Đoạn Video
Ảnh
david.tuongpham
Thành viên nổi tiếng
Ba phi hành gia Trung Quốc đã trở về Trái Đất vào thứ Sáu (14/11/2025), sau hơn một tuần mắc kẹt trên trạm vũ trụ Thiên Cung. Lý do? Tàu vũ trụ của họ bị mảnh vỡ vũ trụ đâm trúng và hỏng nặng, khiến Trung Quốc không có ngay “xe cứu hộ” để đem phi hành đoàn mới xuống trong trường hợp khẩn cấp. Nói cách khác: trạm vũ trụ thì hiện đại, nhưng vẫn có lúc phải chấp nhận cảnh… chờ xe.
Vậy rốt cuộc chuyện gì đã xảy ra? và tại sao lại quan trọng?
Tàu Thần Châu-20 bị bỏ lại… vì một vết nứt
Con tàu Thần Châu-20 được để lại trên trạm sau khi Cơ quan Vũ trụ có người lái Trung Quốc phát hiện một vết nứt trên cửa sổ. Chỉ một vết nứt nhỏ cũng đủ để nói lời tạm biệt với việc quay về Trái Đất.
Thế là ba phi hành gia Trần Đông, Trần Trung Thụy và Vương Kiệt phải mượn tạm… tàu của người khác: họ trở về bằng tàu Thần Châu-21, vốn được thiết kế để quay lại sau sáu tháng nữa. Chuyến xe sớm nhất, xin mời lên.
Ai đang kẹt lại trên Thiên Cung?
Hai tuần trước, Thần Châu-21 đã đưa ba phi hành gia mới lên thay ca. Ba người này giờ chính là những người đang “kẹt” lại trên Thiên Cung, và hiện không có tàu nào có thể đưa họ về trong tình huống khẩn cấp. Đúng vậy, một trạm vũ trụ trị giá hàng tỷ USD, mà ba cư dân mới lại không có lối thoát an toàn.
Trong số họ có Wu Fei, 32 tuổi, phi hành gia trẻ nhất Trung Quốc từng bay vào không gian. Không cách nào quay xuống ngay, nhưng báo chí nhà nước thì vẫn im lặng như chưa có chuyện gì xảy ra. CCTV hôm thứ Sáu chỉ tập trung mô tả tuyệt đẹp hành trình trở về của Thần Châu-21 - còn việc ba người trên kia đang sống trong cảnh “không có thuyền cứu hộ”? Ờ thì… không tiện nhắc.
Trong khi đó, Tân Hoa Xã lại gọi việc đưa phi hành đoàn Thần Châu-20 trở về bằng tàu thay thế là “lần đầu tiên thành công” trong lịch sử chương trình. Nghe như một bước tiến kỳ diệu, dù thực tế là vì tàu cũ… nứt kính.
Bao giờ mới có tàu tiếp theo?
Cơ quan vũ trụ Trung Quốc cho biết Thần Châu-22 sẽ được phóng “vào thời điểm thích hợp trong tương lai”. Dù trước đó kế hoạch là tháng 4 năm sau, giờ có lẽ họ sẽ phải đẩy nhanh lịch. Không có tàu dự phòng chẳng khác nào chạy xe đường dài mà không có lốp thay.
Bài học này không mới. Năm 2022, một tàu Soyuz của Nga bị thiên thạch nhỏ đâm trúng khi đang ở ISS. Nga phải gửi ngay tàu Soyuz mới đến để “đón” phi hành đoàn về an toàn. Và vì thiết kế Thần Châu dựa trên Soyuz nên có vẻ Trung Quốc đã tham khảo kỹ bài học “đâm hỏng tàu thì gửi tàu mới”.
Các phi hành gia Trần Đông, Trần Trung Thụy và Vương Kiệt gặp gỡ báo chí trước sứ mệnh du hành vũ trụ Thần Châu-20
Thần Châu-20: giữ lại, kéo về hay… ném xuống biển?
Từ năm 2021, mỗi nhiệm vụ Thần Châu đều đưa ba người lên Thiên Cung trong sáu tháng. Nhưng đây là lần đầu tiên một tàu Thần Châu bị bỏ lại trên quỹ đạo vì hỏng.
Thần Châu-20 cần được cố định trên quỹ đạo trước khi đem về hoặc tháo dỡ. Nếu không dọn dẹp, các tàu mới không thể cập cảng, giống như để một chiếc xe bị nổ lốp chiếm chỗ ngay trước cửa gara.
