Đoạn Video
Ảnh
Mi Lam
Thành viên nổi tiếng
Chuyên gia đề xuất nguyên tắc sáp nhập tỉnh thành bao gồm: tăng tối đa số lượng địa phương có biển, tăng cường sức mạnh kinh tế và đảm bảo quốc phòng an ninh.
Cả nước đang triển khai chủ trương sáp nhập tỉnh thành - một phần của quá trình tinh gọn bộ máy hành chính với mục tiêu giảm từ 63 đơn vị hành chính cấp tỉnh xuống còn khoảng một nửa.
Kết luận 127 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã nêu việc sáp nhập không chỉ dựa trên các yếu tố truyền thống như quy mô dân số và diện tích mà cần có nghiên cứu kỹ lưỡng về quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế xã hội và các ngành kinh tế. Một mục tiêu quan trọng được nhấn mạnh là việc sáp nhập phải hướng tới mở rộng không gian phát triển cho các địa phương và quốc gia.
Các tiêu chí cụ thể hơn đã được Thủ tướng Phạm Minh Chính công bố vào ngày 5/3, bao gồm diện tích tự nhiên, quy mô dân số, tình hình phát triển kinh tế, đặc trưng văn hóa và khả năng bổ sung, hỗ trợ lẫn nhau giữa các địa phương dự kiến sáp nhập.
Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà ngày 11/3 cũng nhấn mạnh rằng việc sắp xếp đơn vị hành chính không phải là giải pháp tình thế hay thay đổi ngắn hạn, mà là một bước đi chiến lược nhằm mở rộng không gian để phát triển ổn định trong hàng trăm năm tới.
Sự chú trọng vào yếu tố kinh tế tiếp tục được thể hiện trong phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc ngày 17/3 với Tiểu ban Kinh tế - Xã hội Đại hội 14 của Đảng. Ông khẳng định rằng việc sắp xếp tỉnh thành không chỉ đơn thuần là thay đổi về mặt địa lý hành chính mà còn là sự điều chỉnh sâu sắc đối với không gian kinh tế và việc phân bổ nguồn lực.
Tăng tối đa số tỉnh có biển
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Chu Hồi, Phó chủ tịch thường trực Hội thủy sản Việt Nam, cho rằng giảm số lượng tỉnh từ 63 xuống còn hơn 30 là bước đi cần thiết và hợp lý trong bối cảnh phát triển hiện nay của Việt Nam. Nguyên tắc bao trùm cho quá trình sắp xếp là tạo động lực phát triển mạnh mẽ và bền vững cho các địa phương.
Việc sáp nhập tỉnh thành sẽ tạo ra không gian và dư địa phát triển mới, đồng thời giải quyết nhiều vấn đề tồn tại trong liên kết vùng và sự liên thông tự nhiên giữa các khu vực. Một trong những mục tiêu quan trọng của việc sáp nhập là phải xóa bỏ được thực trạng phân mảnh lãnh thổ tự nhiên bởi đây chính là nền tảng vững chắc để duy trì sự phát triển bền vững về kinh tế và xã hội.
Ông dẫn chứng cụ thể trường hợp vịnh Cam Ranh, một khu vực có tiềm năng to lớn nhưng hiện thuộc địa phận của hai tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận, gây ra những thách thức không nhỏ trong quản lý và khai thác hiệu quả nguồn lực. Vì vậy, bên cạnh các tiêu chí truyền thống về điều kiện tự nhiên và quy mô dân số theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nguyên tắc sáp nhập tỉnh thành lần này cần được tiếp cận dựa trên tư duy tổ chức lại lãnh thổ. "Đây là cuộc cách mạng tổ chức lại lãnh thổ quốc gia, tạo điều kiện cho đất nước phát triển nhanh, bền vững", ông khẳng định.
