Đoạn Video
Ảnh
Chi Le
Thành viên nổi tiếng
Việc giá điện tăng trong khi giá dầu thô thế giới và giá xăng dầu trong nước đều có xu hướng giảm là điều khiến nhiều người đặt câu hỏi. Tuy nhiên, nếu nhìn vào cơ cấu sản xuất điện và các yếu tố đầu vào của ngành điện hiện nay, sẽ thấy rằng chuyện này không hoàn toàn mâu thuẫn.
Trước hết, từ đầu năm 2025 đến nay, giá dầu thô thế giới đã giảm nhẹ. Ví dụ, giá dầu Brent được điều chỉnh giảm còn khoảng 60 USD/thùng, và giá WTI về mức 56 USD/thùng (theo dự báo của Goldman Sachs cập nhật đầu tháng 5/2025). Trong nước, giá xăng dầu cũng theo xu hướng giảm tương ứng. Thế nhưng, điện lại là một mặt hàng có cơ cấu giá thành rất khác với xăng dầu, và việc điều chỉnh giá điện không phụ thuộc trực tiếp vào giá dầu giảm.
Hiện nay, thủy điện – nguồn có giá thành rẻ nhất – chỉ chiếm khoảng 25% tổng sản lượng điện cả nước. Còn lại, tới 75% sản lượng điện phải đến từ các nguồn có chi phí cao như nhiệt điện than, khí, dầu, than nhập khẩu và điện tái tạo. Đặc biệt, để đảm bảo cung ứng trong các thời điểm nhu cầu tăng mạnh hoặc khi thủy điện thiếu nước, ngành điện buộc phải huy động thêm các nguồn rất đắt đỏ như tuabin khí LNG hay chạy dầu DO – vốn chịu ảnh hưởng nhiều từ giá nhập khẩu và tỷ giá USD, chứ không chỉ đơn giản là giá dầu thô.
Thêm vào đó, trong cơ cấu chi phí sản xuất điện, chi phí phát điện chiếm tới hơn 80%. Trong các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí phát điện thì tỷ giá ngoại tệ tăng mạnh trong thời gian qua, chi phí vận hành và bảo trì hệ thống, cũng như chi phí mua điện từ các nhà máy điện BOT (xây dựng - vận hành - chuyển giao) cũng đều tăng. Ngoài ra, các khoản lỗ lũy kế của EVN từ những năm trước vẫn chưa được xử lý hết. Theo báo cáo, riêng năm 2023, EVN đã lỗ hơn 21.800 tỷ đồng sau khi tính toán thu nhập – và vẫn còn hơn 18.000 tỷ đồng chênh lệch tỷ giá chưa giải quyết xong.
Nói cách khác, dù giá dầu thô hay giá xăng dầu có giảm trong ngắn hạn, nhưng điều đó chưa đủ để kéo chi phí sản xuất điện đi xuống, nhất là khi phần lớn điện vẫn được sản xuất từ các nguồn có chi phí cao và phụ thuộc vào nhiều yếu tố biến động phức tạp khác. Chính vì vậy, giá điện vẫn tiếp tục phải điều chỉnh tăng để dần thu hẹp khoản lỗ và đảm bảo tính bền vững cho hệ thống điện quốc gia.
>> Giá điện sinh hoạt tăng dần đều mà EVN vẫn còn lỗ, ông giáo ạ
Trước hết, từ đầu năm 2025 đến nay, giá dầu thô thế giới đã giảm nhẹ. Ví dụ, giá dầu Brent được điều chỉnh giảm còn khoảng 60 USD/thùng, và giá WTI về mức 56 USD/thùng (theo dự báo của Goldman Sachs cập nhật đầu tháng 5/2025). Trong nước, giá xăng dầu cũng theo xu hướng giảm tương ứng. Thế nhưng, điện lại là một mặt hàng có cơ cấu giá thành rất khác với xăng dầu, và việc điều chỉnh giá điện không phụ thuộc trực tiếp vào giá dầu giảm.
Hiện nay, thủy điện – nguồn có giá thành rẻ nhất – chỉ chiếm khoảng 25% tổng sản lượng điện cả nước. Còn lại, tới 75% sản lượng điện phải đến từ các nguồn có chi phí cao như nhiệt điện than, khí, dầu, than nhập khẩu và điện tái tạo. Đặc biệt, để đảm bảo cung ứng trong các thời điểm nhu cầu tăng mạnh hoặc khi thủy điện thiếu nước, ngành điện buộc phải huy động thêm các nguồn rất đắt đỏ như tuabin khí LNG hay chạy dầu DO – vốn chịu ảnh hưởng nhiều từ giá nhập khẩu và tỷ giá USD, chứ không chỉ đơn giản là giá dầu thô.
Thêm vào đó, trong cơ cấu chi phí sản xuất điện, chi phí phát điện chiếm tới hơn 80%. Trong các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí phát điện thì tỷ giá ngoại tệ tăng mạnh trong thời gian qua, chi phí vận hành và bảo trì hệ thống, cũng như chi phí mua điện từ các nhà máy điện BOT (xây dựng - vận hành - chuyển giao) cũng đều tăng. Ngoài ra, các khoản lỗ lũy kế của EVN từ những năm trước vẫn chưa được xử lý hết. Theo báo cáo, riêng năm 2023, EVN đã lỗ hơn 21.800 tỷ đồng sau khi tính toán thu nhập – và vẫn còn hơn 18.000 tỷ đồng chênh lệch tỷ giá chưa giải quyết xong.
Nói cách khác, dù giá dầu thô hay giá xăng dầu có giảm trong ngắn hạn, nhưng điều đó chưa đủ để kéo chi phí sản xuất điện đi xuống, nhất là khi phần lớn điện vẫn được sản xuất từ các nguồn có chi phí cao và phụ thuộc vào nhiều yếu tố biến động phức tạp khác. Chính vì vậy, giá điện vẫn tiếp tục phải điều chỉnh tăng để dần thu hẹp khoản lỗ và đảm bảo tính bền vững cho hệ thống điện quốc gia.
>> Giá điện sinh hoạt tăng dần đều mà EVN vẫn còn lỗ, ông giáo ạ
