Càng ngày học sinh càng giỏi tiếng Anh do đâu?

[Thanh Hải Lucky]

Theo trường ÐH Ngoại ngữ (ÐH Quốc gia Hà Nội), trong số 1.000 tân sinh viên 2 ngành ngôn ngữ Anh và sư phạm tiếng Anh có 700 em đạt trình độ chuẩn đầu ra C1 (bậc 5), 250 em đạt B2 (bậc 4), chỉ có 50 em là B1 (bậc 3). Năng lực ngoại ngữ của học sinh Việt Nam đạt ở trình độ xét tuyển ÐH phần lớn là do đầu tư của phụ huynh cho con học thêm tại các trung tâm ngoại ngữ.
Thật sự, tôi cảm thấy rất vui khi thấy năng lực ngoại ngữ của học sinh Việt Nam đang tiến bộ rõ rệt như vậy. So với 10-15 năm trước, đây là một bước tiến lớn.

Nhưng ngay sau niềm vui ấy là một nỗi trăn trở. Bởi đằng sau những con số ấn tượng ấy là một sự thật khá rõ ràng: phần lớn những em đạt trình độ cao như vậy là những em đã được học thêm tiếng Anh từ sớm, được gia đình đầu tư học tại các trung tâm ngoại ngữ chất lượng, học với giáo viên bản ngữ, có môi trường để thực hành giao tiếp và thậm chí có cơ hội đi du học hè, giao lưu quốc tế từ phổ thông.

Còn rất nhiều học sinh khác, dù cũng thông minh, ham học, lại không có điều kiện như vậy. Các em chỉ được học tiếng Anh ở trường, với chương trình phổ thông đôi khi còn nặng về lý thuyết, thiếu thực hành. Giáo viên thì không đủ, thiết bị, học liệu còn thiếu. Với các em, để đạt được trình độ B1 đã là một nỗ lực rất lớn.

Khoảng cách này không phải bây giờ mới có, nhưng đang ngày càng rõ hơn, nhất là khi tiếng Anh trở thành môn bắt buộc trong xét tuyển đại học từ năm 2025. Trong các kỳ thi trước đó, phổ điểm môn tiếng Anh luôn có hai "đỉnh" rõ rệt: một nhóm điểm rất cao – là các học sinh thành thị, có điều kiện học thêm; và một nhóm điểm thấp – thường là học sinh vùng sâu, vùng xa, nơi điều kiện dạy và học còn rất hạn chế. Khoảng cách này không chỉ là điểm số, mà là sự chênh lệch về cơ hội – một điều rất đáng suy nghĩ.


Tiếng Anh là kỹ năng quan trọng trong thời đại hội nhập. Nhưng sẽ thật đáng buồn nếu nó trở thành rào cản khiến những học sinh không có điều kiện bị thiệt thòi khi xét tuyển vào đại học, dù các em có đủ năng lực ở những môn khác. Giáo dục không thể công bằng nếu xuất phát điểm của học sinh quá chênh lệch, nhưng lại bị đánh giá bằng cùng một tiêu chí.

Vì vậy, nếu muốn tiếng Anh thực sự trở thành "cơ hội cho mọi người", thì cần có sự thay đổi từ chính sách đến chương trình giảng dạy. Cần đầu tư nhiều hơn cho tiếng Anh trong trường công lập, đặc biệt ở các địa phương còn khó khăn. Cần có thêm giáo viên được đào tạo bài bản, học liệu phù hợp, và cách dạy giúp học sinh có thể sử dụng được ngôn ngữ chứ không chỉ học để thi.

Tôi hoàn toàn ghi nhận và trân trọng nỗ lực của các em đã đạt C1 đó là kết quả của sự cố gắng thật sự. Nhưng tôi cũng hy vọng rằng, những học sinh chưa đạt đến trình độ ấy, không phải vì thiếu năng lực, mà vì thiếu điều kiện sẽ không bị bỏ lại phía sau.

Tiếng Anh không nên là đặc quyền của một nhóm nhỏ, mà cần trở thành cây cầu nối để mọi học sinh, dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào, cũng có thể bước tiếp trên hành trình học tập và trưởng thành.
Thanh Hải Lucky
Tư vấn Tâm lý Giáo dục và Hướng nghiệp
#TưVấnHướngNghiệp

 

[Son Luong Thanh]

nhiều học sinh giỏi tiếng Anh là do phương pháp thay đổi cũng như kỹ năng tốt của giáo viên phát triển từng ngày