Hôm nay xét kháng cáo liệu ông Trịnh Văn Quyết có được giảm án?

[Cindy Nguyễn]

Ngoài việc xét kháng cáo xin giảm án tù và tiền bồi thường của cựu chủ tịch FLC Trịnh Văn Quyết cùng 49 bị cáo, tòa phúc thẩm còn xem xét nguyện vọng của 518 bị hại và người liên quan.

Cựu chủ tịch FLC Trịnh Văn Quyết bị dẫn giải tới phiên sơ thẩm ngày 22/7/2024. Ảnh: Giang Huy
Sau gần 6 tháng kể từ bản án sơ thẩm, TAND Cấp cao tại Hà Nội dự kiến mở phiên phúc thẩm xét kháng cáo của tất cả 50 bị cáo vào ngày 26/12.

Trong số này, ông Trịnh Văn Quyết và hai em gái xin giảm án tù, mức tiền bồi thường hoặc xin được miễn trách nhiệm bồi thường. 45 bị cáo còn lại xin giảm nhẹ hình phạt, xin chuyển án tù sang án treo và miễn, giảm tiền bồi thường.
Tòa cáo buộc ông Trịnh Văn Quyết, khi là chủ tịch FLC, đã xây dựng hệ sinh thái 82 công ty, trong đó có Faros. Ông và đồng phạm gian dối, khống vốn lên 4.300 tỷ đồng, đưa cổ phiếu ROS của Faros lên sàn chứng khoán TP.HCM, gây thiệt hại cho hơn 25.000 nhà đầu tư với tổng giá trị hơn 3.620 tỷ đồng. Ngoài ra, ông Quyết và đồng phạm còn thao túng thị trường chứng khoán qua việc dùng 20 công ty và 500 tài khoản để mua bán 5 mã cổ phiếu FLC, thu lợi hơn 700 tỷ đồng.

Tòa sơ thẩm tuyên buộc ông Quyết và 2 em gái liên đới bồi thường 1.785 tỷ đồng, nộp sung công quỹ 684 tỷ đồng, tổng cộng 2.470 tỷ đồng. Ông Quyết đã xin thay các em bồi thường toàn bộ. Tuy nhiên, các anh em ông Quyết còn "nợ" khoảng 2.205 tỷ đồng sau khi nộp 264 tỷ đồng. Ông Quyết khẳng định đang tìm cách khắc phục hậu quả và tài sản cá nhân bị kê biên khoảng 4.800-5.000 tỷ đồng. Cùng với việc kê biên nhà đất và phong tỏa tài khoản chứng khoán của em gái ông, các mã cổ phiếu liên quan đã bị đình chỉ giao dịch.

Ai là "bị hại", ai là "người liên quan"?

Bản án nêu sau 5 lần tăng vốn, nhóm ông Quyết đã niêm yết 43 triệu cổ phiếu ROS lên HoSE, bán lần đầu cho 25.853 bị hại, chiếm đoạt 3.621 tỷ đồng.

Về nguyên tắc, các bị cáo phải bồi thường cho các bị hại số tiền đã mua cổ phiếu bị nâng khống. Song thực tế nhiều nhà đầu tư sau khi mua cổ phiếu ROS đã bán, có người mua bán nhiều lần, cổ phiếu bị trộn lẫn trong các lần giao dịch sau đó.

Hiện có nhà đầu tư đã bán hết cổ phiếu nên không có yêu cầu bồi thường, có nhà đầu tư không biết bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản nên không yêu cầu bồi thường.

Cho rằng tại thời điểm các bị cáo bán cổ phiếu ROS, có người mua với giá cao song cũng có nhà đầu tư mua giá thấp, toà sơ thẩm đánh giá giao dịch khớp lệnh diễn ra trong nhiều năm, đến nay không xác định được chính xác giá mua bán trong các lần khớp lệnh.

Nêu lý do đảm bảo công bằng, tòa buộc ông Quyết và đồng phạm bồi thường cho các nhà đầu tư số tiền bị chiếm đoạt trên giá trị nâng khống của mỗi cổ phiếu đã bán, tương ứng khối lượng cổ phiếu các bị hại này đang sở hữu.

