Đoạn Video
Ảnh
Chi Le
Thành viên nổi tiếng
Từ đầu năm nay, một trào lưu mới đang lan nhanh tại Quảng Châu (Trung Quốc) – đó là dịch vụ gội đầu bằng AI. Không còn cần thợ gội đầu thủ công, khách chỉ việc nằm xuống và để máy móc “lo” toàn bộ quy trình từ làm ướt, thoa dầu gội, xả và sấy tóc. Dịch vụ này nhanh chóng trở thành hiện tượng, đặc biệt là ở các khu vực đông đúc như quận Thiên Hà hay Panyu. Không khó để bắt gặp các cửa tiệm gội đầu AI xuất hiện san sát bên cạnh các trung tâm mua sắm, văn phòng và thậm chí cả trong các con hẻm nhỏ.
Gội đầu AI gây chú ý không chỉ vì sự mới lạ, mà còn vì mức giá rẻ bất ngờ. Khi mới ra mắt, giá ưu đãi chỉ khoảng 9,9 nhân dân tệ (khoảng 35 nghìn VNĐ), hiện tại phổ biến ở mức 19 tệ – trong khi gội đầu ở các salon truyền thống thường dao động từ 30 đến 50 tệ. Nhờ mức giá “mềm”, hiệu quả nhanh và khả năng phục vụ 24/7, các tiệm gội đầu AI thu hút đông đảo người dùng, đặc biệt là giới trẻ và nhân viên văn phòng vốn yêu thích sự tiện lợi, nhanh chóng.
Tuy nhiên, khi cơn sốt dần qua đi, nhiều người bắt đầu đặt câu hỏi: Liệu đây là một bước tiến công nghệ thực sự hay chỉ là chiêu trò thổi phồng – thứ mà cư dân mạng gọi vui là “thuế IQ”? Một số người sau khi trải nghiệm chia sẻ rằng họ cảm thấy không thoải mái: máy móc vận hành cứng nhắc, không thể điều chỉnh linh hoạt theo đầu từng người; tiếng máy rung, phun nước gây khó chịu; và cảm giác mỏi cổ khi phải giữ nguyên tư thế trong suốt quá trình. Dù thời gian gội chỉ khoảng 10 phút, nhiều người vẫn cho rằng trải nghiệm này quá “máy móc” và không đủ để thư giãn. Một số bình luận trên mạng xã hội thẳng thắn cho rằng: “Thử một lần cho biết chứ không quay lại lần hai.”
Vậy công nghệ “AI” trong dịch vụ này có thật sự thông minh như quảng bá? Theo nhân viên các tiệm, máy có thể quét da đầu để xác định loại tóc (tóc dầu, tóc khô, da nhạy cảm…) và tự động lựa chọn chế độ gội phù hợp. Tuy nhiên, thực chất các thuật toán AI hiện tại chỉ được xây dựng dựa trên một kho dữ liệu hạn chế – khoảng 1.000 mẫu da đầu. Tức là, “cá nhân hóa” ở đây chỉ đơn giản là chia người dùng vào một số nhóm sẵn có, chứ chưa hề tinh vi đến mức xử lý những tình trạng đặc biệt như gàu nặng, tóc rối hoặc da đầu bị tổn thương. Với nhiều người, điều này khiến họ cảm thấy như đang bị “đánh lừa” bởi một cái tên nghe có vẻ hiện đại nhưng thực chất chỉ là một cỗ máy được lập trình đơn giản.
Dù vậy, không thể phủ nhận rằng gội đầu AI đang gây áp lực rất lớn lên ngành làm tóc truyền thống. Một số salon cho biết lượng khách đã giảm từ 20-30% kể từ khi các tiệm AI mọc lên. Trong khi tiệm truyền thống phụ thuộc nhiều vào nhân công (chiếm đến 50% chi phí vận hành), thì các tiệm AI chỉ cần đầu tư thiết bị một lần, sau đó vận hành với chi phí thấp hơn rất nhiều, lại phục vụ được liên tục cả ngày lẫn đêm.
