Đoạn Video
Ảnh
Chuyên Lão Khoa
Thành viên nổi tiếng
“Uống một chai khi mệt, uống một chai khi lái xe đêm khuya” - câu quảng cáo này không còn xa lạ với nhiều người. Trong những năm gần đây, đồ uống tăng lực trở nên phổ biến và được xem như “trợ thủ” cho những ai thường xuyên thức khuya hay làm việc căng thẳng. Nhiều người tin rằng loại đồ uống này vừa giúp tinh thần sảng khoái, vừa ít hại hơn các loại nước ngọt thông thường. Nhưng liệu điều đó có đúng?
Nước tăng lực có giúp tỉnh táo không?
Thực tế, nước tăng lực là một dạng đồ uống chức năng: không cồn, nhưng chứa các chất kích thích nhẹ như caffeine, taurine, nhân sâm hay guarana. Trong đó, caffeine là thành phần quen thuộc có tác dụng kích thích thần kinh, giúp đầu óc tỉnh táo, tăng tập trung và cải thiện hiệu suất làm việc tạm thời. Taurine và các thành phần khác cũng hỗ trợ làm giảm cảm giác mệt mỏi.
Một số nghiên cứu trên động vật cho thấy uống nước tăng lực có thể giúp cải thiện sức bền, tăng glycogen trong gan và giảm cảm giác kiệt sức sau vận động. Với con người, nhiều người thừa nhận cảm thấy tỉnh táo hơn ngay sau khi uống một lon nước tăng lực.
Tuy nhiên, cảm giác hưng phấn đó có thể đi kèm với cái giá không nhỏ.
Những “mặt trái” ít ai để ý
Nước tăng lực có vị ngon, dễ uống và đôi khi khiến người dùng quên mất rằng mình đang nạp vào cơ thể một lượng lớn caffeine và đường. Nếu uống quá thường xuyên hoặc quá liều, bạn có thể gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe:
Caffeine quá liều: Tiêu thụ nhiều caffeine có thể gây mất ngủ, tim đập nhanh, lo âu, và tạo cảm giác lệ thuộc. Nếu hôm nay một lon đủ làm bạn tỉnh, ngày mai bạn có thể cần đến hai.
Ảnh hưởng đến tâm lý: Một số nghiên cứu ghi nhận uống nước tăng lực mỗi ngày có thể làm tăng nguy cơ lo âu và trầm cảm, nhất là ở thanh thiếu niên - nhóm có khả năng chuyển hóa caffeine kém hơn người lớn.
Ảnh hưởng tim mạch: Có những trường hợp đáng lo ngại, như một cậu bé 14 tuổi bị rối loạn nhịp tim sau 5 ngày uống liên tục hay một người đàn ông 28 tuổi ngưng tim sau khi uống liền 7-8 lon trước cuộc đua mô tô.
Tăng lượng đường: Một lon nước tăng lực có thể chứa tới 30-40g đường – vượt xa khuyến nghị chỉ 25g/ngày. Đường dư thừa không chỉ gây sâu răng mà còn làm tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch.
Không phải ai cũng nên uống
Có một số nhóm người nên hạn chế tối đa - hoặc tránh hoàn toàn - việc uống nước tăng lực:
Câu trả lời là: có thể, nhưng phải điều độ. Nếu bạn mệt mỏi, cần sự tỉnh táo tạm thời cho công việc gấp, một lon nước tăng lực có thể là giải pháp tức thì. Có điều, hãy nhớ rằng đây không phải là "nhiên liệu" dùng thường xuyên.
Thức khuya mới là gốc rễ của vấn đề. Không một loại đồ uống nào có thể thay thế cho giấc ngủ. Khi cơ thể mệt, điều tốt nhất bạn có thể làm là nghỉ ngơi.
Nước tăng lực không phải kẻ thù, cũng không phải “thần dược”. Uống một lon đúng lúc có thể giúp bạn vượt qua cơn buồn ngủ. Nhưng nếu lạm dụng, bạn đang tự chuốc thêm nguy cơ lo âu, mất ngủ, béo phì và nhiều bệnh khác. Vì thế, hãy dùng nước tăng lực như cách bạn dùng thuốc giảm đau: chỉ khi thật cần, và luôn có giới hạn.
