Đoạn Video
Ảnh
Việt Nam là một trong những quốc gia ngập tràn ánh nắng, nhưng paradoxically, tình trạng thiếu vitamin D đang lan rộng trong cộng đồng, gây ra nhiều hệ lụy sức khỏe từ trẻ nhỏ đến người cao tuổi. Nguyên nhân chính được các chuyên gia chỉ ra là thói quen che chắn quá kỹ, hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, nguồn vitamin D tự nhiên quan trọng nhất.
Theo TS.BS Trần Thị Minh Hạnh, Trưởng khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn, “Người Việt sống ở xứ nắng nhưng lại thiếu vitamin D vì sợ nắng, ít ra ngoài hoặc che chắn quá kỹ. Vitamin D từ thực phẩm gần như không đủ, nên ánh nắng là nguồn duy nhất giúp cơ thể tổng hợp loại vitamin này”.
(Ánh nắng mặt trời là nguồn cung cấp vitamin D vô tận cho cơ thể con người, ảnh minh họa.)
Các khảo sát gần đây cho thấy khoảng 50% người Việt bị thiếu hoặc không đủ vitamin D, đặc biệt là phụ nữ và người cao tuổi. Phụ nữ thường che chắn toàn thân và bôi kem chống nắng để giữ làn da trắng, còn người cao tuổi thường lối sống tĩnh tại, ít ra ngoài nên khả năng tổng hợp vitamin D suy giảm. Thời điểm thích hợp để tắm nắng là từ 10 giờ sáng đến 3 giờ chiều, khi bóng của cơ thể bằng hoặc ngắn hơn chiều cao, chỉ cần 5–10 phút tiếp xúc da là đủ để tổng hợp lượng vitamin D cần thiết.
Vitamin D từ lâu được biết đến với vai trò quan trọng trong hệ xương khớp, nhưng các nghiên cứu gần đây cho thấy nó còn ảnh hưởng sâu rộng đến hệ miễn dịch, tim mạch, nội tiết và chuyển hóa năng lượng. Vitamin D giúp điều hòa phản ứng viêm, tăng tiết peptide kháng khuẩn, hỗ trợ chống các bệnh nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm khuẩn hô hấp. Thiếu vitamin D làm tăng nguy cơ mắc và mức độ nặng của các bệnh này.
(Che kín cơ thể khi đi ngoài trời khiến phụ nữ đang đối mặt với nguy cơ thiếu hụt vitamin D, ảnh minh họa.)
Ngoài ra, thiếu vitamin D còn liên quan đến mất xương, loãng xương, béo bụng, hội chứng chuyển hóa và đái tháo đường type 2. Nó giúp tăng độ nhạy insulin, giảm viêm và stress oxy hóa, góp phần giảm nguy cơ biến chứng. Một số nghiên cứu cũng gợi ý mối liên hệ giữa nồng độ vitamin D thấp với ung thư, COPD và bệnh tim mạch, trong đó bổ sung vitamin D có thể cải thiện chức năng phổi và giảm các đợt suy hô hấp cấp.
TS.BS Minh Hạnh lưu ý, chỉ cần 10 phút phơi nắng đúng cách mỗi ngày là đủ để duy trì nồng độ vitamin D tối ưu. Tuy nhiên, nhiều người tắm nắng vào sáng sớm hoặc chiều muộn, khi tia UVB yếu, hầu như không có tác dụng. Trẻ nhỏ dưới 12 tháng cần tránh nắng gắt và nên bổ sung vitamin D đường uống theo chỉ định bác sĩ. Người làm việc văn phòng hoặc ít ra ngoài cũng cần kiểm tra nồng độ vitamin D và bổ sung hợp lý, tránh thiếu hụt kéo dài.
Bác sĩ Hạnh nhấn mạnh: “Vitamin D là vitamin tan trong chất béo, dùng quá liều sẽ tích tụ và gây hại. Bổ sung cần cá thể hóa, dựa trên lối sống, tình trạng sức khỏe và hướng dẫn của bác sĩ”.
Một vấn đề đáng lưu ý khác là trẻ em và học sinh Việt Nam thiếu vận động và ít tiếp xúc ánh nắng do lịch học dày đặc, thiếu các tiết học ngoài trời. Hoạt động ngoài trời không chỉ giúp tổng hợp vitamin D mà còn cải thiện tâm lý, tăng khả năng tập trung và phát triển thể chất. UVB không xuyên qua kính hay quần áo, nên ngồi cạnh cửa sổ đầy nắng cũng không đủ. Sau khi tắm nắng, có thể dùng kem chống nắng hoặc che chắn để bảo vệ da mà không lo bị sạm nếu tiếp xúc ngắn và đúng giờ.
