Đoạn Video
Ảnh
Ngày 30/5, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã công bố kết luận thanh tra hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn – SJC, hé lộ hàng loạt sai phạm nghiêm trọng, trong đó có việc tổng giám đốc công ty đơn phương quyết định giá vàng, vi phạm chế độ kế toán, hóa đơn và có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự. Hồ sơ vụ việc đã được chuyển sang Bộ Công an để tiếp tục điều tra, xử lý.
Một mình tổng giám đốc “điều khiển” giá vàng
Theo kết luận thanh tra, mặc dù Công ty SJC được ghi nhận cơ bản tuân thủ các quy định pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng miếng, bao gồm việc niêm yết giá mua bán và thực hiện báo cáo định kỳ, song Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã chỉ rõ một lỗ hổng quản trị nghiêm trọng: Việc xác định giá vàng mua – bán hoàn toàn do một mình tổng giám đốc công ty quyết định, không thông qua quy trình nội bộ, không phân tách trách nhiệm giữa các bộ phận liên quan, và không có căn cứ rõ ràng.
Hành vi này bị đánh giá là tiềm ẩn rủi ro lớn, đặc biệt trong bối cảnh SJC là doanh nghiệp chiếm thị phần lớn trên thị trường vàng miếng. Việc định giá thiếu kiểm soát có thể tác động đến giá vàng trong nước và ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng cũng như sự ổn định thị trường.
Dù chưa đủ căn cứ để kết luận việc tăng giá vàng trong giai đoạn từ 2/10/2023 đến 15/4/2024 là bất hợp lý, nhưng Thanh tra cho rằng cơ chế định giá mù mờ hiện tại của SJC là bất thường và cần chấn chỉnh gấp
Hàng loạt sai phạm về thuế, kế toán và phòng chống rửa tiền
Ngoài bất cập trong định giá, Công ty SJC còn bị phát hiện nhiều vi phạm về chế độ kế toán, hóa đơn và thuế:
Điểm nóng nhất trong kết luận thanh tra là việc chuyển toàn bộ hồ sơ liên quan đến các vi phạm về hóa đơn, kế toán và thuế của SJC sang Bộ Công an để xác minh và điều tra theo hướng có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.
Cùng với đó, Chánh Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã ban hành quyết định xử phạt hành chính đối với Công ty SJC, với tổng mức phạt 2,14 tỷ đồng cho hàng loạt vi phạm được xác lập.
Yêu cầu chấn chỉnh toàn diện hoạt động kinh doanh vàng
Ngân hàng Nhà nước yêu cầu SJC chấm dứt ngay các hành vi vi phạm, nghiêm túc tuân thủ quy định pháp luật về kinh doanh vàng, chế độ kế toán và phòng chống rửa tiền. Đặc biệt, công ty phải xây dựng và ban hành quy trình xác định giá mua – bán vàng hằng ngày dựa trên chỉ tiêu rõ ràng, có sự tham gia giám sát của các bộ phận liên quan nhằm minh bạch hóa hoạt động định giá.
Bài học cảnh báo về quản trị doanh nghiệp trong lĩnh vực nhạy cảm
Sự việc tại SJC không chỉ là hồi chuông cảnh tỉnh với riêng doanh nghiệp này, mà còn là bài học chung cho các doanh nghiệp nhà nước và công ty lớn hoạt động trong lĩnh vực tài chính, vàng bạc – vốn ảnh hưởng trực tiếp đến hàng triệu người dân.
Một cá nhân – dù là tổng giám đốc – không thể nắm toàn quyền quyết định về giá một mặt hàng chiến lược, nhất là khi không có cơ chế giám sát và kiểm soát nội bộ phù hợp. Đây chính là lỗ hổng quản trị cần được lấp đầy bằng thể chế minh bạch, nhân sự chuyên môn và hệ thống pháp lý đồng bộ.
