Nam định (Phủ Dầy): “Lùm xùm” tên di tích, trách nhiệm thuộc về ai?

“ Nhiễu loạn” tên di tích

Theo thông tin từ Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Nam Định, ngay sau khi có chỉ đạo “nóng” từ Chính phủ, đoàn công tác của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã cùng với các Sở ngành liên quan của tỉnh Nam Định khẩn trương vào cuộc để làm sáng tỏ những nội dung kiến nghị của bà con Thôn Vân Cát, trong đó có nội dung về việc treo biển tên di tích.

Tấm biến có tên Phủ Chính được treo tại cổng ra vào Phủ Tiên Hương, thôn Tiên Hương, xã Kim Thái, Vụ Bản, Nam Định. (Ảnh chụp ngày 5/12/2023)

Theo quan sát của phóng viên, tại Phủ Vân Cát, tấm biển có chữ Phủ Chính Vân Cát đã được gỡ bỏ. Còn tại Phủ Tiên Hương tấm biển có tên là Phủ Chính được treo ở cổng ra vào. Một số băng-zôn có ghi là Phủ Chính Phủ Dầy. Biển chỉ dẫn tại một số ngã 3 đường cũng thấy ghi là Phủ Chính, hoặc Phủ Chính Phủ Dầy.

Bằng Di tích văn hóa lịch sử cấp Quốc gia năm 1975, bằng xếp hạng Di tích quốc gia năm 1989 ,sửa đổi năm 2021.

Còn trên bằng Di tích văn hóa lịch sử cấp Quốc gia năm 1975, bằng xếp hạng Di tích quốc gia năm 1989 ,sửa đổi năm 2021 thì thấy ghi là Phủ Tiên Hương, Phủ Vân Cát, Lăng Mẫu Liễu Hạnh, không thấy có tên Phủ Chính, hay Phủ chính Phủ Dầy giống như các biển chỉ dẫn và biển treo tại cổng phủ.

Trách nhiệm thuộc về ai…?

Trao đổi với phóng viên, một cán bộ phòng Văn hoá huyện Vụ Bản cho biết, việc quản lý các biển chỉ dẫn đường đi có tên Phủ Chính tại một số ngã ba đường thuộc thẩm quyền quản lý của UBND xã Kim Thái.

Ông Trần Khắc Thiềng, Chủ tịch UBND xã Kim Thái cũng đã xác nhận, các biển chỉ dẫn đường đi có tên Phủ Chính, Phủ Chính Phủ Dầy là do chính quyền xã dựng biển. Ngoài ra, theo ông Thiềng, biển có tên Phủ Chính hoặc Phủ Chính Phủ Dầy là đúng quy định.

Ngày 26/01/2022 bà Trần Thị Huệ (Thủ nhang Phủ Tiên Hương) đã tự ý treo biển tên di tích là Phủ Chính thay cho Phủ Tiên Hương. Phòng Văn hoá và Thông tin huyện Vụ Bản cùng UBND xã Kim Thái đã lập biên bản vi phạm, đề nghị giữ nguyên hiện trạng, nhưng bà Huệ không nhất trí và không ký vào biên bản với lý do Cục di sản văn hoá đã văn bản số 812 ngày 11/10/2021 chấp thuận cho treo biển di tích với tên gọi Phủ Chính, Phủ chính Phủ Dầy.

Nhận được văn bản của Phòng Văn hoá Huyện Vụ Bản về việc hướng dẫn treo biển tên di tích tại Phủ Dầy, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nam Định đã có công văn số 1287 ngày 09/11/2021 đề nghị Cục di sản văn hoá hướng dẫn việc treo biển tên tại di tích Phủ Dầy thống nhất với Quyết định của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Văn bản với nội dung chấp thuận đề nghị của Bà Trần Thị Huệ (thủ nhang phủ Tiên Hương) treo biển tên với tên gọi khác là Phủ Chính và Phủ Chính Tiên Hương.