430 triệu cổ phiếu đã phát hành theo vốn điều lệ 4.300 tỷ đồng của Faros, trong đó giá trị nâng khống là 3.102 tỷ đồng. Như vậy, mỗi cổ phiếu ROS được niêm yết phát hành có 72,15% nâng khống.

Mệnh giá cổ phiếu ROS được chào bán trên thị trường khi đó là 10.000 đồng. Do đó trên mỗi cổ phiếu, các bị cáo đã nâng khống 7.215 đồng. "Các bị cáo sẽ phải đền bù 7.215 đồng cho mỗi cổ phiếu bán cho bị hại, nhân với khối lượng cổ phiếu bị hại đang sở hữu", bản án nêu.

Cựu chủ tịch HoSE Trần Đắc Sinh tại phiên sơ thẩm. Ảnh:Giang Huy
" style="margin: 0px; padding: 0px 0px 443.609px; box-sizing: border-box; text-rendering: optimizelegibility; width: 680px; float: left; display: table; -webkit-box-pack: center; justify-content: center; background: rgb(240, 238, 234); text-align: center; position: relative;">

Cựu chủ tịch HoSE Trần Đắc Sinh tại phiên sơ thẩm. Ảnh:Giang Huy

Trong 133 bị hại đang nắm giữ cổ phiếu ROS trong lần bán ra ban đầu có 85 người gửi đơn tới tòa án xác nhận đã nhận đủ tiền bồi thường từ gia đình bị cáo Quyết. Các bị cáo phải tiếp tục bồi thường cho những bị hại còn lại (48 người) theo phương án giá nêu trên.

Tòa Hà Nội cho phép các bị hại đã bán hết cổ phiếu ROS đã chuyển phần giá trị bị nâng khống cho người mua tiếp theo và các bị hại khác chưa có yêu cầu bồi thường có quyền đề nghị xem xét bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình trong vụ án dân sự khác.

Về cách xác định người liên quan, bản án sơ thẩm xác định tính đến ngày ROS bị hủy niêm yết trên sàn HoSE, 5/9/2022, có 63.075 nhà đầu tư (không bao gồm các bị cáo) đang giữ tổng hơn 567 triệu cổ phiếu ROS. Trong quá trình điều tra và tại phiên tòa, 27.866 nhà đầu tư có yêu cầu bồi thường thiệt hại, được tòa xác định, là người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan.

Giải thích, HĐXX cho hay xét thấy hành vi nâng khống vốn sở hữu của Faros để lừa đảo chiếm đoạt tài sản đã khiến cổ phiếu này bị hủy niêm yết bắt buộc, ảnh hưởng quyền lợi các nhà đầu tư và tính thanh khoản của ROS. Vì thế, các bị cáo cũng phải chịu trách nhiệm.

Tuy nhiên, việc mua bán cổ phiếu được xác lập trên cơ sở khớp lệnh của hàng triệu tài khoản chứng khoán trên thị trường. Khi nhà đầu tư phát sinh nhiều giao dịch mua bán một mã cổ phiếu, nhà đầu tư mua cổ phiếu của ai và tại thời điểm nào là "không thể xác định được".

Ngoài giá trị gốc của cổ phiếu theo mệnh giá thì cổ phiếu còn bị ảnh hưởng bởi thị trường, tâm lý nhà đầu tư, các yếu tố khách quan, chủ quan khác. Mặt khác, Công ty Faros vẫn đang hoạt động, cổ phiếu ROS vẫn đang có giá trị lưu hành, chỉ không được niêm yết trên sàn chứng khoán.

Tòa cho rằng "không thể buộc các bị cáo bồi thường toàn bộ số tiền các nhà đầu tư đã bỏ tiền ra mua cổ phiếu mà chỉ có thể buộc các bị cáo bồi thường phần bị nâng khống trên mỗi cổ phiếu".

Tòa kết luận về phương án bồi thường như sau: Trong 133 bị hại có yêu cầu bồi thường, 85 người đã nhận đủ tiền bồi thường. 48 người còn lại sẽ được bồi thường theo công thức 7.125 đồng cho mỗi cổ phiếu ROS còn đang nắm giữ, tổng hơn 2 tỷ đồng.

Còn 27.866 người liên quan có yêu cầu sẽ được bồi thường 5.466 đồng cho mỗi cổ phiếu ROS, tổng 1.783 tỷ đồng. Nguồn: Vnexpress