dẫn di sản Kievan Rus khi nói về lịch sử hình thành nước Nga và mối “liên hệ lịch sử tự nhiên” giữa Nga và Ukraine, gọi cả hai là “một dân tộc” có chung nguồn gốc, bên cạnh Belarus.
Cả Ukraine và Nga đều dựng tượng Volodymyr/Vladimir để khẳng định “quyền sở hữu lịch sử” đối với ông. Tại Kiev, tượng Volodymyr trên đồi Volodymyrska là một trong những biểu tượng thiêng liêng và quen thuộc nhất, nơi ông cầm thánh giá nhìn xuống sông Dnipro để làm lễ rửa tội tập thể. Trong khi đó, tại Moscow, Nga dựng tượng Vladimir khổng lồ trước điện Kremlin vào năm 2016. Bức tượng cao hơn 17 mét, như một thông điệp rõ ràng: nước Nga là người thừa kế chính danh của xứ Rus.
Ngày nay, di sản tôn giáo mà Vladimir đại đế để lại tiếp tục là một đường ranh biểu tượng giữa hai quốc gia hậu duệ của Rus. Trong khi Nga vẫn duy trì bản sắc Chính thống giáo Đông phương truyền thống thì Ukraine đang dần có sự thay đổi.
Năm 2019, Giáo hội Chính thống Ukraine (OCU) được Tòa Thượng phụ Constantinople (đặt tại Thổ Nhĩ Kỳ) chính thức công nhận là tách biệt với Tòa Thượng phụ Moscow – một động thái khiến Giáo hội Nga phản ứng dữ dội và coi là âm mưu “chia rẽ Chính thống giáo”. Cùng với đó, Ukraine cũng ngày càng cởi mở hơn với Công giáo La Mã mà phương Tây đang tiếp nối.
#đôngtâykimcổ
