Đoạn Video
Ảnh
Hue Hoang
Thành viên nổi tiếng
Khi khám lâm sàng, nếu bác sĩ phát hiện có các nốt bất thường ở tuyến giáp, họ có thể đề nghị thực hiện một thủ thuật gọi là “sinh thiết chọc hút kim nhỏ dưới hướng dẫn siêu âm”. Đây là một kỹ thuật nhằm lấy mẫu tế bào từ nốt tuyến giáp để kiểm tra xem có dấu hiệu ung thư hay không.
Các nốt tuyến giáp khá phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ. Nếu khám bằng tay, bác sĩ chỉ có thể phát hiện khoảng 3–7% các trường hợp. Tuy nhiên, với siêu âm hiện đại, tỉ lệ phát hiện tăng lên tới 20–76%. Trong số các nốt này, khoảng 8–16% là ung thư, vì vậy việc xác định tính chất của nốt rất quan trọng.
Sinh thiết chọc hút kim nhỏ (gọi tắt là FNA) là phương pháp chẩn đoán được ưu tiên hiện nay trước khi tiến hành phẫu thuật. Thủ thuật này ít xâm lấn, an toàn, chính xác và đã được ứng dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Trong thủ thuật FNA, bác sĩ sử dụng một kim rất nhỏ, đường kính khoảng 0,5–0,7 mm (loại 22–25G), để chọc vào nốt tuyến giáp và lấy một ít tế bào. Mẫu tế bào sau đó được phân tích dưới kính hiển vi và, nếu cần, có thể dùng các kỹ thuật di truyền để xác định bản chất tổn thương.
Vì được thực hiện dưới hướng dẫn siêu âm nên thủ thuật này rất chính xác, giúp kim đi đúng vị trí cần lấy mẫu, đồng thời tránh tổn thương các cấu trúc quan trọng xung quanh tuyến giáp. Đây là một thủ thuật an toàn, khả năng chảy máu rất thấp và thường chỉ cần nén nhẹ tại chỗ là đủ để cầm máu. Về cảm giác đau, do kim rất nhỏ và vùng da sẽ được gây tê nhẹ, nên cơn đau thường nhẹ và đa số bệnh nhân có thể chịu được. Trước khi làm, bác sĩ sẽ hỏi kỹ về tiền sử dị ứng để phòng ngừa phản ứng với thuốc tê.
Không phải nốt tuyến giáp nào cũng cần FNA. Bác sĩ sẽ dựa vào hệ thống phân loại C-TIRADS và kích thước của nốt để đưa ra quyết định. Ví dụ, các nốt nghi ngờ ở mức độ cao hơn hoặc có kích thước lớn thường được khuyến cáo sinh thiết. Ngoài ra, những nốt có thay đổi bất thường theo thời gian, xuất hiện vi vôi hóa lan tỏa, hoặc cần đánh giá sâu bằng xét nghiệm di truyền cũng là đối tượng cần FNA.
Tuy vậy, một số trường hợp không thể hoặc không nên sinh thiết. Chẳng hạn như khi không có đường chọc an toàn rõ ràng (có nguy cơ đâm vào cơ quan quan trọng), bệnh nhân có tình trạng sức khỏe nguy hiểm hoặc không thể hợp tác trong quá trình thủ thuật, hoặc đang bị nhiễm trùng da tại vùng cần chọc hút.
Trước khi tiến hành FNA, người bệnh sẽ được chỉ định siêu âm để định vị chính xác nốt sần và làm các xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng đông máu cũng như các bệnh truyền nhiễm. Một số trường hợp cần xét nghiệm chức năng tuyến giáp nếu nghi ngờ cường giáp. Bệnh nhân cũng sẽ được giải thích kỹ và ký cam kết đồng ý trước khi thực hiện.
Trong lúc làm thủ thuật, bệnh nhân được yêu cầu giữ yên vùng cổ, không nuốt, ho hoặc nói chuyện. Nếu cảm thấy khó chịu, có thể ra hiệu cho bác sĩ bằng tay. Sau thủ thuật, người bệnh cần ấn vào vùng chọc khoảng 30 phút để đảm bảo không bị chảy máu. Cần kiêng nói to, ho, ca hát hoặc hoạt động mạnh trong vài ngày, và giữ vùng chọc khô ráo trong ít nhất 2 ngày. Nếu có dấu hiệu bất thường, nên đi khám ngay để được xử lý kịp thời.