Chuyên gia Nga Igor Marinin cho rằng nếu hư hỏng quá nặng, Trung Quốc có thể chọn kịch bản: tách Thần Châu-20 khỏi Thiên Cung và cho nó rơi khỏi quỹ đạo xuống Thái Bình Dương. Cách đơn giản, nhanh gọn, và khá quen thuộc trong ngành: “hỏng thì bỏ”.
Vậy rốt cuộc chuyện gì đã xảy ra? và tại sao lại quan trọng?
Tàu Thần Châu-20 bị bỏ lại… vì một vết nứt
Con tàu Thần Châu-20 được để lại trên trạm sau khi Cơ quan Vũ trụ có người lái Trung Quốc phát hiện một vết nứt trên cửa sổ. Chỉ một vết nứt nhỏ cũng đủ để nói lời tạm biệt với việc quay về Trái Đất.
Thế là ba phi hành gia Trần Đông, Trần Trung Thụy và Vương Kiệt phải mượn tạm… tàu của người khác: họ trở về bằng tàu Thần Châu-21, vốn được thiết kế để quay lại sau sáu tháng nữa. Chuyến xe sớm nhất, xin mời lên.
Ai đang kẹt lại trên Thiên Cung?
Hai tuần trước, Thần Châu-21 đã đưa ba phi hành gia mới lên thay ca. Ba người này giờ chính là những người đang “kẹt” lại trên Thiên Cung, và hiện không có tàu nào có thể đưa họ về trong tình huống khẩn cấp. Đúng vậy, một trạm vũ trụ trị giá hàng tỷ USD, mà ba cư dân mới lại không có lối thoát an toàn.
Trong số họ có Wu Fei, 32 tuổi, phi hành gia trẻ nhất Trung Quốc từng bay vào không gian. Không cách nào quay xuống ngay, nhưng báo chí nhà nước thì vẫn im lặng như chưa có chuyện gì xảy ra. CCTV hôm thứ Sáu chỉ tập trung mô tả tuyệt đẹp hành trình trở về của Thần Châu-21 - còn việc ba người trên kia đang sống trong cảnh “không có thuyền cứu hộ”? Ờ thì… không tiện nhắc.
Trong khi đó, Tân Hoa Xã lại gọi việc đưa phi hành đoàn Thần Châu-20 trở về bằng tàu thay thế là “lần đầu tiên thành công” trong lịch sử chương trình. Nghe như một bước tiến kỳ diệu, dù thực tế là vì tàu cũ… nứt kính.
Bao giờ mới có tàu tiếp theo?
Cơ quan vũ trụ Trung Quốc cho biết Thần Châu-22 sẽ được phóng “vào thời điểm thích hợp trong tương lai”. Dù trước đó kế hoạch là tháng 4 năm sau, giờ có lẽ họ sẽ phải đẩy nhanh lịch. Không có tàu dự phòng chẳng khác nào chạy xe đường dài mà không có lốp thay.
Bài học này không mới. Năm 2022, một tàu Soyuz của Nga bị thiên thạch nhỏ đâm trúng khi đang ở ISS. Nga phải gửi ngay tàu Soyuz mới đến để “đón” phi hành đoàn về an toàn. Và vì thiết kế Thần Châu dựa trên Soyuz nên có vẻ Trung Quốc đã tham khảo kỹ bài học “đâm hỏng tàu thì gửi tàu mới”.
Các phi hành gia Trần Đông, Trần Trung Thụy và Vương Kiệt gặp gỡ báo chí trước sứ mệnh du hành vũ trụ Thần Châu-20
Thần Châu-20: giữ lại, kéo về hay… ném xuống biển?
Từ năm 2021, mỗi nhiệm vụ Thần Châu đều đưa ba người lên Thiên Cung trong sáu tháng. Nhưng đây là lần đầu tiên một tàu Thần Châu bị bỏ lại trên quỹ đạo vì hỏng.
Thần Châu-20 cần được cố định trên quỹ đạo trước khi đem về hoặc tháo dỡ. Nếu không dọn dẹp, các tàu mới không thể cập cảng, giống như để một chiếc xe bị nổ lốp chiếm chỗ ngay trước cửa gara.
Chuyên gia Nga Igor Marinin cho rằng nếu hư hỏng quá nặng, Trung Quốc có thể chọn kịch bản: tách Thần Châu-20 khỏi Thiên Cung và cho nó rơi khỏi quỹ đạo xuống Thái Bình Dương. Cách đơn giản, nhanh gọn, và khá quen thuộc trong ngành: “hỏng thì bỏ”.