Theo TS.BS Trần Thị Minh Hạnh, Trưởng khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn, “Người Việt sống ở xứ nắng nhưng lại thiếu vitamin D vì sợ nắng, ít ra ngoài hoặc che chắn quá kỹ. Vitamin D từ thực phẩm gần như không đủ, nên ánh nắng là nguồn duy nhất giúp cơ thể tổng hợp loại vitamin này”.
(Ánh nắng mặt trời là nguồn cung cấp vitamin D vô tận cho cơ thể con người, ảnh minh họa.)
Các khảo sát gần đây cho thấy khoảng 50% người Việt bị thiếu hoặc không đủ vitamin D, đặc biệt là phụ nữ và người cao tuổi. Phụ nữ thường che chắn toàn thân và bôi kem chống nắng để giữ làn da trắng, còn người cao tuổi thường lối sống tĩnh tại, ít ra ngoài nên khả năng tổng hợp vitamin D suy giảm. Thời điểm thích hợp để tắm nắng là từ 10 giờ sáng đến 3 giờ chiều, khi bóng của cơ thể bằng hoặc ngắn hơn chiều cao, chỉ cần 5–10 phút tiếp xúc da là đủ để tổng hợp lượng vitamin D cần thiết.
Vitamin D từ lâu được biết đến với vai trò quan trọng trong hệ xương khớp, nhưng các nghiên cứu gần đây cho thấy nó còn ảnh hưởng sâu rộng đến hệ miễn dịch, tim mạch, nội tiết và chuyển hóa năng lượng. Vitamin D giúp điều hòa phản ứng viêm, tăng tiết peptide kháng khuẩn, hỗ trợ chống các bệnh nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm khuẩn hô hấp. Thiếu vitamin D làm tăng nguy cơ mắc và mức độ nặng của các bệnh này.
(Che kín cơ thể khi đi ngoài trời khiến phụ nữ đang đối mặt với nguy cơ thiếu hụt vitamin D, ảnh minh họa.)
Ngoài ra, thiếu vitamin D còn liên quan đến mất xương, loãng xương, béo bụng, hội chứng chuyển hóa và đái tháo đường type 2. Nó giúp tăng độ nhạy insulin, giảm viêm và stress oxy hóa, góp phần giảm nguy cơ biến chứng. Một số nghiên cứu cũng gợi ý mối liên hệ giữa nồng độ vitamin D thấp với ung thư, COPD và bệnh tim mạch, trong đó bổ sung vitamin D có thể cải thiện chức năng phổi và giảm các đợt suy hô hấp cấp.
TS.BS Minh Hạnh lưu ý, chỉ cần 10 phút phơi nắng đúng cách mỗi ngày là đủ để duy trì nồng độ vitamin D tối ưu. Tuy nhiên, nhiều người tắm nắng vào sáng sớm hoặc chiều muộn, khi tia UVB yếu, hầu như không có tác dụng. Trẻ nhỏ dưới 12 tháng cần tránh nắng gắt và nên bổ sung vitamin D đường uống theo chỉ định bác sĩ. Người làm việc văn phòng hoặc ít ra ngoài cũng cần kiểm tra nồng độ vitamin D và bổ sung hợp lý, tránh thiếu hụt kéo dài.
Bác sĩ Hạnh nhấn mạnh: “Vitamin D là vitamin tan trong chất béo, dùng quá liều sẽ tích tụ và gây hại. Bổ sung cần cá thể hóa, dựa trên lối sống, tình trạng sức khỏe và hướng dẫn của bác sĩ”.
Một vấn đề đáng lưu ý khác là trẻ em và học sinh Việt Nam thiếu vận động và ít tiếp xúc ánh nắng do lịch học dày đặc, thiếu các tiết học ngoài trời. Hoạt động ngoài trời không chỉ giúp tổng hợp vitamin D mà còn cải thiện tâm lý, tăng khả năng tập trung và phát triển thể chất. UVB không xuyên qua kính hay quần áo, nên ngồi cạnh cửa sổ đầy nắng cũng không đủ. Sau khi tắm nắng, có thể dùng kem chống nắng hoặc che chắn để bảo vệ da mà không lo bị sạm nếu tiếp xúc ngắn và đúng giờ.
