Đoạn Video
Ảnh
Kỳ thi tuyển sinh đại học (Gaokao) năm 2025 tại Trung Quốc đang chứng kiến hàng loạt thay đổi lớn về cách thi, phương án xét tuyển, định hướng ngành nghề cũng như phương thức đào tạo – những điều được kỳ vọng sẽ định hình lại toàn bộ hệ thống tuyển chọn và phát triển nhân tài trong tương lai.
Không chỉ linh hoạt hơn trong việc chọn tổ hợp môn thi, cấu trúc đề thi năm nay còn chú trọng đến năng lực tư duy và giải quyết vấn đề. Thay vì chỉ đánh giá kiến thức, kỳ thi nhấn mạnh vào ứng dụng, phản ánh khả năng của thí sinh trong bối cảnh thực tiễn.
Các chứng chỉ quốc tế như SAT, IELTS, GMAT không được dùng trong tuyển sinh đại học chính quy cho học sinh Trung Quốc trong nước, nhưng có thể được yêu cầu ở các chương trình liên kết quốc tế hoặc giảng dạy bằng tiếng Anh.
Nói cách khác, tuyển sinh tại Trung Quốc đang có xu hướng đa dạng hơn, nhưng Gaokao vẫn là con đường chính thống chiếm vai trò quyết định.
Tổng điểm xét tuyển đại học được tính trên thang 750 điểm: mỗi môn thi bắt buộc chiếm 150 điểm, còn các môn tự chọn được quy đổi điểm theo chuẩn để đảm bảo công bằng trong xét tuyển. Đáng chú ý, các môn như Chính trị, Hóa học, Sinh học, Địa lý không công bố điểm gốc mà sử dụng điểm chuyển đổi dựa trên kết quả của từng tỉnh – điều này giúp tạo sự tương đối trong đánh giá và giảm áp lực ganh đua tuyệt đối giữa thí sinh các vùng khác nhau.
Ngoài ra, cơ chế xét tuyển cũng được điều chỉnh: thí sinh nộp nguyện vọng trực tiếp vào nhóm chuyên ngành trong một trường cụ thể, không còn điều chỉnh linh hoạt giữa các nhóm ngành hoặc trường như trước. Điều này đòi hỏi học sinh phải định hướng ngành học rõ ràng và có sự chuẩn bị từ sớm.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo: việc tăng chỉ tiêu không đồng nghĩa với việc hạ thấp tiêu chuẩn đầu vào. Cạnh tranh vẫn rất gay gắt, đặc biệt ở các nhóm ngành “nóng” và trường top. Thí sinh cần có chiến lược học tập và chọn nguyện vọng phù hợp, tránh tâm lý chủ quan.
Những ngành này phản ánh nỗ lực của Trung Quốc trong việc bắt kịp các xu thế công nghệ toàn cầu, tích hợp AI vào giáo dục và sản xuất. Nhiều trường đại học như Đại học Thanh Hoa hay Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc đã tái cấu trúc chương trình đào tạo theo hướng “nền tảng rộng + kỹ năng sâu”, thúc đẩy mô hình “học liên ngành”, giảm ranh giới giữa các giai đoạn học thuật (đại học – sau đại học).
Đặc biệt, mô hình "Trường Cao đẳng đổi mới", lớp "chuyên sâu cá nhân hóa", "chuyên ngành + đào tạo thử nghiệm" đang nở rộ, đặt ra yêu cầu cao hơn về tư duy độc lập, khả năng thích ứng và định hướng học tập của từng học sinh.
Đối với học sinh và phụ huynh, bài học quan trọng nhất là phải định hình lại cách nhìn nhận về "học đại học" – không chỉ là vượt qua kỳ thi, mà là lựa chọn một con đường phát triển bền vững, phù hợp với năng lực, sở thích và nhu cầu của xã hội trong tương lai. Sự chuẩn bị từ sớm, hiểu rõ năng lực bản thân, lựa chọn ngành học có tầm nhìn dài hạn sẽ là chìa khóa để vượt qua giai đoạn chuyển mình đầy thách thức này.