Nước tăng lực có giúp tỉnh táo không?
Thực tế, nước tăng lực là một dạng đồ uống chức năng: không cồn, nhưng chứa các chất kích thích nhẹ như caffeine, taurine, nhân sâm hay guarana. Trong đó, caffeine là thành phần quen thuộc có tác dụng kích thích thần kinh, giúp đầu óc tỉnh táo, tăng tập trung và cải thiện hiệu suất làm việc tạm thời. Taurine và các thành phần khác cũng hỗ trợ làm giảm cảm giác mệt mỏi.
Một số nghiên cứu trên động vật cho thấy uống nước tăng lực có thể giúp cải thiện sức bền, tăng glycogen trong gan và giảm cảm giác kiệt sức sau vận động. Với con người, nhiều người thừa nhận cảm thấy tỉnh táo hơn ngay sau khi uống một lon nước tăng lực.
Tuy nhiên, cảm giác hưng phấn đó có thể đi kèm với cái giá không nhỏ.
Những “mặt trái” ít ai để ý
Nước tăng lực có vị ngon, dễ uống và đôi khi khiến người dùng quên mất rằng mình đang nạp vào cơ thể một lượng lớn caffeine và đường. Nếu uống quá thường xuyên hoặc quá liều, bạn có thể gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe:
Caffeine quá liều: Tiêu thụ nhiều caffeine có thể gây mất ngủ, tim đập nhanh, lo âu, và tạo cảm giác lệ thuộc. Nếu hôm nay một lon đủ làm bạn tỉnh, ngày mai bạn có thể cần đến hai.
Ảnh hưởng đến tâm lý: Một số nghiên cứu ghi nhận uống nước tăng lực mỗi ngày có thể làm tăng nguy cơ lo âu và trầm cảm, nhất là ở thanh thiếu niên - nhóm có khả năng chuyển hóa caffeine kém hơn người lớn.
Ảnh hưởng tim mạch: Có những trường hợp đáng lo ngại, như một cậu bé 14 tuổi bị rối loạn nhịp tim sau 5 ngày uống liên tục hay một người đàn ông 28 tuổi ngưng tim sau khi uống liền 7-8 lon trước cuộc đua mô tô.
Tăng lượng đường: Một lon nước tăng lực có thể chứa tới 30-40g đường – vượt xa khuyến nghị chỉ 25g/ngày. Đường dư thừa không chỉ gây sâu răng mà còn làm tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch.
Không phải ai cũng nên uống
Có một số nhóm người nên hạn chế tối đa - hoặc tránh hoàn toàn - việc uống nước tăng lực:
- Phụ nữ mang thai và cho con bú: Caffeine có thể ảnh hưởng đến thai nhi và em bé.
- Trẻ em và thanh thiếu niên: Hệ thần kinh chưa phát triển đầy đủ, dễ bị ảnh hưởng.
- Người có bệnh tiêu hóa: Caffeine kích thích dạ dày, dễ gây khó chịu.
- Người đang dùng thuốc: Có thể xảy ra tương tác với thuốc đang dùng.
- Người uống rượu: Nước tăng lực có thể khiến bạn không nhận ra mình đã say, từ đó uống quá đà mà không biết.
Câu trả lời là: có thể, nhưng phải điều độ. Nếu bạn mệt mỏi, cần sự tỉnh táo tạm thời cho công việc gấp, một lon nước tăng lực có thể là giải pháp tức thì. Có điều, hãy nhớ rằng đây không phải là "nhiên liệu" dùng thường xuyên.
Thức khuya mới là gốc rễ của vấn đề. Không một loại đồ uống nào có thể thay thế cho giấc ngủ. Khi cơ thể mệt, điều tốt nhất bạn có thể làm là nghỉ ngơi.
Nước tăng lực không phải kẻ thù, cũng không phải “thần dược”. Uống một lon đúng lúc có thể giúp bạn vượt qua cơn buồn ngủ. Nhưng nếu lạm dụng, bạn đang tự chuốc thêm nguy cơ lo âu, mất ngủ, béo phì và nhiều bệnh khác. Vì thế, hãy dùng nước tăng lực như cách bạn dùng thuốc giảm đau: chỉ khi thật cần, và luôn có giới hạn.