Trước làn sóng này, nhiều người làm nghề tóc buộc phải lựa chọn: hoặc tích hợp công nghệ AI vào quy trình của mình để giảm tải trong giờ cao điểm, hoặc giữ vững bản sắc nghề truyền thống. Một số người tin rằng AI có thể hỗ trợ như một công cụ – chẳng hạn dùng máy để quét da đầu, phát hiện vấn đề và giúp thợ lên kế hoạch chăm sóc phù hợp hơn. Nhưng cũng có người cho rằng, cái hồn của nghề tóc nằm ở sự tinh tế của đôi tay con người – một thứ mà máy móc khó có thể thay thế. Họ nhấn mạnh đến trải nghiệm cảm xúc, sự chăm sóc cá nhân và khả năng điều chỉnh theo tâm trạng, sở thích của từng khách hàng – điều mà AI hiện tại vẫn chưa thể làm được.
Nhìn rộng hơn, gội đầu AI chỉ là một ví dụ cho thấy AI đang dần lấn sân vào lĩnh vực dịch vụ, vốn trước nay vẫn do con người đảm nhiệm. Trong tương lai, có thể sẽ còn nhiều dịch vụ “AI hóa” khác xuất hiện như: đánh giày AI, làm móng AI, thậm chí nấu ăn bằng AI. Điều này đặt ra thách thức lớn cho lao động phổ thông – đặc biệt là lao động nhập cư, người làm nghề thủ công – khi họ buộc phải học kỹ năng mới, chuyển hướng nghề nghiệp hoặc tìm cách hợp tác với công nghệ để không bị tụt lại phía sau.
Một số ý kiến cho rằng AI nên được tập trung vào những ngành công nghệ cao thay vì “giành” việc của người lao động phổ thông. Tuy nhiên, các chuyên gia lại nhận định rằng, cũng như những cuộc cách mạng công nghiệp trước đây, việc máy móc thay thế lao động đơn giản là xu hướng tất yếu. Trong ngắn hạn, có thể xảy ra tình trạng mất việc, nhưng về dài hạn, AI cũng sẽ tạo ra những công việc mới: kỹ sư AI, kỹ thuật viên bảo trì thiết bị, người huấn luyện dữ liệu...
Để thích nghi, cả chính phủ, doanh nghiệp và cá nhân đều cần hành động. Nhà nước cần tăng cường đào tạo nghề, mở các lớp học về công nghệ mới để người lao động chuyển đổi nghề nghiệp. Doanh nghiệp nên tổ chức các khóa đào tạo nội bộ về AI. Còn với mỗi cá nhân, việc chủ động học hỏi, cập nhật xu hướng công nghệ sẽ là yếu tố sống còn để không bị bỏ lại phía sau.
Gội đầu AI có thể chỉ là một dịch vụ nhỏ, nhưng đằng sau nó là cả một cuộc chuyển mình lớn của xã hội trước thời đại trí tuệ nhân tạo. Sự lựa chọn không còn là “chống lại” hay “than phiền”, mà là thích nghi hoặc bị đào thải.
Gội đầu AI gây chú ý không chỉ vì sự mới lạ, mà còn vì mức giá rẻ bất ngờ. Khi mới ra mắt, giá ưu đãi chỉ khoảng 9,9 nhân dân tệ (khoảng 35 nghìn VNĐ), hiện tại phổ biến ở mức 19 tệ – trong khi gội đầu ở các salon truyền thống thường dao động từ 30 đến 50 tệ. Nhờ mức giá “mềm”, hiệu quả nhanh và khả năng phục vụ 24/7, các tiệm gội đầu AI thu hút đông đảo người dùng, đặc biệt là giới trẻ và nhân viên văn phòng vốn yêu thích sự tiện lợi, nhanh chóng.
Tuy nhiên, khi cơn sốt dần qua đi, nhiều người bắt đầu đặt câu hỏi: Liệu đây là một bước tiến công nghệ thực sự hay chỉ là chiêu trò thổi phồng – thứ mà cư dân mạng gọi vui là “thuế IQ”? Một số người sau khi trải nghiệm chia sẻ rằng họ cảm thấy không thoải mái: máy móc vận hành cứng nhắc, không thể điều chỉnh linh hoạt theo đầu từng người; tiếng máy rung, phun nước gây khó chịu; và cảm giác mỏi cổ khi phải giữ nguyên tư thế trong suốt quá trình. Dù thời gian gội chỉ khoảng 10 phút, nhiều người vẫn cho rằng trải nghiệm này quá “máy móc” và không đủ để thư giãn. Một số bình luận trên mạng xã hội thẳng thắn cho rằng: “Thử một lần cho biết chứ không quay lại lần hai.”
