Giá điện hai thành phần thí điểm từ đầu năm 2026 là gì?

[Ngô Xuân Thành]

Theo báo Tuổi trẻ, giá điện hai thành phần sẽ được Bộ Công Thương thí điểm từ đầu năm 2026 và áp dụng chính thức từ tháng 8/2027. Vậy giá điện hai thành phần là gì?

Giá điện hai thành phần là cơ chế tính tiền điện gồm hai khoản tách biệt:

• Phí công suất (kW): khách hàng phải trả cố định hằng tháng dựa trên công suất điện tối đa đã đăng ký hoặc từng sử dụng. Đây giống như “phí thuê bao” để được kết nối vào lưới điện với một mức tải nhất định.
• Phí điện năng (kWh): phần chi phí dựa trên lượng điện thực tế mà khách hàng tiêu thụ trong kỳ.

Cách này khá giống mô hình cước thuê bao điện thoại: vừa trả phí cố định để duy trì đường truyền, vừa trả thêm cho mức sử dụng thực tế.

Vậy cách tính này bất lợi hay có lợi cho người tiêu dùng như thế nào so với cách tính giá điện bậc thang hiện tại? Cái gì cũng có hai mặt của nó và chúng ta cùng thử phân tích:

Lợi cho người tiêu dùng:

Công bằng hơn: ai đăng ký công suất lớn thì trả cao hơn, tránh tình trạng “xài quá tải nhưng không trả thêm” khiến cả khu vực bị ảnh hưởng.
Khuyến khích dùng điện hợp lý: nếu quản lý công suất tốt, chọn mức đăng ký vừa phải và phân bổ giờ dùng điện thông minh, khách hàng có thể tiết kiệm chi phí.
Minh bạch hơn: phản ánh đúng chi phí ngành điện phải đầu tư cho hạ tầng đáp ứng nhu cầu tải.

Bất lợi cho người tiêu dùng:
Người dùng điện ít nhưng phải đăng ký công suất cao (ví dụ lắp nhiều thiết bị điện nhưng không dùng thường xuyên) sẽ chịu phí cố định cao, dù sản lượng tiêu thụ thấp.
Khó cho hộ gia đình bình thường, vốn quen với bậc thang theo số kWh, vì giờ phải hiểu thêm khái niệm “công suất đăng ký”.
Nguy cơ “thiệt” cho nhóm ít hiểu biết kỹ thuật, có thể đăng ký công suất không phù hợp dẫn đến trả tiền cao hơn.

So với giá bậc thang hiện nay:

Bậc thang: tính tiền theo số kWh tăng dần, khuyến khích tiết kiệm điện, nhưng chưa tính đến công suất cực đại mà người dùng rút từ lưới. Điều này dẫn tới tình trạng một số hộ dùng thiết bị công suất lớn làm ảnh hưởng lưới mà không trả thêm phí.
Hai thành phần: tập trung vào công suất và sản lượng, phản ánh chính xác hơn chi phí hạ tầng và mức độ “gây tải” cho hệ thống điện.

Từ năm 2025, Bộ Công Thương dự kiến triển khai theo bốn giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên bắt đầu trong năm 2025, áp dụng cho nhóm khách hàng sản xuất đang mua điện trực tiếp từ các đơn vị phát điện tái tạo. Đây chủ yếu là bước khảo sát, thu thập dữ liệu và xây dựng khung pháp lý. Sang giai đoạn hai, từ đầu năm 2026 đến giữa năm, cơ quan chức năng sẽ tiến hành truyền thông, đồng thời phát hành song song hóa đơn minh họa theo cơ chế hai thành phần nhưng chưa áp dụng thanh toán thực tế.

Đến giai đoạn ba, từ tháng 7/2026 đến tháng 7/2027, việc thử nghiệm chính thức mới được thực hiện, khách hàng sẽ thanh toán thật theo biểu giá mới. Dựa trên đó, ngành điện sẽ theo dõi hành vi sử dụng, doanh thu và phản ứng của người tiêu dùng để điều chỉnh. Giai đoạn bốn, bắt đầu từ tháng 8/2027, là bước tổng kết và mở rộng, hướng tới áp dụng rộng rãi sau khi đánh giá hiệu quả tài chính, kỹ thuật và thói quen tiêu dùng điện.

Nguồn: Báo Tuổi trẻ (link bên dưới). Bạn nghĩ sao về cách tính giá điện mới này?

Lộ trình áp dụng giá điện hai thành phần

Bộ Công Thương sẽ triển khai thí điểm giá bán lẻ điện hai thành phần từ đầu năm 2026 và thử nghiệm chính thức từ giữa năm để làm tiền đề áp dụng mở rộng từ tháng 8-2027.

tuoitre.vn

 

[Kiên Phan Trung]

Điện, nước và xăng dầu nhóm hàng độc quyền giá tăng bao nhiêu người dân cũng phải mua