Đoạn Video
Ảnh
Duke
Thành viên nổi tiếng
Ngày 17/4 (giờ địa phương), cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa chỉ trích Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell, cho rằng ông Powell nên từ chức sớm. Trên nền tảng mạng xã hội Truth Social, ông Trump gọi báo cáo kinh tế được Powell công bố hôm 16/4 là “một mớ hỗn độn khác”. Ông cũng phê phán việc Fed không sớm hạ lãi suất, trái ngược với Ngân hàng Trung ương châu Âu, và cho rằng Powell thường hành động quá muộn.
Những bình luận này được đưa ra chỉ một ngày sau khi ông Powell cảnh báo về rủi ro lạm phát do các chính sách thương mại của chính quyền Trump gây ra. Powell nhấn mạnh việc áp thuế quan có thể làm giá cả tăng và tăng trưởng kinh tế chậm lại. Ông khẳng định Fed sẽ không điều chỉnh chính sách theo áp lực chính trị, mà sẽ chờ thêm dữ liệu rõ ràng hơn.
Trump nhiều lần công khai yêu cầu Fed cắt giảm lãi suất. Trước bài phát biểu ngày 4/4 của Powell, ông đã viết trên mạng xã hội rằng đây là “thời điểm tốt nhất” để giảm lãi suất và cáo buộc Powell “chơi chính trị”. Hồi tháng 1, ông cũng bày tỏ mong muốn Fed lắng nghe mình và dự định gặp trực tiếp ông Powell vào thời điểm thích hợp.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump (trái) với Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell.
Trump từng tuyên bố ông có quyền sa thải Powell và khẳng định nếu muốn, ông có thể buộc Chủ tịch Fed phải rời ghế. Tuy nhiên, Powell nhiều lần phản bác điều này. Ông nói rằng Tổng thống không có quyền sa thải Chủ tịch Fed, và khẳng định sự độc lập của cơ quan này. Sau chiến thắng của Trump trong cuộc bầu cử, tại cuộc họp đầu tiên của Fed ngày 7/11/2024, Powell tái khẳng định rằng ông sẽ không từ chức kể cả khi bị yêu cầu, bởi Tổng thống không thể đơn phương cách chức Chủ tịch Fed hoặc các thống đốc khác.
Tuy vậy, câu hỏi liệu Trump có thể buộc Powell từ chức vẫn chưa có lời giải rõ ràng. Ngày 9/4, Tòa án Tối cao Mỹ đã đồng ý để chính quyền Trump tạm thời loại bỏ hai lãnh đạo của các cơ quan độc lập là Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia và Ủy ban Bảo vệ Hệ thống Bằng khen. Điều này khiến dư luận lo ngại rằng Tòa án Tối cao đang ủng hộ việc mở rộng quyền sa thải của Tổng thống đối với các cơ quan độc lập.
Trước đó, một tòa cấp dưới từng phán quyết rằng Trump không có quyền cách chức hai thành viên kể trên. Sau đó, tòa phúc thẩm ra quyết định cho phép họ quay lại làm việc, nhưng đến ngày 9/4, Chánh án Tòa án Tối cao John Roberts đã ra lệnh đình chỉ phán quyết này.
Tâm điểm của cuộc tranh cãi là một phán quyết từ năm 1935 mang tên Humphrey's Executor, trong đó Tòa án Tối cao từng giới hạn quyền của Tổng thống trong việc sa thải người đứng đầu các cơ quan độc lập mà không có lý do rõ ràng. Phán quyết này lâu nay vẫn bảo vệ vai trò độc lập của Chủ tịch Fed. Tuy nhiên, với Tòa án Tối cao hiện tại có xu hướng bảo thủ, nhiều khả năng phán quyết này sẽ bị thu hẹp hoặc bác bỏ.
Theo một số học giả pháp lý, đặc biệt là những người theo khuynh hướng bảo thủ, Humphrey’s Executor đã cản trở quá mức quyền lực của Tổng thống. Trong khi đó, Fed cho rằng phán quyết gần đây của Tòa án về các cơ quan khác không áp dụng với mình, vì Fed có nền tảng pháp lý và vị trí đặc thù – không thuộc nhánh hành pháp như hai ủy ban nói trên.
Ông Hu Jie, giáo sư tại Viện Tài chính tiên tiến Thượng Hải, giải thích rằng Cục Dự trữ Liên bang và Tổng thống ở cùng cấp độ trong hệ thống pháp lý Mỹ. Do đó, Tổng thống không thể tùy tiện sa thải Chủ tịch Fed như với các cơ quan thuộc quyền hành pháp.
Ngoài ra, ông Powell dự kiến kết thúc nhiệm kỳ vào năm 2026, nên Trump – nếu tái đắc cử – có thể chờ tới khi nhiệm kỳ này kết thúc mà không cần gây ra một cuộc chiến pháp lý phức tạp.
Trước đó, Phó Chủ tịch phụ trách giám sát của Fed – Michael S. Barr – đã từ chức vào ngày 6/1/2025. Một số nguồn tin, trong đó có The Washington Post, cho rằng ông từ chức là do lo ngại bị chính quyền Trump sa thải hoặc giáng chức nếu Trump lên nắm quyền. Barr thậm chí đã tham vấn ý kiến pháp lý để chuẩn bị cho kịch bản bị sa thải. Dù tin rằng mình có thể thắng nếu kiện ra tòa, ông thừa nhận rằng đó sẽ là một quá trình "đầy rắc rối".