Ông Hồi nhấn mạnh Việt Nam có tiềm năng biển rất lớn với bờ biển dài và vùng đặc quyền kinh tế rộng, bên cạnh phần diện tích đất liền với đa dạng địa hình núi rừng và đồng bằng, ven biển. Sự tương hỗ giữa các vùng biển, đồng bằng và núi rừng này cần được khai thác trong quá trình sáp nhập tỉnh thành, nhằm tạo "thế và lực mới" cho sự phát triển toàn diện của các địa phương.
Nhìn theo chiều dọc lãnh thổ, Việt Nam trải dài trên 13 vĩ tuyến và sở hữu bờ biển dài hơn 3.260 km. Hình thái lãnh thổ với "mặt tiền" hướng ra biển mang lại nhiều cơ hội phát triển, tạo lợi thế trong quá trình hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, đặc điểm này cũng đặt ra những thách thức không nhỏ về an ninh quốc phòng, đòi hỏi phải có sự tính toán kỹ lưỡng về sự liên kết và hỗ trợ lẫn nhau giữa vùng đất liền và vùng biển.
Dải ven biển Việt Nam được xác định là vùng kinh tế động lực, không chỉ đóng vai trò là hậu phương vững chắc cho việc vươn ra biển khơi, mở rộng không gian kinh tế biển đảo mà còn có tác động lan tỏa sâu rộng vào khu vực nội địa. Cả vùng núi rừng sẽ được đánh thức tiềm năng phát triển khi kinh tế biển phát triển mạnh mẽ.
Thấm nhuần quan niệm "trăm sông đổ về biển cả", ông Nguyễn Chu Hồi đề xuất nguyên tắc then chốt cho sáp nhập tỉnh thành là ưu tiên tối đa việc hình thành các tỉnh có biển, đồng thời thiết lập mối liên kết chiến lược giữa biển và đất liền - tỉnh biển sáp nhập với tỉnh núi rừng hoặc tỉnh duyên hải với nội địa. Đây được xem là chìa khóa để khai thác triệt để sức mạnh biển, mở ra một kỷ nguyên phát triển cân bằng và bền vững cho Việt Nam.
Đồng quan điểm, ông Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam, chỉ rõ Việt Nam là quốc gia biển với 28 tỉnh thành có biển, cùng nhiều vùng núi rừng, đồng bằng. "Vậy thì cần sáp nhập sao cho tỉnh thành sau sắp xếp phải có biển, trừ các tỉnh quá sâu trong đất liền", ông đề xuất, cho rằng điều này mở ra không gian phát triển mới, tạo sự tự chủ trong hoạt động xuất nhập khẩu qua đường biển cho các địa phương.
Theo ông với nguyên tắc này, Hải Phòng có thể kết hợp với Hải Dương, Hưng Yên với Thái Bình để hình thành các tỉnh mới có bờ biển. Hoặc các tỉnh miền núi như Kon Tum sáp nhập với Quảng Ngãi, Gia Lai với Bình Định, Lâm Đồng với Bình Thuận, sẽ giúp các tỉnh Tây Nguyên từ trước đến nay chỉ có núi rừng vươn được ra biển. Hàng loạt tỉnh trước đây không có "lợi thế biển" nay được kết nối với biển sẽ tạo nên sức mạnh mới, đánh thức tiềm năng vốn có của vùng miền.
Ông Chính cũng gợi ý về việc TP HCM có thể sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu để có thêm không gian phát triển với hệ thống cảng biển phong phú. Đây là phương án tốt nhất vì đơn vị hành chính mới sẽ hội tụ cả biển, núi rừng và trung du.
"Cần tính đến nhập tỉnh có núi với tỉnh có biển để hài hòa các lợi thế trong phát triển kinh tế, du lịch và văn hóa", Thiếu tướng Trần Đức Thuận, chuyên trách Ủy ban Quốc phòng - An ninh và Đối ngoại của Quốc hội, góp ý.
Tạo sức mạnh kinh tế mới
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhấn mạnh mục tiêu then chốt của việc sáp nhập tỉnh thành là kiến tạo sức mạnh kinh tế mới cho cả địa phương và quốc gia. Do đó cấp có thẩm quyền cần tính toán để chủ trương sáp nhập tỉnh thành mang lại hiệu quả kinh tế, đồng thời bổ sung nguồn lực và lợi thế giữa các địa phương.
