Đoạn Video
Ảnh
Phuong Chi
Thành viên nổi tiếng
Các chuyên gia cho rằng nên nghiên cứu giữ tên cũ của các thành phố thuộc tỉnh nếu chuyển thành cấp phường sau khi bỏ cấp huyện.
Một góc của thủ đô Hà Nội hiện nay. Từ 2008, Hà Tây và một số địa phương của Vĩnh Phúc, Hòa Bình được sáp nhập vào Hà Nội - Ảnh: NAM TRẦN
Mới đây nhiều thành phố thuộc tỉnh như Đồng Hới, Quy Nhơn, Đà Lạt... đã thống nhất trình phương án chia các thành phố này thành một số phường, trong đó có phường tên của các thành phố cũ khi bỏ cấp huyện.
Nên giữ lại thành phố Thủ Đức, thành phố Thủy Nguyên?
Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, KTS Đào Ngọc Nghiêm - phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam - cho rằng trong quá trình phát triển của Việt Nam, việc thay đổi tên gọi của đơn vị hành chính đã không ít lần được diễn ra.
Từ 1954 trở lại đây, việc đổi tên đơn vị từ phủ, khu phố, khu, tiểu khu, khối phố, quận... cũng đã diễn ra.
"Mỗi một giai đoạn để phù hợp với việc phát triển kinh tế xã thì cần có sự sắp xếp để đảm bảo. Do vậy, chủ trương sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, sắp xếp cấp xã hiện nay là phù hợp", ông Nghiêm nói.
Ông dẫn lại định hướng, sau khi bỏ cấp huyện sẽ xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp gồm cấp tỉnh và cấp cơ sở (dự kiến theo công văn 43 của Ban Chỉ đạo Trung ương sẽ gồm xã, phường, đặc khu).
Với các thành phố, thị xã thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố là đơn vị hành chính tương đương cấp huyện. Do vậy, trong quá trình nghiên cứu mô hình chính quyền địa phương hai cấp, việc không tổ chức chính quyền cấp thành phố cũng có lý.
Việc giữ lại tên các thành phố, thị xã và chuyển thành tên phường, đặc khu khi bỏ cấp huyện, sắp xếp lại cấp xã cũng là một phương án.
"Việc đề xuất sắp xếp các thành phố, thị xã thuộc tỉnh sau khi bỏ cấp huyện chia thành các xã, phường, đặc khu và lấy tên thành phố, thị xã đặt một trong các đơn vị xã, phường, đặc khu mới là bình thường, vẫn đảm bảo hiệu quả công tác quản lý", ông Nghiêm nói và lưu ý nên cố gắng giữ lại tên thành phố, thị xã thuộc tỉnh sau sắp xếp.
Đối với các thành phố thuộc thành phố như thành phố Thủ Đức (thuộc TP.HCM), thành phố Thủy Nguyên (Hải Phòng)..., theo ông Nghiêm tiếp tục đề xuất nên có nghiên cứu giữ lại các thành phố này thay vì chia thành phố thành các xã, phường nhỏ hơn.
Bởi trong phân loại đô thị, các thành phố thuộc thành phố là đơn vị hành chính đặc thù ở các đô thị lớn Việt Nam. Đồng thời mô hình này cũng xuất hiện trong các văn bản pháp luật, quy hoạch, nghị quyết 98...
Ông thông tin thêm thời gian qua, Hà Nội đang nghiên cứu xây dựng hai thành phố trực thuộc.
"Do vậy, nên nghiên cứu thí điểm giữ các thành phố này là một cấp chính quyền cơ sở đầy đủ vì quy mô diện tích, dân số cao. Dưới cấp chính quyền thành phố này sẽ không tổ chức chính quyền xã, phường.
Việc thí điểm như vậy sẽ giúp thúc đẩy kinh tế, tạo điều kiện cho các thành phố phát triển", ông Nghiêm đề xuất.
Kinh nghiệm từ mô hình chính quyền địa phương hai cấp ở Nhật Bản
Chuyên gia Nguyễn Hoàng Dũng - viện trưởng Viện Nghiên cứu và phát triển bền vững TP.HCM - cho rằng mô hình chính quyền địa phương của Nhật Bản hiện nay cũng được xem phù hợp với chủ trương, định hướng của Việt Nam về tổ chức chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh và cấp cơ sở), bỏ cấp trung gian.
Theo đó, hệ thống chính quyền của Nhật tổ chức theo mô hình ba cấp (trung ương - cấp tỉnh - cấp cơ sở). Trong đó chính quyền địa phương gồm hai cấp (cấp tỉnh - cấp cơ sở).