Vậy công nghệ “AI” trong dịch vụ này có thật sự thông minh như quảng bá? Theo nhân viên các tiệm, máy có thể quét da đầu để xác định loại tóc (tóc dầu, tóc khô, da nhạy cảm…) và tự động lựa chọn chế độ gội phù hợp. Tuy nhiên, thực chất các thuật toán AI hiện tại chỉ được xây dựng dựa trên một kho dữ liệu hạn chế – khoảng 1.000 mẫu da đầu. Tức là, “cá nhân hóa” ở đây chỉ đơn giản là chia người dùng vào một số nhóm sẵn có, chứ chưa hề tinh vi đến mức xử lý những tình trạng đặc biệt như gàu nặng, tóc rối hoặc da đầu bị tổn thương. Với nhiều người, điều này khiến họ cảm thấy như đang bị “đánh lừa” bởi một cái tên nghe có vẻ hiện đại nhưng thực chất chỉ là một cỗ máy được lập trình đơn giản.
Dù vậy, không thể phủ nhận rằng gội đầu AI đang gây áp lực rất lớn lên ngành làm tóc truyền thống. Một số salon cho biết lượng khách đã giảm từ 20-30% kể từ khi các tiệm AI mọc lên. Trong khi tiệm truyền thống phụ thuộc nhiều vào nhân công (chiếm đến 50% chi phí vận hành), thì các tiệm AI chỉ cần đầu tư thiết bị một lần, sau đó vận hành với chi phí thấp hơn rất nhiều, lại phục vụ được liên tục cả ngày lẫn đêm.
Trước làn sóng này, nhiều người làm nghề tóc buộc phải lựa chọn: hoặc tích hợp công nghệ AI vào quy trình của mình để giảm tải trong giờ cao điểm, hoặc giữ vững bản sắc nghề truyền thống. Một số người tin rằng AI có thể hỗ trợ như một công cụ – chẳng hạn dùng máy để quét da đầu, phát hiện vấn đề và giúp thợ lên kế hoạch chăm sóc phù hợp hơn. Nhưng cũng có người cho rằng, cái hồn của nghề tóc nằm ở sự tinh tế của đôi tay con người – một thứ mà máy móc khó có thể thay thế. Họ nhấn mạnh đến trải nghiệm cảm xúc, sự chăm sóc cá nhân và khả năng điều chỉnh theo tâm trạng, sở thích của từng khách hàng – điều mà AI hiện tại vẫn chưa thể làm được.
Nhìn rộng hơn, gội đầu AI chỉ là một ví dụ cho thấy AI đang dần lấn sân vào lĩnh vực dịch vụ, vốn trước nay vẫn do con người đảm nhiệm. Trong tương lai, có thể sẽ còn nhiều dịch vụ “AI hóa” khác xuất hiện như: đánh giày AI, làm móng AI, thậm chí nấu ăn bằng AI. Điều này đặt ra thách thức lớn cho lao động phổ thông – đặc biệt là lao động nhập cư, người làm nghề thủ công – khi họ buộc phải học kỹ năng mới, chuyển hướng nghề nghiệp hoặc tìm cách hợp tác với công nghệ để không bị tụt lại phía sau.
Một số ý kiến cho rằng AI nên được tập trung vào những ngành công nghệ cao thay vì “giành” việc của người lao động phổ thông. Tuy nhiên, các chuyên gia lại nhận định rằng, cũng như những cuộc cách mạng công nghiệp trước đây, việc máy móc thay thế lao động đơn giản là xu hướng tất yếu. Trong ngắn hạn, có thể xảy ra tình trạng mất việc, nhưng về dài hạn, AI cũng sẽ tạo ra những công việc mới: kỹ sư AI, kỹ thuật viên bảo trì thiết bị, người huấn luyện dữ liệu...
Để thích nghi, cả chính phủ, doanh nghiệp và cá nhân đều cần hành động. Nhà nước cần tăng cường đào tạo nghề, mở các lớp học về công nghệ mới để người lao động chuyển đổi nghề nghiệp. Doanh nghiệp nên tổ chức các khóa đào tạo nội bộ về AI. Còn với mỗi cá nhân, việc chủ động học hỏi, cập nhật xu hướng công nghệ sẽ là yếu tố sống còn để không bị bỏ lại phía sau.
Gội đầu AI có thể chỉ là một dịch vụ nhỏ, nhưng đằng sau nó là cả một cuộc chuyển mình lớn của xã hội trước thời đại trí tuệ nhân tạo. Sự lựa chọn không còn là “chống lại” hay “than phiền”, mà là thích nghi hoặc bị đào thải.
