Sở KH-ĐT Hà Nội vừa có thông báo tạm dừng biến động đối với tài sản, gồm: bất động sản, cổ phần, vốn góp, cổ phiếu… thuộc sở hữu của các bị can, cá nhân, công ty liên quan trong vụ án “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Công ty CP tập đoàn Vạn Thịnh Phát và các đơn vị, tổ chức, cá nhân liên quan để phục vụ yêu cầu điều tra vụ án.
Trong số 762 công ty bị “đóng băng” tài sản được nhắc đến cũng có Công ty CP tập đoàn Vạn Thịnh Phát (mã số thuế: 0301196596); Công ty CP tập đoàn Đầu tư An Đông (mã số thuế: 0304938912); Công ty CP bảo trợ tập đoàn Vạn Thịnh Phát (mã số thuế: 0316561308)…
Chuyên gia tài chính, TS Đinh Thế Hiển phân tích: Hiện nay những người gửi tiền tiết kiệm vào ngân hàng vẫn an toàn. Riêng về trái phiếu doanh nghiệp, những công ty đại chúng, đã niêm yết trên sàn chứng khoán thường chỉ phát hành trái phiếu có lãi suất dao động từ 8 - 9%/năm thì cũng khá an toàn. Còn những công ty không đại chúng đẩy lãi suất lên cao hơn, từ 12 - 15%/năm thì rủi ro cao hơn. Nhà đầu tư chọn mua trái phiếu để hưởng lãi suất cao cũng phải chịu rủi ro cao hơn gửi tiết kiệm. Đó là nguyên tắc thị trường.
Theo báo cáo trước đó, An Đông hiện có 3 lô trái phiếu đã phát hành với tổng giá trị lên gần 25.000 tỉ đồng. Các lô trái phiếu đều có kỳ hạn 5 năm, gồm 2 lô trái phiếu được phát hành vào tháng 9.2018, kỳ hạn trả lãi lần lượt là 3 và 6 tháng, đáo hạn ngày 10.9.2023 với tổng giá trị phát hành gần 15.000 tỉ đồng. Đến tháng 1.2019, An Đông phát hành một lô trái phiếu trị giá 10.000 tỉ đồng và đáo hạn vào ngày 22.1.2024. Giai đoạn 2018 - 2020, An Đông đã trả lãi trái phiếu tổng cộng hơn 2.800 tỉ đồng cho cả 3 lô trái phiếu.
Riêng đối với các trái chủ của An Đông, đây là một doanh nghiệp khá lớn nằm trong hệ sinh thái của Vạn Thịnh Phát nhưng không phải là công ty đại chúng, không niêm yết nên rủi ro khá cao. Sau khi ban lãnh đạo bị bắt tạm giam, trường hợp công ty phá sản thì các trái chủ sẽ là đối tượng sau cùng được nhận lại số tiền còn lại sau khi đã xử lý nợ theo trình tự ưu tiên như nợ ngân hàng, công nhân viên, nhà nước. Do đó, nếu như tài sản của An Đông vẫn còn để trả nợ thì khả năng trái chủ vẫn mất từ 10 - 50% số tiền đã mua trái phiếu.
Trong trường hợp công ty không tuyên bố phá sản, đến kỳ hạn thanh toán trái phiếu mà doanh nghiệp bị mất khả năng thanh toán, trái chủ có thể chọn phương án thỏa thuận hoặc nộp đơn kiện yêu cầu tuyên bố phá sản ra tòa án. Khi đó mọi trình tự sẽ theo quyết định của tòa và nếu tuyên bố công ty An Đông phá sản thì cũng sẽ theo các thủ tục quy định.
Trái chủ sẽ chờ đợi?
Một số chuyên gia tài chính dự báo, các trái chủ của An Đông có khả năng khó thu hồi lại vốn sau khi ban lãnh đạo công ty này đã bị bắt tạm giam. Vì hiện công ty như "rắn không đầu" nên cũng khó thu xếp đủ tài chính để hoàn trả vốn cho khách hàng đã mua trái phiếu. Đồng thời, các lô trái phiếu đã phát hành của An Đông đến cuối năm 2023 và đầu năm 2024 mới đến kỳ tất toán nên phải tiếp tục chờ.
Trên thị trường, không chỉ những khách hàng mua trái phiếu của An Đông đang đứng ngồi không yên. Hàng loạt trái chủ của Tân Hoàng Minh đã gần 8 tháng trôi qua đến nay nhưng vẫn chưa thể nhận lại được tiền của mình. Mặc dù Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã tuyên bố hủy các đợt phát hành trái phiếu trước đó của Tân Hoàng Minh. Kết quả điều tra đã xác định Tân Hoàng Minh đã chiếm đoạt hơn 8.000 tỉ đồng của các nhà đầu tư. Doanh nghiệp này đã nhiều lần đưa ra lời hứa sẽ xử lý các tài sản hiện có để trả lại tiền cho nhà đầu tư. Nhưng cho đến nay, Tân Hoàng Minh vẫn không thể cung cấp thông tin về lộ trình trả tiền cho nhà đầu tư.