Theo bà, Đồng bằng sông Cửu Long với 13 tỉnh là "quá nhỏ và manh mún", gây trở ngại cho các dự án quy mô lớn như xây dựng đê chống lũ. Do đó, việc sáp nhập các tỉnh trong khu vực này cần hướng đến phát triển nông nghiệp hàng hóa tập trung, quy mô lớn.
Đối với các đô thị lớn như TP HCM, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, bà Chi Lan đề xuất nguyên tắc sáp nhập tập trung vào việc mở rộng động lực tăng trưởng kinh tế cho cả nước. Việc sáp nhập các đô thị không đơn thuần tạo ra một đô thị lớn hơn về diện tích và dân số, mà phải hình thành một mô hình tăng trưởng mới dựa trên chất lượng với các ngành kinh tế mới và giá trị gia tăng cao. "Đô thị mới này phải đóng vai trò là đầu tàu, thúc đẩy sự phát triển của các vùng lân cận", chuyên gia Phạm Chi Lan hiến kế.
Các đô thị lớn sau sáp nhập cần chuyển đổi mô hình phát triển, từ bỏ các ngành gia công thâm dụng lao động giá rẻ từ nông thôn, miền núi để tập trung vào các ngành công nghệ và dịch vụ có giá trị gia tăng cao. Mục tiêu là xây dựng được các doanh nghiệp lớn mạnh, có khả năng tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Bà Lan phân tích với quy mô hiện tại, TP HCM là đô thị lớn nhất cả nước về diện tích, dân số và kinh tế, nếu được sáp nhập thêm Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, sẽ tạo thành một chuỗi kinh tế biển và khu công nghiệp hùng mạnh. Trong kịch bản đó, TP HCM sẽ vươn lên trở thành một siêu đô thị với tiềm lực kinh tế tương đương Thượng Hải (Trung Quốc) hoặc Singapore.
"Nếu TP HCM mở rộng và học hỏi được các mô hình phát triển tiên tiến, thành phố sẽ đủ sức trở thành đầu tàu dẫn dắt nền kinh tế Việt Nam phát triển", bà khẳng định.
PGS Nguyễn Chu Hồi thì đề xuất tối ưu hóa việc sử dụng lãnh thổ. Việc gắn kết tỉnh ven biển với địa phương lưu vực sông tạo liên kết vùng tự nhiên, mở ra không gian phát triển "mở và tự do". Ví dụ, nếu TP HCM sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu thì phải cân nhắc lại quy hoạch cảng Cần Giờ. Cần Giờ có thể trở thành đô thị du lịch thông minh với cảng biển quốc tế, bảo tồn khu dự trữ sinh quyển. Tương tự, nếu Khánh Hòa và Ninh Thuận sáp nhập, vịnh Cam Ranh sẽ do một đầu mối quản lý, thuận lợi cho phát triển kinh tế, bảo tồn và an ninh quốc phòng.
Ông Trần Ngọc Chính thêm rằng sáp nhập cần tận dụng tối đa hạ tầng sẵn có để bổ sung cho nhau; trong đó tính toán để ít nhất mỗi tỉnh có một sân bay hoặc cảng biển, tạo điều kiện giao thương, đi lại trong nước và quốc tế. Hệ thống cao tốc cũng cần tăng cường liên kết nội tỉnh và liên vùng.
Đảm bảo quốc phòng an ninh
Mặc dù đồng tình với các tiêu chí chung về kinh tế, lãnh thổ, văn hóa, Thiếu tướng Trần Đức Thuận nhấn mạnh sự cần thiết phải "tính toán thận trọng" yếu tố an ninh quốc phòng khi tiến hành sáp nhập tỉnh thành, đặc biệt ở các địa bàn chiến lược như biên giới, hải đảo, vùng sâu.