Đến ngày 17/01/2022 Thứ Trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương đã ký văn bản số 170 với nội dung chấp thuận đề nghị của Bà Trần Thị Huệ (thủ nhang phủ Tiên Hương) treo biển tên với tên gọi khác là Phủ Chính và Phủ Chính Tiên Hương theo văn bản số 812 của Cục di sản văn hoá.

Trao đổi với phóng viên về nội dung, hình thức, tính chất pháp lý của văn bản số 812 của Cục di sản văn hoá và văn bản số 170 của Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch, luật sư Nguyễn Văn Đoàn, luật sư thuộc hệ thống pháp lý Luật sư X, đoàn luật sư Tp Hà Nội cho biết: “Văn bản số 812 ngày 11/10/2021 gửi Sở Văn hoá thể thao và Du lịch tỉnh Nam Định là văn bản hướng dẫn (trả lời) không mang tính quy phạm, hay nói cách khác là không có hiệu lực pháp luật thực thi mặc dù nội dung có thể hiện việc yêu cầu thực hiện.

Luật sư Nguyễn Văn Đoàn, luật sư thuộc hệ thống pháp lý Luật sư X, đoàn luật sư Tp Hà Nội.

Còn đối với văn bản số 170 do Thứ Trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ký ngoài việc dẫn chứng các tài liệu khoa học về nguồn gốc tên gọi, còn căn cứ Khoản 1 Điều 6 Thông tư 09/2011 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để “lý giải” việc chấp thuận cho treo biển tên Phủ Tiên Hương với tên gọi khác là Phủ Chính và Phủ Chính Tiên Hương.

Thông tư 09/2011 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ngày 14/07/2021, quy định nội dung hồ sơ khoa học để xếp hạng di tích lịch sử văn hoá và danh lam thắng cảnh. Vì vậy, việc căn cứ Điều 6, Thông tư 09 /2011 để ban hành văn bản số 170 chấp thuận “thay tên” Phủ Tiên Hương với tên gọi khác là Phủ Chính hay Phủ Chính Tiên Hương là viện dẫn sai luật. Bởi lẽ, bà Trần Thị Huệ (thủ nhang Phủ Tiên Hương) gửi đơn đề nghị treo biển tên di tích (không phải là gửi hồ sơ khoa học đề nghị xếp hạng di tích) và không thuộc đối tượng phạm vi điều chỉnh được quy định tại Khoản 2 Điều 1 của Thông tư 09/2011 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch “Thông tư này áp dụng đối với tổ chức, cá nhân Việt Nam tham gia lập hồ sơ khoa học để xếp hạng di tích (sau đây gọi chung là hồ sơ khoa học di tích).

“Di tích Phủ Dầy (trong đó có di tích Phủ Tiên Hương) đã được cấp bằng Di tích văn hóa lịch sử cấp Quốc gia năm 1975, bằng xếp hạng Di tích quốc gia năm 1989, sửa đổi bằng xếp hạng Di tích Quốc gia theo Quyết định số 488 của Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện, với tên gọi: Di tích kiến trúc nghệ thuật Phủ Dầy gồm Phủ Tiên Hương, Phủ Vân Cát, Lăng Mẫu Liễu Hạnh và các di tích có liên quan. Có nghĩa là tên gọi Phủ Tiên Hương , Phủ Vân Cát đã được công nhận là tên chính thức theo Hiến pháp, Luật di sản văn hoá và các quy định khác của pháp luật. Vì vậy việc căn cứ Thông tư 09/2011 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để ban hành văn bản “chấp thuận” chỉ đạo các cơ quan liên quan hướng dẫn treo biển tên Phủ Chính, Phủ Chính Tiên Hương, không những áp dụng sai luật, mà còn là căn nguyên dẫn đến “loạn” tên phủ, gây khó khăn cho công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị kiến trúc nghệ thuật Phủ Dầy hiện nay”, Luật sư Đoàn nhấn mạnh.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin.