Đoạn Video
Ảnh
Ngoại giao nhân dân tệ (yuan diplomacy) là một chiến lược chính sách đối ngoại của Trung Quốc, trong đó nước này sử dụng đồng nhân dân tệ (CNY hoặc RMB) như một công cụ để gia tăng ảnh hưởng kinh tế – chính trị trên toàn cầu, đặc biệt tại các nước đang phát triển. Chiến lược này được thực hiện thông qua việc:
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cùng các đại diện CELAC chụp ảnh trước lễ khai mạc cuộc họp cấp bộ trưởng Diễn đàn Trung Quốc - CELAC tại Bắc Kinh ngày 13-5 - Ảnh: REUTERS
Ngày 13-5, Bắc Kinh tổ chức Hội nghị cấp cao lần thứ tư giữa Trung Quốc và CELAC (Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latin và Caribê), thu hút sự tham gia của các nhà lãnh đạo từ 30 quốc gia.
Tại hội nghị, Chủ tịch Tập Cận Bình đã cam kết tăng cường sự hiện diện của Trung Quốc tại khu vực bằng gói tín dụng mới trị giá 9,18 tỉ USD (66 tỉ nhân dân tệ) dành cho các quốc gia CELAC.
Đặc biệt, các khoản vay này sẽ được giải ngân hoàn toàn bằng đồng nhân dân tệ, đánh dấu một bước đi chiến lược trong chính sách ngoại giao của Trung Quốc.
Đồng nhân dân tệ - công cụ mềm mới
Việc Trung Quốc cung cấp tín dụng bằng đồng nhân dân tệ không chỉ nhằm thúc đẩy quan hệ kinh tế với các quốc gia Mỹ Latin mà còn là một phần trong chiến lược đẩy mạnh việc quốc tế hóa đồng tiền này - điều giúp Bắc Kinh dần "thoát ly" khỏi ảnh hưởng của đồng USD.
Giáo sư Xu Shicheng từ Viện hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc nhận định: "Mỹ Latin đang mở cửa với đồng nhân dân tệ như một phần trong nỗ lực đa dạng hóa tài chính và tìm kiếm các nguồn đầu tư thay thế".
Đồng quan điểm, tiến sĩ Rebecca Ray tại Đại học Boston cũng cho rằng việc Trung Quốc sử dụng nhân dân tệ "là bước đi chiến lược trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung ngày càng căng thẳng".
Theo ông Eric Orlander, đồng sáng lập Dự án Phát triển Nam Trung Quốc - Toàn cầu: "Họ đang thực hiện nhiều giao dịch bằng đồng nhân dân tệ như thế này hơn, đặc biệt với các thỏa thuận hoán đổi tín dụng giúp quốc gia đi vay dễ dàng giao dịch bằng đồng nhân dân tệ hơn bằng USD".
Mặc dù các khoản vay của Trung Quốc mang lại nguồn tài chính quan trọng cho các quốc gia Mỹ Latin, nhưng chúng cũng tiềm ẩn rủi ro về nợ công.
Theo tạp chí Foreign Policy, một số quốc gia như Venezuela và Ecuador đã rơi vào tình trạng nợ sau khi nhận các khoản vay lớn từ Trung Quốc. Nhiều nhà phân tích bày tỏ sự lo ngại về khả năng các quốc gia này sẽ nhượng bộ về mặt chính trị hoặc kinh tế trước Bắc Kinh.
Giành ảnh hưởng tại "sân sau" của Mỹ?
Trong những năm gần đây, Bắc Kinh đang tăng cường nỗ lực để trở thành đối tác phát triển chính của khu vực Mỹ Latin với các gói hỗ trợ tín dụng cũng như sáng kiến cơ sở hạ tầng toàn cầu "Vành đai và Con đường" (BRI).
Về các dự án hợp tác BRI, các quốc gia như Brazil, Colombia và Chile đã tham gia vô cùng tích cực, với thành quả là đường cao tốc tại Jamaica, cảng Chancay tại Peru, tuyến đường sắt Belgrano tại Argentina...
Về thương mại song phương, theo Hãng tin Reuters, thương mại giữa Trung Quốc và CELAC đã đạt 515 tỉ USD vào năm 2024, tăng mạnh so với con số 12 tỉ USD vào năm 2000. Dự báo con số này sẽ đạt 750 tỉ USD vào năm 2035.
Mới đây, ông Tập tại Hội nghị cấp cao giữa Trung Quốc và CELAC ngày 13-5 cũng tuyên bố sẽ áp dụng chính sách miễn thị thực cho năm quốc gia ở khu vực Mỹ Latin (chưa nêu cụ thể những nước nào).
Không những vậy, ông còn bày tỏ sự sẵn sàng chung tay với các nước trong khu vực để chống lại "chủ nghĩa đơn phương và chủ nghĩa bảo hộ đang gia tăng".
Với những cam kết mạnh mẽ và các dự án hợp tác chiến lược, Trung Quốc không chỉ nâng cao ảnh hưởng tại khu vực từng là "sân sau" của Mỹ mà còn tạo ra những thay đổi sâu rộng trong quan hệ quốc tế, góp phần định hình lại trật tự kinh tế toàn cầu.
Giáo sư Xu Shicheng khẳng định Trung Quốc và Mỹ Latin "chân thành trong việc hỗ trợ và tiến bộ chung", đồng thời tiếp tục phát triển bất chấp các "nỗ lực cản trở từ Washington".
- Thúc đẩy sử dụng nhân dân tệ trong thương mại và đầu tư quốc tế, giảm sự phụ thuộc vào đồng USD.
- Cung cấp tín dụng, vay ưu đãi, và tài trợ phát triển bằng nhân dân tệ thông qua các ngân hàng quốc doanh như Ngân hàng Phát triển Trung Quốc, Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc.
- Thiết lập các trung tâm thanh toán bù trừ bằng nhân dân tệ ở nước ngoài, đặc biệt tại châu Phi, Nam Mỹ, và Đông Nam Á.
- Thúc đẩy các hiệp định hoán đổi tiền tệ song phương (currency swap) giữa Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBoC) với các nước khác.
- Tích hợp nhân dân tệ vào sáng kiến “Vành đai và Con đường” (BRI), nơi Trung Quốc đầu tư hạ tầng bằng các khoản vay RMB.
Liệu Trung Quốc có đang giành 'sân sau' của Mỹ?
Có xu hướng như vậy, đặc biệt tại Mỹ Latinh, châu Phi và Đông Nam Á. Một số ví dụ tiêu biểu:- Argentina và Brazil – hai nền kinh tế lớn tại Nam Mỹ – đã ký kết sử dụng nhân dân tệ trong giao dịch thương mại và tiếp cận tín dụng từ Trung Quốc.
- Venezuela, Ecuador, Bolivia – từng phụ thuộc vào Mỹ, nay chuyển sang vay vốn từ Trung Quốc.
- Tại châu Phi, Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu của nhiều nước, và nhiều dự án BRI ở đây sử dụng đồng nhân dân tệ hoặc do ngân hàng Trung Quốc tài trợ.
Tại sao đây được gọi là “giành sân sau của Mỹ”?
- Mỹ từ lâu xem châu Mỹ Latinh là “sân sau” theo học thuyết Monroe (1823), và là người bảo trợ chính trị - kinh tế tại đây.
- Việc Trung Quốc tăng cường ảnh hưởng kinh tế thông qua ngoại giao nhân dân tệ có thể làm xói mòn vai trò của USD và giảm sự phụ thuộc của các quốc gia này vào Mỹ.
- Quan trọng hơn, nếu các quốc gia chuyển sang dự trữ và thanh toán bằng nhân dân tệ, họ sẽ giảm tính lệ thuộc vào các thể chế tài chính do phương Tây kiểm soát như IMF hay Ngân hàng Thế giới.
Tuy nhiên, cũng có những giới hạn:
- Nhân dân tệ vẫn không hoàn toàn tự do chuyển đổi như USD hay EUR, làm giảm lòng tin quốc tế.
- Một số quốc gia lo ngại về bẫy nợ từ các khoản vay của Trung Quốc.
- Mỹ vẫn duy trì ảnh hưởng mạnh mẽ về quân sự, chính trị và đồng USD là đồng dự trữ lớn nhất thế giới.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cùng các đại diện CELAC chụp ảnh trước lễ khai mạc cuộc họp cấp bộ trưởng Diễn đàn Trung Quốc - CELAC tại Bắc Kinh ngày 13-5 - Ảnh: REUTERS
Ngày 13-5, Bắc Kinh tổ chức Hội nghị cấp cao lần thứ tư giữa Trung Quốc và CELAC (Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latin và Caribê), thu hút sự tham gia của các nhà lãnh đạo từ 30 quốc gia.
Tại hội nghị, Chủ tịch Tập Cận Bình đã cam kết tăng cường sự hiện diện của Trung Quốc tại khu vực bằng gói tín dụng mới trị giá 9,18 tỉ USD (66 tỉ nhân dân tệ) dành cho các quốc gia CELAC.