"Những khu vực này cần có tiêu chí sắp xếp đặc biệt, không thể đơn thuần theo quy mô dân số và diện tích vì liên quan đến khả năng phòng thủ và đảm bảo an ninh", ông nói, giải thích rằng các tiêu chí kinh tế và dân số có thể ưu tiên sự tập trung và hiệu quả quy mô lớn, nhưng yếu tố an ninh đòi hỏi sự hiện diện và khả năng quản lý sâu sát tại các vùng nhạy cảm.
Ông Thuận phân tích một số tỉnh biên giới có thể dân số dưới một triệu người, nhưng lại đóng vai trò "phên giậu" quốc gia, nên cần chính sách đặc thù để bảo vệ chủ quyền và an ninh. Việc sáp nhập cơ học các tỉnh này vào các địa phương lớn hơn có thể dẫn đến nguy cơ loãng lực lượng quản lý giám sát và giảm hiệu quả đảm bảo an ninh quốc phòng. Sự tập trung hóa có thể tạo ra khoảng trống và làm suy yếu khả năng ứng phó nhanh chóng với các tình huống phức tạp ở biên giới và vùng sâu.
Để giải quyết vấn đề này, PGS Nguyễn Chu Hồi cho rằng với các tỉnh biên giới, việc sáp nhập cần hướng đến sự bù đắp và tăng cường khả năng hỗ trợ lẫn nhau, tạo lợi thế chung cho cả khu vực theo nguyên tắc "bốn tại chỗ" (chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ và hậu cần tại chỗ). Ông cho rằng, nếu các tỉnh này có diện tích đủ rộng để đảm bảo không gian hoạt động và phòng thủ, thì việc có dân số thấp hơn tiêu chuẩn vẫn có thể chấp nhận được và ưu tiên hàng đầu là đảm bảo vững chắc quốc phòng an ninh.
Để "ổn định trăm năm", chuyên gia Phạm Chi Lan lưu ý quá trình sáp nhập tỉnh cần tính đến yếu tố văn hóa, tập quán, hướng tới sự hòa hợp giữa cộng đồng các vùng miền và ngăn ngừa xung đột.
Nguồn: VnExpress
Cả nước đang triển khai chủ trương sáp nhập tỉnh thành - một phần của quá trình tinh gọn bộ máy hành chính với mục tiêu giảm từ 63 đơn vị hành chính cấp tỉnh xuống còn khoảng một nửa.
Kết luận 127 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã nêu việc sáp nhập không chỉ dựa trên các yếu tố truyền thống như quy mô dân số và diện tích mà cần có nghiên cứu kỹ lưỡng về quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế xã hội và các ngành kinh tế. Một mục tiêu quan trọng được nhấn mạnh là việc sáp nhập phải hướng tới mở rộng không gian phát triển cho các địa phương và quốc gia.
Các tiêu chí cụ thể hơn đã được Thủ tướng Phạm Minh Chính công bố vào ngày 5/3, bao gồm diện tích tự nhiên, quy mô dân số, tình hình phát triển kinh tế, đặc trưng văn hóa và khả năng bổ sung, hỗ trợ lẫn nhau giữa các địa phương dự kiến sáp nhập.
Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà ngày 11/3 cũng nhấn mạnh rằng việc sắp xếp đơn vị hành chính không phải là giải pháp tình thế hay thay đổi ngắn hạn, mà là một bước đi chiến lược nhằm mở rộng không gian để phát triển ổn định trong hàng trăm năm tới.
Sự chú trọng vào yếu tố kinh tế tiếp tục được thể hiện trong phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc ngày 17/3 với Tiểu ban Kinh tế - Xã hội Đại hội 14 của Đảng. Ông khẳng định rằng việc sắp xếp tỉnh thành không chỉ đơn thuần là thay đổi về mặt địa lý hành chính mà còn là sự điều chỉnh sâu sắc đối với không gian kinh tế và việc phân bổ nguồn lực.