Những bình luận này được đưa ra chỉ một ngày sau khi ông Powell cảnh báo về rủi ro lạm phát do các chính sách thương mại của chính quyền Trump gây ra. Powell nhấn mạnh việc áp thuế quan có thể làm giá cả tăng và tăng trưởng kinh tế chậm lại. Ông khẳng định Fed sẽ không điều chỉnh chính sách theo áp lực chính trị, mà sẽ chờ thêm dữ liệu rõ ràng hơn.
Trump nhiều lần công khai yêu cầu Fed cắt giảm lãi suất. Trước bài phát biểu ngày 4/4 của Powell, ông đã viết trên mạng xã hội rằng đây là “thời điểm tốt nhất” để giảm lãi suất và cáo buộc Powell “chơi chính trị”. Hồi tháng 1, ông cũng bày tỏ mong muốn Fed lắng nghe mình và dự định gặp trực tiếp ông Powell vào thời điểm thích hợp.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump (trái) với Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell.
Trump từng tuyên bố ông có quyền sa thải Powell và khẳng định nếu muốn, ông có thể buộc Chủ tịch Fed phải rời ghế. Tuy nhiên, Powell nhiều lần phản bác điều này. Ông nói rằng Tổng thống không có quyền sa thải Chủ tịch Fed, và khẳng định sự độc lập của cơ quan này. Sau chiến thắng của Trump trong cuộc bầu cử, tại cuộc họp đầu tiên của Fed ngày 7/11/2024, Powell tái khẳng định rằng ông sẽ không từ chức kể cả khi bị yêu cầu, bởi Tổng thống không thể đơn phương cách chức Chủ tịch Fed hoặc các thống đốc khác.
Tuy vậy, câu hỏi liệu Trump có thể buộc Powell từ chức vẫn chưa có lời giải rõ ràng. Ngày 9/4, Tòa án Tối cao Mỹ đã đồng ý để chính quyền Trump tạm thời loại bỏ hai lãnh đạo của các cơ quan độc lập là Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia và Ủy ban Bảo vệ Hệ thống Bằng khen. Điều này khiến dư luận lo ngại rằng Tòa án Tối cao đang ủng hộ việc mở rộng quyền sa thải của Tổng thống đối với các cơ quan độc lập.
Trước đó, một tòa cấp dưới từng phán quyết rằng Trump không có quyền cách chức hai thành viên kể trên. Sau đó, tòa phúc thẩm ra quyết định cho phép họ quay lại làm việc, nhưng đến ngày 9/4, Chánh án Tòa án Tối cao John Roberts đã ra lệnh đình chỉ phán quyết này.
Tâm điểm của cuộc tranh cãi là một phán quyết từ năm 1935 mang tên Humphrey's Executor, trong đó Tòa án Tối cao từng giới hạn quyền của Tổng thống trong việc sa thải người đứng đầu các cơ quan độc lập mà không có lý do rõ ràng. Phán quyết này lâu nay vẫn bảo vệ vai trò độc lập của Chủ tịch Fed. Tuy nhiên, với Tòa án Tối cao hiện tại có xu hướng bảo thủ, nhiều khả năng phán quyết này sẽ bị thu hẹp hoặc bác bỏ.
Theo một số học giả pháp lý, đặc biệt là những người theo khuynh hướng bảo thủ, Humphrey’s Executor đã cản trở quá mức quyền lực của Tổng thống. Trong khi đó, Fed cho rằng phán quyết gần đây của Tòa án về các cơ quan khác không áp dụng với mình, vì Fed có nền tảng pháp lý và vị trí đặc thù – không thuộc nhánh hành pháp như hai ủy ban nói trên.
Ông Hu Jie, giáo sư tại Viện Tài chính tiên tiến Thượng Hải, giải thích rằng Cục Dự trữ Liên bang và Tổng thống ở cùng cấp độ trong hệ thống pháp lý Mỹ. Do đó, Tổng thống không thể tùy tiện sa thải Chủ tịch Fed như với các cơ quan thuộc quyền hành pháp.
Ngoài ra, ông Powell dự kiến kết thúc nhiệm kỳ vào năm 2026, nên Trump – nếu tái đắc cử – có thể chờ tới khi nhiệm kỳ này kết thúc mà không cần gây ra một cuộc chiến pháp lý phức tạp.
Trước đó, Phó Chủ tịch phụ trách giám sát của Fed – Michael S. Barr – đã từ chức vào ngày 6/1/2025. Một số nguồn tin, trong đó có The Washington Post, cho rằng ông từ chức là do lo ngại bị chính quyền Trump sa thải hoặc giáng chức nếu Trump lên nắm quyền. Barr thậm chí đã tham vấn ý kiến pháp lý để chuẩn bị cho kịch bản bị sa thải. Dù tin rằng mình có thể thắng nếu kiện ra tòa, ông thừa nhận rằng đó sẽ là một quá trình "đầy rắc rối".