Đặc biệt, các khoản vay này sẽ được giải ngân hoàn toàn bằng đồng nhân dân tệ, đánh dấu một bước đi chiến lược trong chính sách ngoại giao của Trung Quốc.
Đồng nhân dân tệ - công cụ mềm mới
Việc Trung Quốc cung cấp tín dụng bằng đồng nhân dân tệ không chỉ nhằm thúc đẩy quan hệ kinh tế với các quốc gia Mỹ Latin mà còn là một phần trong chiến lược đẩy mạnh việc quốc tế hóa đồng tiền này - điều giúp Bắc Kinh dần "thoát ly" khỏi ảnh hưởng của đồng USD.
Giáo sư Xu Shicheng từ Viện hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc nhận định: "Mỹ Latin đang mở cửa với đồng nhân dân tệ như một phần trong nỗ lực đa dạng hóa tài chính và tìm kiếm các nguồn đầu tư thay thế".
Đồng quan điểm, tiến sĩ Rebecca Ray tại Đại học Boston cũng cho rằng việc Trung Quốc sử dụng nhân dân tệ "là bước đi chiến lược trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung ngày càng căng thẳng".
Theo ông Eric Orlander, đồng sáng lập Dự án Phát triển Nam Trung Quốc - Toàn cầu: "Họ đang thực hiện nhiều giao dịch bằng đồng nhân dân tệ như thế này hơn, đặc biệt với các thỏa thuận hoán đổi tín dụng giúp quốc gia đi vay dễ dàng giao dịch bằng đồng nhân dân tệ hơn bằng USD".
Mặc dù các khoản vay của Trung Quốc mang lại nguồn tài chính quan trọng cho các quốc gia Mỹ Latin, nhưng chúng cũng tiềm ẩn rủi ro về nợ công.
Theo tạp chí Foreign Policy, một số quốc gia như Venezuela và Ecuador đã rơi vào tình trạng nợ sau khi nhận các khoản vay lớn từ Trung Quốc. Nhiều nhà phân tích bày tỏ sự lo ngại về khả năng các quốc gia này sẽ nhượng bộ về mặt chính trị hoặc kinh tế trước Bắc Kinh.
Giành ảnh hưởng tại "sân sau" của Mỹ?
Trong những năm gần đây, Bắc Kinh đang tăng cường nỗ lực để trở thành đối tác phát triển chính của khu vực Mỹ Latin với các gói hỗ trợ tín dụng cũng như sáng kiến cơ sở hạ tầng toàn cầu "Vành đai và Con đường" (BRI).
Về các dự án hợp tác BRI, các quốc gia như Brazil, Colombia và Chile đã tham gia vô cùng tích cực, với thành quả là đường cao tốc tại Jamaica, cảng Chancay tại Peru, tuyến đường sắt Belgrano tại Argentina...
Về thương mại song phương, theo Hãng tin Reuters, thương mại giữa Trung Quốc và CELAC đã đạt 515 tỉ USD vào năm 2024, tăng mạnh so với con số 12 tỉ USD vào năm 2000. Dự báo con số này sẽ đạt 750 tỉ USD vào năm 2035.
Mới đây, ông Tập tại Hội nghị cấp cao giữa Trung Quốc và CELAC ngày 13-5 cũng tuyên bố sẽ áp dụng chính sách miễn thị thực cho năm quốc gia ở khu vực Mỹ Latin (chưa nêu cụ thể những nước nào).
Không những vậy, ông còn bày tỏ sự sẵn sàng chung tay với các nước trong khu vực để chống lại "chủ nghĩa đơn phương và chủ nghĩa bảo hộ đang gia tăng".
Với những cam kết mạnh mẽ và các dự án hợp tác chiến lược, Trung Quốc không chỉ nâng cao ảnh hưởng tại khu vực từng là "sân sau" của Mỹ mà còn tạo ra những thay đổi sâu rộng trong quan hệ quốc tế, góp phần định hình lại trật tự kinh tế toàn cầu.
Giáo sư Xu Shicheng khẳng định Trung Quốc và Mỹ Latin "chân thành trong việc hỗ trợ và tiến bộ chung", đồng thời tiếp tục phát triển bất chấp các "nỗ lực cản trở từ Washington".
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chào đón Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva, Tổng thống Chile Gabriel Boric, Tổng thống Colombia Gustavo Petro và các đại diện khác của CELAC tại Bắc Kinh - Ảnh: REUTERS