Tăng tối đa số tỉnh có biển
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Chu Hồi, Phó chủ tịch thường trực Hội thủy sản Việt Nam, cho rằng giảm số lượng tỉnh từ 63 xuống còn hơn 30 là bước đi cần thiết và hợp lý trong bối cảnh phát triển hiện nay của Việt Nam. Nguyên tắc bao trùm cho quá trình sắp xếp là tạo động lực phát triển mạnh mẽ và bền vững cho các địa phương.
PGS Nguyễn Chu Hồi. Ảnh: Media Quốc hội
Việc sáp nhập tỉnh thành sẽ tạo ra không gian và dư địa phát triển mới, đồng thời giải quyết nhiều vấn đề tồn tại trong liên kết vùng và sự liên thông tự nhiên giữa các khu vực. Một trong những mục tiêu quan trọng của việc sáp nhập là phải xóa bỏ được thực trạng phân mảnh lãnh thổ tự nhiên bởi đây chính là nền tảng vững chắc để duy trì sự phát triển bền vững về kinh tế và xã hội.
Ông dẫn chứng cụ thể trường hợp vịnh Cam Ranh, một khu vực có tiềm năng to lớn nhưng hiện thuộc địa phận của hai tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận, gây ra những thách thức không nhỏ trong quản lý và khai thác hiệu quả nguồn lực. Vì vậy, bên cạnh các tiêu chí truyền thống về điều kiện tự nhiên và quy mô dân số theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nguyên tắc sáp nhập tỉnh thành lần này cần được tiếp cận dựa trên tư duy tổ chức lại lãnh thổ. "Đây là cuộc cách mạng tổ chức lại lãnh thổ quốc gia, tạo điều kiện cho đất nước phát triển nhanh, bền vững", ông khẳng định.
Ông Hồi nhấn mạnh Việt Nam có tiềm năng biển rất lớn với bờ biển dài và vùng đặc quyền kinh tế rộng, bên cạnh phần diện tích đất liền với đa dạng địa hình núi rừng và đồng bằng, ven biển. Sự tương hỗ giữa các vùng biển, đồng bằng và núi rừng này cần được khai thác trong quá trình sáp nhập tỉnh thành, nhằm tạo "thế và lực mới" cho sự phát triển toàn diện của các địa phương.
Nhìn theo chiều dọc lãnh thổ, Việt Nam trải dài trên 13 vĩ tuyến và sở hữu bờ biển dài hơn 3.260 km. Hình thái lãnh thổ với "mặt tiền" hướng ra biển mang lại nhiều cơ hội phát triển, tạo lợi thế trong quá trình hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, đặc điểm này cũng đặt ra những thách thức không nhỏ về an ninh quốc phòng, đòi hỏi phải có sự tính toán kỹ lưỡng về sự liên kết và hỗ trợ lẫn nhau giữa vùng đất liền và vùng biển.
Dải ven biển Việt Nam được xác định là vùng kinh tế động lực, không chỉ đóng vai trò là hậu phương vững chắc cho việc vươn ra biển khơi, mở rộng không gian kinh tế biển đảo mà còn có tác động lan tỏa sâu rộng vào khu vực nội địa. Cả vùng núi rừng sẽ được đánh thức tiềm năng phát triển khi kinh tế biển phát triển mạnh mẽ.
Thấm nhuần quan niệm "trăm sông đổ về biển cả", ông Nguyễn Chu Hồi đề xuất nguyên tắc then chốt cho sáp nhập tỉnh thành là ưu tiên tối đa việc hình thành các tỉnh có biển, đồng thời thiết lập mối liên kết chiến lược giữa biển và đất liền - tỉnh biển sáp nhập với tỉnh núi rừng hoặc tỉnh duyên hải với nội địa. Đây được xem là chìa khóa để khai thác triệt để sức mạnh biển, mở ra một kỷ nguyên phát triển cân bằng và bền vững cho Việt Nam.
Ông Trần Ngọc Chính. Ảnh: Võ Thạnh
Đồng quan điểm, ông Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam, chỉ rõ Việt Nam là quốc gia biển với 28 tỉnh thành có biển, cùng nhiều vùng núi rừng, đồng bằng. "Vậy thì cần sáp nhập sao cho tỉnh thành sau sắp xếp phải có biển, trừ các tỉnh quá sâu trong đất liền", ông đề xuất, cho rằng điều này mở ra không gian phát triển mới, tạo sự tự chủ trong hoạt động xuất nhập khẩu qua đường biển cho các địa phương.
