Rau đặc sản của đồng bào dân tộc, ăn một lần nhớ mãi

Hôm nay, tôi muốn giới thiệu hai loại rau đặc sản của người dân tộc miền núi phía Bắc. Nó không chỉ ngon mà còn hoàn toàn yên tâm, không sợ bị phun thuốc trừ sâu, chất kích thích, vì chúng đều là loại rau mọc trong rừng.
Mỗi khi đến thăm các địa phương này trở về, chắc chắn ai cũng đều muốn mang theo về làm quà cho người thân, rất quý.

Đầu tiên là rau bò khai.

Đây là một loại rau có nhiều ở một số tỉnh vùng núi phía Bắc, điển hình ở Lạng Sơn và Bắc Kạn.


Rau bò khai là một loại rau rừng có mùi vị hơi đặc biệt đó là mùi khai. Chính vì vậy mà dân gian gọi nó bằng cái tên là rau bò khai. Loại rau này còn được biết tới với nhiều tên gọi khác như: dây hương, rau dạ hiến, khau hương, rau ngót leo, rau nghiến…
Loại rau bò khai rất quen thuộc với bà con dân tộc. Rau này có lá khá giống với rau ngót, nhưng ngọn lại tròn và mập như ngọn su su. Phần ngọn và lá non của rau bò khai thường được sử dụng để làm thực phẩm, chế biến các món rau trong bữa ăn hàng ngày như luộc, xào tỏi, xào thịt, nấu canh...
Hương vị của rau bò khai rất đặc biệt. Nó không hề bị lẫn với các loại rau rừng khác, là sự hoà quyện của hương đất, hương rừng và sự tinh khiết của khí trời vùng núi cao.
Điểm đáng chú ý nhất của món ăn này chính là mùi hơi... khai. Vì vậy, khi chế biến món ăn, người ta sẽ phải vò qua lá rau cho bớt mùi khai. Mặc dù vậy thì khi ăn vẫn không thể tránh khỏi được việc có chút mùi nhẹ. Chúng ta hoàn toàn có thể liên tưởng đến cảnh tượng sau khi ăn bún đậu mắm tôm xong, thì ăn rau bò khai xong cũng tương tự, chỉ khác ở độ “mùi mẫn” khác nhau mà thôi.
Từ xa xưa, cây rau bò khai đã được sử dụng để làm thuốc chữa một số bệnh như: sỏi thận, viêm gan do siêu vi. Cách làm rất đơn giản, bạn chỉ cần sắc lá, cành, thân với nước và uống. Có thể sử dụng rau bò khai khô hoặc rau bò khai tươi đề hiệu quả nhé.
Rau bò khai có tác dụng phục hồi sức khỏe với những người suy nhược cơ thể, chán ăn, cơ thể mệt mỏi. Chỉ cần ăn canh rau bò khai hoặc dùng cây bò khai sắc lấy nước uống là sẽ cải thiện được tình trạng trên. Theo kinh nghiệm từ xưa, rau bò khai còn nguyên mùi vị sẽ có tác dụng chữa bệnh tốt hơn rất nhiều.

Thứ hai là rau sắng

Cây sắng (hay còn gọi là cây mỳ chính, rau ngót rừng, lai cam, tắc sắng...) là loài cây thân gỗ, thường mọc tự nhiên ở vùng núi đá vôi tại Lạng Sơn, Lào Cai, Quảng Ninh... Nhưng nổi tiếng nhất và có hương vị ngon ngọt nhất vẫn là rau sắng mọc ở khu vực chùa Hương, trong các khu rừng ở xã Hương Sơn (huyện Mỹ Đức, Hà Nội). Là một loại rau đặc sản, rau sắng có tác dụng bồi bổ sức khỏe cho người mới ốm dậy hay phụ nữ mới sinh nhờ mang nhiều chất bổ dưỡng.

Cây sắng ưa đất ẩm, mọc dưới tán lá của những loại cây khác. Ở xã Hương Sơn, người dân thường trồng cây sắng dưới tán rừng mơ - một loài cây đặc sản nổi tiếng khác gắn với danh thắng chùa Hương. Lá sắng màu xanh bóng, hình lưỡi mác. Phần được gọi là “rau sắng” là phần đọt thân và lá non, được người dân thu hái khi mới nhú lên khoảng 5 - 10cm. Nếu lấy phần già hơn, rau sắng sẽ bị cứng, khó ăn và không có vị ngọt, hương thơm như phần lá non. Cách nấu canh rau sắng tương tự như nấu rau ngót thông thường. Người ta tuốt hết cọng, chỉ lấy phần lá non. Sau khi rửa sạch, vò nát cho rau mềm hơn thì cho vào nồi nước sôi và nêm gia vị hoặc muối. Nhờ vị ngọt sẵn có nên canh rau sắng thường được nấu suông, ăn kèm cà muối vào mùa hè vừa mát lành vừa bổ dưỡng. Cầu kỳ hơn, rau sắng có thể nấu cùng thịt nạc, tôm nõn hoặc cá, không phải nêm mỳ chính mà bát canh vẫn có vị ngọt tự nhiên.
Hoa sắng thường ra vào tháng 2, có màu trắng và mọc từ những mắt của thân cây thành từng chùm. Phần này có thể dùng nấu canh hoặc xào với thịt bò. Khoảng tháng 6, quả sắng kết trái, có vị ngọt như mật ong. Quả sắng có thể được tách vỏ, lấy hạt ninh xương và chế biến món canh cho hương vị ngon ngọt, bổ dưỡng.
Trước đây, những cây rau sắng dại thường mọc trên các vách đá cheo leo. Để hái được, người đi rừng phải thông thuộc địa hình, có sức khỏe và leo trèo giỏi. Vì quý hiếm nên có thời gian rau sắng bị khai thác nhiều đến mức có khả năng biến mất. Hiện nay, chính quyền địa phương cùng người dân và các nhà khoa học đang nỗ lực bảo tồn giống, nhân rộng diện tích trồng để khôi phục và bảo vệ loài cây là đặc sản mang lại hiệu quả kinh tế cho người dân Hương Sơn.
Bạn đã bao giờ thử hai món rau này chưa?