Hiện Nhật Bản có 47 đơn vị gồm thủ đô Tokyo và 46 tỉnh, và mỗi tỉnh trung bình có từ 20 đến 60 cấp cơ sở.
Tổng cộng cả nước Nhật Bản có 1.741 cơ sở trực thuộc các tỉnh, được xác lập loại hình chủ yếu dựa trên cơ sở dân số của các đơn vị, gồm làng xã (đơn vị thuộc tỉnh có dân số dưới 8.000 người).
Thị trấn (đơn vị thuộc tỉnh có từ 8.000 đến 50.000 người); thành phố (đơn vị thuộc tỉnh có từ 50.000 đến 500.000 người).
Thành phố là đô thị cấp quốc gia (đơn vị thuộc tỉnh có trên 500.000 người, toàn Nhật Bản có 20 TP là đô thị cấp quốc gia như Yokohama, Chiba, Kawasaki, Hamamatsu, Osaka…).
Nước này còn có loại hình quận đặc biệt, loại hình này chỉ có riêng ở thủ đô Tokyo được tồn tại do yếu tố lịch sử gồm 23 quận ở khu trung tâm thủ đô; các tỉnh khác không có loại hình này.
Có thể thấy vẫn là cấp cơ sở nhưng ở Nhật có đa dạng các loại hình chính quyền cấp cơ sở (như thành phố, thị xã, thị trấn, phường, xã).
Theo ông Dũng, nếu nước ta tổ chức theo các loại hình đơn vị cấp cơ sở này sẽ tạo điều kiện để các địa phương tổ chức các đơn vị cơ sở theo quy mô, đặc điểm khác nhau.
Ông Dũng nêu rõ mô hình này có thể giúp giữ lại tên nhiều đơn vị cấp cơ sở có quy mô lớn (dạng đô thị cấp quốc gia) để làm cực tăng trưởng cho các tỉnh, vùng như TP Thủ Dầu Một, TP Thủ Đức, TP Biên Hòa, Mỹ Tho, Rạch Giá, Thanh Hóa, Hưng Yên, Móng Cái…
Đặc biệt, ông nhấn mạnh nhiều tên gọi địa danh có yếu tố lịch sử, gắn chặt với tiềm thức người dân như Đà Lạt, Buôn Ma Thuột, Long Xuyên, Hạ Long, Chí Linh, Nam Định, Hội An, Nha Trang, Quy Nhơn, Vũng Tàu… nên được giữ lại.
Một góc của thủ đô Hà Nội hiện nay. Từ 2008, Hà Tây và một số địa phương của Vĩnh Phúc, Hòa Bình được sáp nhập vào Hà Nội - Ảnh: NAM TRẦN
Mới đây nhiều thành phố thuộc tỉnh như Đồng Hới, Quy Nhơn, Đà Lạt... đã thống nhất trình phương án chia các thành phố này thành một số phường, trong đó có phường tên của các thành phố cũ khi bỏ cấp huyện.
Nên giữ lại thành phố Thủ Đức, thành phố Thủy Nguyên?
Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, KTS Đào Ngọc Nghiêm - phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam - cho rằng trong quá trình phát triển của Việt Nam, việc thay đổi tên gọi của đơn vị hành chính đã không ít lần được diễn ra.
Từ 1954 trở lại đây, việc đổi tên đơn vị từ phủ, khu phố, khu, tiểu khu, khối phố, quận... cũng đã diễn ra.
"Mỗi một giai đoạn để phù hợp với việc phát triển kinh tế xã thì cần có sự sắp xếp để đảm bảo. Do vậy, chủ trương sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, sắp xếp cấp xã hiện nay là phù hợp", ông Nghiêm nói.
Ông dẫn lại định hướng, sau khi bỏ cấp huyện sẽ xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp gồm cấp tỉnh và cấp cơ sở (dự kiến theo công văn 43 của Ban Chỉ đạo Trung ương sẽ gồm xã, phường, đặc khu).
Với các thành phố, thị xã thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố là đơn vị hành chính tương đương cấp huyện. Do vậy, trong quá trình nghiên cứu mô hình chính quyền địa phương hai cấp, việc không tổ chức chính quyền cấp thành phố cũng có lý.
Việc giữ lại tên các thành phố, thị xã và chuyển thành tên phường, đặc khu khi bỏ cấp huyện, sắp xếp lại cấp xã cũng là một phương án.