Bài viết tổng hợp và phân tích từ thông tin chính thức của Bộ Giáo dục Trung Quốc và chia sẻ của các chuyên gia giáo dục về kỳ thi đại học 2025 trên các báo Trung Quốc.
Cải cách kỳ thi: linh hoạt, cá nhân hóa và đánh giá năng lực toàn diện
Năm nay, tám tỉnh bao gồm Tứ Xuyên, Hà Nam, Sơn Tây, Nội Mông, Vân Nam, Thiểm Tây, Thanh Hải và Ninh Hạ lần đầu áp dụng mô hình kỳ thi mới theo hướng "3+1+2". Theo đó, thí sinh thi ba môn bắt buộc (Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ), một môn lựa chọn bắt buộc (Vật lý hoặc Lịch sử), và hai môn tự chọn trong số các môn còn lại (Hóa học, Sinh học, Địa lý, Tư tưởng chính trị). Đây là bước hoàn thiện hệ thống thi phân loại – đánh giá toàn diện – tuyển sinh đa dạng, đang dần được áp dụng trên toàn quốc (29 tỉnh đã triển khai).Không chỉ linh hoạt hơn trong việc chọn tổ hợp môn thi, cấu trúc đề thi năm nay còn chú trọng đến năng lực tư duy và giải quyết vấn đề. Thay vì chỉ đánh giá kiến thức, kỳ thi nhấn mạnh vào ứng dụng, phản ánh khả năng của thí sinh trong bối cảnh thực tiễn.
Cách tính điểm mới: minh bạch và phân hóa cao
Lưu ý rằng, ở Trung Quốc, ngoài kỳ thi Gaokao, một số trường đại học trọng điểm có áp dụng xét tuyển kết hợp, gọi là “đánh giá toàn diện”. Phương thức này thường bao gồm: điểm Gaokao, học bạ cấp 3 và phỏng vấn hoặc bài kiểm tra năng lực do trường tổ chức. Tuy nhiên, chỉ áp dụng giới hạn ở một số tỉnh như Thượng Hải, Chiết Giang và các trường như Bắc Kinh, Thanh Hoa,…Các chứng chỉ quốc tế như SAT, IELTS, GMAT không được dùng trong tuyển sinh đại học chính quy cho học sinh Trung Quốc trong nước, nhưng có thể được yêu cầu ở các chương trình liên kết quốc tế hoặc giảng dạy bằng tiếng Anh.
Nói cách khác, tuyển sinh tại Trung Quốc đang có xu hướng đa dạng hơn, nhưng Gaokao vẫn là con đường chính thống chiếm vai trò quyết định.
Tổng điểm xét tuyển đại học được tính trên thang 750 điểm: mỗi môn thi bắt buộc chiếm 150 điểm, còn các môn tự chọn được quy đổi điểm theo chuẩn để đảm bảo công bằng trong xét tuyển. Đáng chú ý, các môn như Chính trị, Hóa học, Sinh học, Địa lý không công bố điểm gốc mà sử dụng điểm chuyển đổi dựa trên kết quả của từng tỉnh – điều này giúp tạo sự tương đối trong đánh giá và giảm áp lực ganh đua tuyệt đối giữa thí sinh các vùng khác nhau.
Ngoài ra, cơ chế xét tuyển cũng được điều chỉnh: thí sinh nộp nguyện vọng trực tiếp vào nhóm chuyên ngành trong một trường cụ thể, không còn điều chỉnh linh hoạt giữa các nhóm ngành hoặc trường như trước. Điều này đòi hỏi học sinh phải định hướng ngành học rõ ràng và có sự chuẩn bị từ sớm.