Theo ông với nguyên tắc này, Hải Phòng có thể kết hợp với Hải Dương, Hưng Yên với Thái Bình để hình thành các tỉnh mới có bờ biển. Hoặc các tỉnh miền núi như Kon Tum sáp nhập với Quảng Ngãi, Gia Lai với Bình Định, Lâm Đồng với Bình Thuận, sẽ giúp các tỉnh Tây Nguyên từ trước đến nay chỉ có núi rừng vươn được ra biển. Hàng loạt tỉnh trước đây không có "lợi thế biển" nay được kết nối với biển sẽ tạo nên sức mạnh mới, đánh thức tiềm năng vốn có của vùng miền.
Ông Chính cũng gợi ý về việc TP HCM có thể sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu để có thêm không gian phát triển với hệ thống cảng biển phong phú. Đây là phương án tốt nhất vì đơn vị hành chính mới sẽ hội tụ cả biển, núi rừng và trung du.
"Cần tính đến nhập tỉnh có núi với tỉnh có biển để hài hòa các lợi thế trong phát triển kinh tế, du lịch và văn hóa", Thiếu tướng Trần Đức Thuận, chuyên trách Ủy ban Quốc phòng - An ninh và Đối ngoại của Quốc hội, góp ý.
Tạo sức mạnh kinh tế mới
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhấn mạnh mục tiêu then chốt của việc sáp nhập tỉnh thành là kiến tạo sức mạnh kinh tế mới cho cả địa phương và quốc gia. Do đó cấp có thẩm quyền cần tính toán để chủ trương sáp nhập tỉnh thành mang lại hiệu quả kinh tế, đồng thời bổ sung nguồn lực và lợi thế giữa các địa phương.
Theo bà, Đồng bằng sông Cửu Long với 13 tỉnh là "quá nhỏ và manh mún", gây trở ngại cho các dự án quy mô lớn như xây dựng đê chống lũ. Do đó, việc sáp nhập các tỉnh trong khu vực này cần hướng đến phát triển nông nghiệp hàng hóa tập trung, quy mô lớn.
Đối với các đô thị lớn như TP HCM, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, bà Chi Lan đề xuất nguyên tắc sáp nhập tập trung vào việc mở rộng động lực tăng trưởng kinh tế cho cả nước. Việc sáp nhập các đô thị không đơn thuần tạo ra một đô thị lớn hơn về diện tích và dân số, mà phải hình thành một mô hình tăng trưởng mới dựa trên chất lượng với các ngành kinh tế mới và giá trị gia tăng cao. "Đô thị mới này phải đóng vai trò là đầu tàu, thúc đẩy sự phát triển của các vùng lân cận", chuyên gia Phạm Chi Lan hiến kế.
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan. Ảnh: Hoàng Giang
Các đô thị lớn sau sáp nhập cần chuyển đổi mô hình phát triển, từ bỏ các ngành gia công thâm dụng lao động giá rẻ từ nông thôn, miền núi để tập trung vào các ngành công nghệ và dịch vụ có giá trị gia tăng cao. Mục tiêu là xây dựng được các doanh nghiệp lớn mạnh, có khả năng tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Bà Lan phân tích với quy mô hiện tại, TP HCM là đô thị lớn nhất cả nước về diện tích, dân số và kinh tế, nếu được sáp nhập thêm Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, sẽ tạo thành một chuỗi kinh tế biển và khu công nghiệp hùng mạnh. Trong kịch bản đó, TP HCM sẽ vươn lên trở thành một siêu đô thị với tiềm lực kinh tế tương đương Thượng Hải (Trung Quốc) hoặc Singapore.
"Nếu TP HCM mở rộng và học hỏi được các mô hình phát triển tiên tiến, thành phố sẽ đủ sức trở thành đầu tàu dẫn dắt nền kinh tế Việt Nam phát triển", bà khẳng định.