Các nốt tuyến giáp khá phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ. Nếu khám bằng tay, bác sĩ chỉ có thể phát hiện khoảng 3–7% các trường hợp. Tuy nhiên, với siêu âm hiện đại, tỉ lệ phát hiện tăng lên tới 20–76%. Trong số các nốt này, khoảng 8–16% là ung thư, vì vậy việc xác định tính chất của nốt rất quan trọng.
Sinh thiết chọc hút kim nhỏ (gọi tắt là FNA) là phương pháp chẩn đoán được ưu tiên hiện nay trước khi tiến hành phẫu thuật. Thủ thuật này ít xâm lấn, an toàn, chính xác và đã được ứng dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Trong thủ thuật FNA, bác sĩ sử dụng một kim rất nhỏ, đường kính khoảng 0,5–0,7 mm (loại 22–25G), để chọc vào nốt tuyến giáp và lấy một ít tế bào. Mẫu tế bào sau đó được phân tích dưới kính hiển vi và, nếu cần, có thể dùng các kỹ thuật di truyền để xác định bản chất tổn thương.
Vì được thực hiện dưới hướng dẫn siêu âm nên thủ thuật này rất chính xác, giúp kim đi đúng vị trí cần lấy mẫu, đồng thời tránh tổn thương các cấu trúc quan trọng xung quanh tuyến giáp. Đây là một thủ thuật an toàn, khả năng chảy máu rất thấp và thường chỉ cần nén nhẹ tại chỗ là đủ để cầm máu. Về cảm giác đau, do kim rất nhỏ và vùng da sẽ được gây tê nhẹ, nên cơn đau thường nhẹ và đa số bệnh nhân có thể chịu được. Trước khi làm, bác sĩ sẽ hỏi kỹ về tiền sử dị ứng để phòng ngừa phản ứng với thuốc tê.
Không phải nốt tuyến giáp nào cũng cần FNA. Bác sĩ sẽ dựa vào hệ thống phân loại C-TIRADS và kích thước của nốt để đưa ra quyết định. Ví dụ, các nốt nghi ngờ ở mức độ cao hơn hoặc có kích thước lớn thường được khuyến cáo sinh thiết. Ngoài ra, những nốt có thay đổi bất thường theo thời gian, xuất hiện vi vôi hóa lan tỏa, hoặc cần đánh giá sâu bằng xét nghiệm di truyền cũng là đối tượng cần FNA.
Tuy vậy, một số trường hợp không thể hoặc không nên sinh thiết. Chẳng hạn như khi không có đường chọc an toàn rõ ràng (có nguy cơ đâm vào cơ quan quan trọng), bệnh nhân có tình trạng sức khỏe nguy hiểm hoặc không thể hợp tác trong quá trình thủ thuật, hoặc đang bị nhiễm trùng da tại vùng cần chọc hút.
Trước khi tiến hành FNA, người bệnh sẽ được chỉ định siêu âm để định vị chính xác nốt sần và làm các xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng đông máu cũng như các bệnh truyền nhiễm. Một số trường hợp cần xét nghiệm chức năng tuyến giáp nếu nghi ngờ cường giáp. Bệnh nhân cũng sẽ được giải thích kỹ và ký cam kết đồng ý trước khi thực hiện.
Trong lúc làm thủ thuật, bệnh nhân được yêu cầu giữ yên vùng cổ, không nuốt, ho hoặc nói chuyện. Nếu cảm thấy khó chịu, có thể ra hiệu cho bác sĩ bằng tay. Sau thủ thuật, người bệnh cần ấn vào vùng chọc khoảng 30 phút để đảm bảo không bị chảy máu. Cần kiêng nói to, ho, ca hát hoặc hoạt động mạnh trong vài ngày, và giữ vùng chọc khô ráo trong ít nhất 2 ngày. Nếu có dấu hiệu bất thường, nên đi khám ngay để được xử lý kịp thời.