Mở rộng chỉ tiêu – nhiều cơ hội vào đại học top
Tuy số lượng thí sinh dự thi năm nay giảm nhẹ xuống còn 13,35 triệu (giảm 70.000 người), các trường đại học trọng điểm như Đại học Bắc Kinh, Đại học Thanh Hoa, Đại học Giao thông Thượng Hải… lại công bố tăng chỉ tiêu tuyển sinh từ 100 đến 500 chỗ, tập trung vào các ngành cơ bản và lĩnh vực chiến lược như Toán, Vật lý, Hóa học, Khoa học máy tính. Đây là một phần trong chiến lược phát triển nhân tài chất lượng cao của Trung Quốc, với mục tiêu bồi dưỡng lực lượng nghiên cứu và đổi mới khoa học công nghệ.Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo: việc tăng chỉ tiêu không đồng nghĩa với việc hạ thấp tiêu chuẩn đầu vào. Cạnh tranh vẫn rất gay gắt, đặc biệt ở các nhóm ngành “nóng” và trường top. Thí sinh cần có chiến lược học tập và chọn nguyện vọng phù hợp, tránh tâm lý chủ quan.
Xu hướng ngành học mới: "AI+X" lên ngôi
Một điểm nổi bật trong mùa tuyển sinh 2025 là sự xuất hiện của nhiều ngành học mới mang tính liên ngành và phục vụ chiến lược quốc gia. Theo Bộ Giáo dục Trung Quốc, có 29 ngành đào tạo mới được bổ sung như “Trí tuệ nhân tạo + Giáo dục”, “Kỹ thuật nghe nhìn thông minh”, “Kịch kỹ thuật số”, “Kỹ thuật trung hòa carbon”, “Quản trị dữ liệu số”...Những ngành này phản ánh nỗ lực của Trung Quốc trong việc bắt kịp các xu thế công nghệ toàn cầu, tích hợp AI vào giáo dục và sản xuất. Nhiều trường đại học như Đại học Thanh Hoa hay Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc đã tái cấu trúc chương trình đào tạo theo hướng “nền tảng rộng + kỹ năng sâu”, thúc đẩy mô hình “học liên ngành”, giảm ranh giới giữa các giai đoạn học thuật (đại học – sau đại học).
Đặc biệt, mô hình "Trường Cao đẳng đổi mới", lớp "chuyên sâu cá nhân hóa", "chuyên ngành + đào tạo thử nghiệm" đang nở rộ, đặt ra yêu cầu cao hơn về tư duy độc lập, khả năng thích ứng và định hướng học tập của từng học sinh.
Từ thi cử đến đào tạo đều phải gắn với tương lai cá nhân và xã hội
Cải cách kỳ thi tuyển sinh đại học 2025 không đơn thuần là thay đổi kỹ thuật thi cử, mà là một chuyển biến sâu sắc về triết lý giáo dục: lấy người học làm trung tâm, khuyến khích tự chủ lựa chọn và phát triển toàn diện. Nó phản ánh nhu cầu cấp bách về nhân lực chất lượng cao có khả năng đổi mới, ứng dụng công nghệ và giải quyết vấn đề trong bối cảnh phát triển kinh tế số và chuyển đổi xanh.Đối với học sinh và phụ huynh, bài học quan trọng nhất là phải định hình lại cách nhìn nhận về "học đại học" – không chỉ là vượt qua kỳ thi, mà là lựa chọn một con đường phát triển bền vững, phù hợp với năng lực, sở thích và nhu cầu của xã hội trong tương lai. Sự chuẩn bị từ sớm, hiểu rõ năng lực bản thân, lựa chọn ngành học có tầm nhìn dài hạn sẽ là chìa khóa để vượt qua giai đoạn chuyển mình đầy thách thức này.
Bài viết tổng hợp và phân tích từ thông tin chính thức của Bộ Giáo dục Trung Quốc và chia sẻ của các chuyên gia giáo dục về kỳ thi đại học 2025 trên các báo Trung Quốc.