PGS Nguyễn Chu Hồi thì đề xuất tối ưu hóa việc sử dụng lãnh thổ. Việc gắn kết tỉnh ven biển với địa phương lưu vực sông tạo liên kết vùng tự nhiên, mở ra không gian phát triển "mở và tự do". Ví dụ, nếu TP HCM sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu thì phải cân nhắc lại quy hoạch cảng Cần Giờ. Cần Giờ có thể trở thành đô thị du lịch thông minh với cảng biển quốc tế, bảo tồn khu dự trữ sinh quyển. Tương tự, nếu Khánh Hòa và Ninh Thuận sáp nhập, vịnh Cam Ranh sẽ do một đầu mối quản lý, thuận lợi cho phát triển kinh tế, bảo tồn và an ninh quốc phòng.
Ông Trần Ngọc Chính thêm rằng sáp nhập cần tận dụng tối đa hạ tầng sẵn có để bổ sung cho nhau; trong đó tính toán để ít nhất mỗi tỉnh có một sân bay hoặc cảng biển, tạo điều kiện giao thương, đi lại trong nước và quốc tế. Hệ thống cao tốc cũng cần tăng cường liên kết nội tỉnh và liên vùng.
Khu trung tâm TP HCM, tháng 1/2025. Ảnh: Quỳnh Trần
Đảm bảo quốc phòng an ninh
Mặc dù đồng tình với các tiêu chí chung về kinh tế, lãnh thổ, văn hóa, Thiếu tướng Trần Đức Thuận nhấn mạnh sự cần thiết phải "tính toán thận trọng" yếu tố an ninh quốc phòng khi tiến hành sáp nhập tỉnh thành, đặc biệt ở các địa bàn chiến lược như biên giới, hải đảo, vùng sâu.
"Những khu vực này cần có tiêu chí sắp xếp đặc biệt, không thể đơn thuần theo quy mô dân số và diện tích vì liên quan đến khả năng phòng thủ và đảm bảo an ninh", ông nói, giải thích rằng các tiêu chí kinh tế và dân số có thể ưu tiên sự tập trung và hiệu quả quy mô lớn, nhưng yếu tố an ninh đòi hỏi sự hiện diện và khả năng quản lý sâu sát tại các vùng nhạy cảm.
Ông Thuận phân tích một số tỉnh biên giới có thể dân số dưới một triệu người, nhưng lại đóng vai trò "phên giậu" quốc gia, nên cần chính sách đặc thù để bảo vệ chủ quyền và an ninh. Việc sáp nhập cơ học các tỉnh này vào các địa phương lớn hơn có thể dẫn đến nguy cơ loãng lực lượng quản lý giám sát và giảm hiệu quả đảm bảo an ninh quốc phòng. Sự tập trung hóa có thể tạo ra khoảng trống và làm suy yếu khả năng ứng phó nhanh chóng với các tình huống phức tạp ở biên giới và vùng sâu.
Để giải quyết vấn đề này, PGS Nguyễn Chu Hồi cho rằng với các tỉnh biên giới, việc sáp nhập cần hướng đến sự bù đắp và tăng cường khả năng hỗ trợ lẫn nhau, tạo lợi thế chung cho cả khu vực theo nguyên tắc "bốn tại chỗ" (chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ và hậu cần tại chỗ). Ông cho rằng, nếu các tỉnh này có diện tích đủ rộng để đảm bảo không gian hoạt động và phòng thủ, thì việc có dân số thấp hơn tiêu chuẩn vẫn có thể chấp nhận được và ưu tiên hàng đầu là đảm bảo vững chắc quốc phòng an ninh.
Để "ổn định trăm năm", chuyên gia Phạm Chi Lan lưu ý quá trình sáp nhập tỉnh cần tính đến yếu tố văn hóa, tập quán, hướng tới sự hòa hợp giữa cộng đồng các vùng miền và ngăn ngừa xung đột.
Nguồn: VnExpress