Một mình tổng giám đốc “điều khiển” giá vàng
Theo kết luận thanh tra, mặc dù Công ty SJC được ghi nhận cơ bản tuân thủ các quy định pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng miếng, bao gồm việc niêm yết giá mua bán và thực hiện báo cáo định kỳ, song Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã chỉ rõ một lỗ hổng quản trị nghiêm trọng: Việc xác định giá vàng mua – bán hoàn toàn do một mình tổng giám đốc công ty quyết định, không thông qua quy trình nội bộ, không phân tách trách nhiệm giữa các bộ phận liên quan, và không có căn cứ rõ ràng.
Hành vi này bị đánh giá là tiềm ẩn rủi ro lớn, đặc biệt trong bối cảnh SJC là doanh nghiệp chiếm thị phần lớn trên thị trường vàng miếng. Việc định giá thiếu kiểm soát có thể tác động đến giá vàng trong nước và ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng cũng như sự ổn định thị trường.
Dù chưa đủ căn cứ để kết luận việc tăng giá vàng trong giai đoạn từ 2/10/2023 đến 15/4/2024 là bất hợp lý, nhưng Thanh tra cho rằng cơ chế định giá mù mờ hiện tại của SJC là bất thường và cần chấn chỉnh gấp
Hàng loạt sai phạm về thuế, kế toán và phòng chống rửa tiền
Ngoài bất cập trong định giá, Công ty SJC còn bị phát hiện nhiều vi phạm về chế độ kế toán, hóa đơn và thuế:
- Phát hành hóa đơn bán hàng không có mã của cơ quan thuế, thay thế, lập trùng lặp hóa đơn – hành vi có thể dẫn đến giảm nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Vi phạm chế độ chứng từ kế toán, không đầy đủ hệ thống kiểm soát nội bộ.
- Vi phạm các quy định trong công tác phòng chống rửa tiền, như: thiếu hệ thống quản lý rủi ro để xác định khách hàng có ảnh hưởng chính trị, không báo cáo các giao dịch có giá trị lớn, không tổ chức đào tạo chuyên đề cho nhân sự.
Điểm nóng nhất trong kết luận thanh tra là việc chuyển toàn bộ hồ sơ liên quan đến các vi phạm về hóa đơn, kế toán và thuế của SJC sang Bộ Công an để xác minh và điều tra theo hướng có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.
Cùng với đó, Chánh Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã ban hành quyết định xử phạt hành chính đối với Công ty SJC, với tổng mức phạt 2,14 tỷ đồng cho hàng loạt vi phạm được xác lập.
Yêu cầu chấn chỉnh toàn diện hoạt động kinh doanh vàng
Ngân hàng Nhà nước yêu cầu SJC chấm dứt ngay các hành vi vi phạm, nghiêm túc tuân thủ quy định pháp luật về kinh doanh vàng, chế độ kế toán và phòng chống rửa tiền. Đặc biệt, công ty phải xây dựng và ban hành quy trình xác định giá mua – bán vàng hằng ngày dựa trên chỉ tiêu rõ ràng, có sự tham gia giám sát của các bộ phận liên quan nhằm minh bạch hóa hoạt động định giá.
Bài học cảnh báo về quản trị doanh nghiệp trong lĩnh vực nhạy cảm
Sự việc tại SJC không chỉ là hồi chuông cảnh tỉnh với riêng doanh nghiệp này, mà còn là bài học chung cho các doanh nghiệp nhà nước và công ty lớn hoạt động trong lĩnh vực tài chính, vàng bạc – vốn ảnh hưởng trực tiếp đến hàng triệu người dân.
Một cá nhân – dù là tổng giám đốc – không thể nắm toàn quyền quyết định về giá một mặt hàng chiến lược, nhất là khi không có cơ chế giám sát và kiểm soát nội bộ phù hợp. Đây chính là lỗ hổng quản trị cần được lấp đầy bằng thể chế minh bạch, nhân sự chuyên môn và hệ thống pháp lý đồng bộ.