Hiện Tân Hoàng Minh đã chuyển 2.100 tỉ đồng vào tài khoản của Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an tại Kho bạc Nhà nước để đảm bảo quyền lợi cho các nhà đầu tư. Tuy nhiên, hiện nay cơ quan chức năng chưa thể hoàn trả tiền cho các nhà đầu tư vì phải thực hiện theo trình tự, các bước theo quy định pháp luật....
Trái chủ sẽ chờ đợi?
Lãnh đạo TP HCM yêu cầu SCB không né tránh người mua trái phiếu còn đại diện ngân hàng khẳng định "không vô can" với vấn đề này và sẽ đồng hành cùng người dân. Gần đây, một số người dân tụ tập đông đúc trước trụ sở của Ngân hàng Sài Gòn (SCB), bày tỏ sự bất bình liên quan đến các hợp đồng trái phiếu mua theo tư vấn của nhân viên ngân hàng.
Tại cuộc họp ngày 4/11, Phó chủ tịch UBND TP HCM Phan Thị Thắng và Phó chủ tịch UBND TP HCM Ngô Minh Châu yêu cầu SCB phối hợp với Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP HCM, Sở Thông tin và Truyền thông, Sở Tư pháp và các đơn vị khác, chủ động bố trí địa điểm tiếp người dân rộng rãi.
SCB được yêu cầu cung cấp thông tin, giải thích rõ ràng, ân cần, lịch sự và tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của người dân để hỗ trợ và tuyệt đối không được né tránh, văn bản thông tin về kết luận chỉ đạo của TP HCM cho hay.
Bên cạnh đó, TP HCM cũng yêu cầu người dân bình tĩnh và thực hiện đúng theo quy định về giải quyết khiếu nại.Nhiều người dân tại cuộc họp bức xúc khi nhân viên ngân hàng đã mượn uy tín của nhà băng để chào mời họ mua trái phiếu một cách sai lệch và thiếu trung thực. Nhiều người mua trái phiếu trong bối cảnh chung sau khi vừa tất toán sổ tiết kiệm, được giao dịch viên tư vấn chuyển qua loại sản phẩm mới.
Một số khách hàng lớn tuổi của SCB cho biết nhân viên nhà băng lợi dụng sự thiếu hiểu biết của họ, mời chào chuyển sang sản phẩm "Tiết kiệm linh hoạt rút gốc 31 ngày dưới dạng trái phiếu". Thậm chí, nhân viên còn tư vấn đây là sản phẩm ưu đãi dành cho khách hàng lâu năm, có rủi ro rất thấp vì doanh nghiệp nằm trong hệ sinh thái với ngân hàng. Nghe theo lời nhân viên, nhiều người lớn tuổi đã chuyển toàn bộ tiền tiết kiệm tuổi già chuyển qua "loại sản phẩm mới" này.
Sau khi đồng ý, nhiều khách hàng ký vào tờ uỷ nhiệm và ra về. Họ không hề được tiếp cận tới bất kỳ tài liệu nào liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp, cho tới gần chục ngày sau mới nhận được hợp đồng đầy đủ.
Theo nhiều người dân tại cuộc họp với lãnh đạo SCB, nhà băng giữ bản hợp đồng này hơn chục ngày mới trả nên khách hàng hoàn toàn không có cơ hội đọc kỹ cũng như huỷ hợp đồng trong 3 ngày từ lúc chuyển tiền mua theo quy định. Trên hợp đồng trái phiếu, mã số nhân viên tư vấn cũng thể hiện là một người khác, hoàn toàn không phải là nhân viên ngân hàng đã cung cấp thông tin cho họ.
Tại cuộc họp 7/11, ông Hoàng Minh Hoàn – Phó tổng giám đốc thường trực SCB cho biết ngân hàng không chủ trương chỉ đạo cán bộ nhân viên tư vấn sai lệch cho khách hàng. Tuy nhiên, ông khẳng định "ngân hàng không vô can trong vấn đề liên quan đến trái phiếu của khách hàng". Do đó, ngân hàng cam kết cùng phối hợp với Công ty chứng khoán Tân Việt, tổ chức phát hành, các cơ quan chức năng có liên quan để đồng hành cùng với người dân.
Đại diện của chính quyền địa phương tại cuộc họp cũng cho biết, SCB sẽ cùng các bên có liên quan tham mưu cho thành phố, sớm có văn bản gửi đến Trung ương để kiến nghị giải pháp nhằm đảm bảo quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người mua trái phiếu.
Theo Công ty chứng khoán Tân Việt, có khoảng 40.000 khách hàng mua trái phiếu An Đông qua SCB, gồm 17.400 người sở hữu trái phiếu ADC.2018.09, hơn 5.000 người mua lô ADC.2018.09-01 và hơn 15.500 người mua lô ADC.2019.01.
Nhà đầu tư cần hết sức lưu ý là lãi suất cao sẽ đi kèm với rủi ro cao nên hết sức thận trọng, đánh giá kỹ trước khi quyết định mua trái phiếu. Không mua trái phiếu thông qua chào mời của các tổ chức cung cấp dịch vụ khi chưa tìm hiểu kỹ về tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành và các điều kiện, điều khoản của trái phiếu.