Thực khuẩn thể - Vũ khí giúp chống lại vi khuẩn kháng thuốc

Trong một phòng nghiên cứu tại thủ đô Tbilisi của Gruzia, các nhà khoa học đang nghiên cứu quá trình đấu tranh sinh tồn giữa vi khuẩn kháng kháng sinh và các virus có ích. Quốc gia nhỏ bé tại khu vực Caucasus này đang đi tiên phong trong công tác nghiên cứu phương thức đột phá nhằm giải quyết vấn đề vi khuẩn kháng kháng sinh.

Tại nhiều nước phương Tây, thực khuẩn thể (bacteriophage) - tập hợp các loại virus tiêu diệt vi khuẩn - đang được sử dụng trong một số ca bệnh a hiểm nghèo nhất. Trong số này có một phụ nữ Bỉ bị nhiễm khuẩn nghiêm trọng, nguy hiểm đến tính mạng sau khi bị thương trong vụ đánh bom nhằm vào sân bay tại Brussels (Bỉ) năm 2016. Sau hai năm điều trị thất bại bằng kháng sinh, những virus tiêu diệt vi khuẩn được gửi đến từ Tbilisi đã chữa khỏi tình trạng nhiễm khuẩn này chỉ trong 3 tháng.

Chuyên gia Mzia Kutateladze của Viện Thực khuẩn thể Eliava tại Tbilisi xác nhận các bác sĩ đã sử dụng thực khuẩn thể để tiêu diệt các vi khuẩn có hại, nhằm chữa trị cho các bệnh nhân khi việc sử dụng kháng sinh không đem lại hiệu quả. Chuyên gia này cảnh báo rằng ngay cả một vi khuẩn thông thường cũng có thể cướp đi mạng sống của bệnh nhân khi mầm bệnh có khả năng kháng thuốc. Trong những trường hợp như vậy, việc sử dụng thực khuẩn thể là một trong những phương án tốt nhất. Các nhà khoa học đã biết đến thực khuẩn thể được một thế kỷ, song chúng đã bị quên lãng và bỏ qua sau giai đoạn cách mạng về thuốc kháng sinh vào những năm 1930. Trong bối cảnh Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố tình trạng kháng thuốc là cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu, thực thể khuẩn đã được khai thác trở lại, đặc biệt khi chúng có thể tiêu diệt vi khuẩn mà không ảnh hưởng đến tế bào trong cơ thể người.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy siêu vi khuẩn có thể khiến 10 triệu người tử vong/năm khi tình trạng kháng thuốc do lạm dụng kháng sinh lên mức cao nhất trong 3 thập kỷ tới. Dù các phương thuốc sử dụng thực khuẩn thể không thể thay thế hoàn toàn kháng sinh, song các nhà nghiên cứu cho biết chúng có ưu điểm lớn là giá thành rẻ, không để lại tác dụng phụ hay làm tổn thương các cơ quan và hệ vi sinh đường ruột.