"Việc đề xuất sắp xếp các thành phố, thị xã thuộc tỉnh sau khi bỏ cấp huyện chia thành các xã, phường, đặc khu và lấy tên thành phố, thị xã đặt một trong các đơn vị xã, phường, đặc khu mới là bình thường, vẫn đảm bảo hiệu quả công tác quản lý", ông Nghiêm nói và lưu ý nên cố gắng giữ lại tên thành phố, thị xã thuộc tỉnh sau sắp xếp.
Đối với các thành phố thuộc thành phố như thành phố Thủ Đức (thuộc TP.HCM), thành phố Thủy Nguyên (Hải Phòng)..., theo ông Nghiêm tiếp tục đề xuất nên có nghiên cứu giữ lại các thành phố này thay vì chia thành phố thành các xã, phường nhỏ hơn.
Bởi trong phân loại đô thị, các thành phố thuộc thành phố là đơn vị hành chính đặc thù ở các đô thị lớn Việt Nam. Đồng thời mô hình này cũng xuất hiện trong các văn bản pháp luật, quy hoạch, nghị quyết 98...
Ông thông tin thêm thời gian qua, Hà Nội đang nghiên cứu xây dựng hai thành phố trực thuộc.
"Do vậy, nên nghiên cứu thí điểm giữ các thành phố này là một cấp chính quyền cơ sở đầy đủ vì quy mô diện tích, dân số cao. Dưới cấp chính quyền thành phố này sẽ không tổ chức chính quyền xã, phường.
Việc thí điểm như vậy sẽ giúp thúc đẩy kinh tế, tạo điều kiện cho các thành phố phát triển", ông Nghiêm đề xuất.
Kinh nghiệm từ mô hình chính quyền địa phương hai cấp ở Nhật Bản
Chuyên gia Nguyễn Hoàng Dũng - viện trưởng Viện Nghiên cứu và phát triển bền vững TP.HCM - cho rằng mô hình chính quyền địa phương của Nhật Bản hiện nay cũng được xem phù hợp với chủ trương, định hướng của Việt Nam về tổ chức chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh và cấp cơ sở), bỏ cấp trung gian.
Theo đó, hệ thống chính quyền của Nhật tổ chức theo mô hình ba cấp (trung ương - cấp tỉnh - cấp cơ sở). Trong đó chính quyền địa phương gồm hai cấp (cấp tỉnh - cấp cơ sở).
Hiện Nhật Bản có 47 đơn vị gồm thủ đô Tokyo và 46 tỉnh, và mỗi tỉnh trung bình có từ 20 đến 60 cấp cơ sở.
Tổng cộng cả nước Nhật Bản có 1.741 cơ sở trực thuộc các tỉnh, được xác lập loại hình chủ yếu dựa trên cơ sở dân số của các đơn vị, gồm làng xã (đơn vị thuộc tỉnh có dân số dưới 8.000 người).
Thị trấn (đơn vị thuộc tỉnh có từ 8.000 đến 50.000 người); thành phố (đơn vị thuộc tỉnh có từ 50.000 đến 500.000 người).
Thành phố là đô thị cấp quốc gia (đơn vị thuộc tỉnh có trên 500.000 người, toàn Nhật Bản có 20 TP là đô thị cấp quốc gia như Yokohama, Chiba, Kawasaki, Hamamatsu, Osaka…).
Nước này còn có loại hình quận đặc biệt, loại hình này chỉ có riêng ở thủ đô Tokyo được tồn tại do yếu tố lịch sử gồm 23 quận ở khu trung tâm thủ đô; các tỉnh khác không có loại hình này.
Có thể thấy vẫn là cấp cơ sở nhưng ở Nhật có đa dạng các loại hình chính quyền cấp cơ sở (như thành phố, thị xã, thị trấn, phường, xã).
Theo ông Dũng, nếu nước ta tổ chức theo các loại hình đơn vị cấp cơ sở này sẽ tạo điều kiện để các địa phương tổ chức các đơn vị cơ sở theo quy mô, đặc điểm khác nhau.
Ông Dũng nêu rõ mô hình này có thể giúp giữ lại tên nhiều đơn vị cấp cơ sở có quy mô lớn (dạng đô thị cấp quốc gia) để làm cực tăng trưởng cho các tỉnh, vùng như TP Thủ Dầu Một, TP Thủ Đức, TP Biên Hòa, Mỹ Tho, Rạch Giá, Thanh Hóa, Hưng Yên, Móng Cái…
Đặc biệt, ông nhấn mạnh nhiều tên gọi địa danh có yếu tố lịch sử, gắn chặt với tiềm thức người dân như Đà Lạt, Buôn Ma Thuột, Long Xuyên, Hạ Long, Chí Linh, Nam Định, Hội An, Nha Trang, Quy Nhơn, Vũng Tàu… nên được giữ lại.
