Lê Nhã Linh
Thành viên nổi tiếng
Mì chính (bột ngọt) là một loại gia vị quen thuộc, được sử dụng rộng rãi để tăng vị umami - vị ngọt thịt đậm đà trong các món ăn. Thành phần chính của mì chính là monosodium glutamate (MSG), một loại axit amin có tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm.
Các thành phần chính làm nên bột ngọt gồm có: mía đường, củ cải đường, sắn hoặc ngô. Người ta sản xuất bằng cách lên men các nguyên liệu này để cho ra được loại gia vị màu trắng tinh.
Bột ngọt là muối natri của axit glutamic - một loại axit amin không thiết yếu có trong nhiều loại thực phẩm như: thịt, trứng, cá, sữa, ngô và các loại hạt. Loại axit amin này khi được tiêu thụ vào cơ thể sẽ giúp kích thích vị giác và tạo vị umami. Loại phụ gia thực phẩm này giúp tạo vị ngon ngọt của thịt kèm 1 chút vị mặn cho các món canh, món súp, các loại nước sốt,... Nhìn chung, công dụng chính của bột ngọt là giúp cân bằng hương vị và làm món ăn của bạn trở nên hoàn hảo hơn.
Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Hoa Kỳ cùng Liên minh châu Âu đã công nhận bột ngọt là một loại gia vị an toàn bởi chúng có chất tạo vị hoàn toàn tự nhiên. Trải qua nhiều năm hình thành và phát triển, bột ngọt từ là một gia vị gắn liền với các quốc gia Châu Á nay đã được lan rộng và sử dụng phổ biến trên khắp thế giới.
Tuy nhiên, có một hiện tượng gọi là "say mì chính", xuất hiện ở một số người khi tiêu thụ quá nhiều MSG và gặp các triệu chứng khó chịu như chóng mặt, tim đập nhanh, buồn nôn, tê lưỡi, mệt mỏi, thậm chí khó thở. Cộng đồng y tế đã đặt tên cho hội chứng này là "hội chứng nhà hàng Trung Quốc" vì dùng thức ăn tại các nhà hàng Trung Quốc có sử dụng nhiều mì chính. Thông thường, các triệu chứng say mì chính không ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ thể và có thể tự khỏi.
Tại sao bị say mì chính?
Say mì chính thường xảy ra ở những người nhạy cảm với MSG hoặc khi họ tiêu thụ một lượng lớn mì chính trong thời gian ngắn. MSG có thể kích thích hệ thần kinh, gây ra các phản ứng như nhức đầu, chóng mặt hoặc cảm giác mệt mỏi. Một số nghiên cứu cho rằng, mì chính có thể ảnh hưởng đến nồng độ glutamate trong não, từ đó gây ra các triệu chứng như vậy. Ngoài ra, việc tiêu thụ mì chính quá mức cũng có thể làm tăng natri trong cơ thể, gây ra tình trạng mất cân bằng điện giải, dẫn đến các triệu chứng như buồn nôn, khát nước và chóng mặt.
Cho đến nay vẫn chưa có kết quả cụ thể nào khẳng định nguyên nhân gây say bột ngọt. Tuy nhiên các nhà nghiên cứu trên thế giới cũng đưa ra những suy đoán rằng: chứng say bột ngọt hay còn gọi là phức hợp triệu chứng MSG có thể đến từ việc sử dụng bột ngọt với liều lượng lớn.
Tiêu thụ bột ngọt quá nhiều sẽ dẫn đến tình trạng 1 lượng nhỏ axit glutamic vượt qua hàng rào máu não và xâm nhập vào các tế bào thần kinh, làm sưng và chấn thương não gây ra tình trạng nhức đầu, say xẩm, ngứa ran, suy nhược và mặt đỏ bừng.
Bên cạnh đó, lượng axit glutamic dư thừa còn có thể gây ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của gan, thận và các dây thần kinh cảm giác. Do đó, bạn nên tiêu thụ bột ngọt với liều lượng vừa đủ để tránh xảy ra các tình trạng trên.
Việc dung nạp bột ngọt giả hay kém chất lượng cũng sẽ gây ra tình trạng dị ứng hoặc ngộ độc, do cơ thể phản ứng lại các chất hoá học gây hại trong bột ngọt giả. Vì thế, để bảo vệ hệ tiêu hoá và sức khoẻ của bản thân, bạn nên lựa chọn mua bột ngọt ở những nơi uy tín như cửa hàng thực phẩm hoặc hệ thống siêu thị trên thị thường.
Làm gì khi bị say mì chính?
Một trong những cách có thể hạn chế tốt nhất tình trạng say bột ngọt là tránh ăn các thực phẩm có chứa chất phụ gia này.
Cụ thể, bạn cần tránh các thực phẩm đóng gói và chế biến sẵn, các thực phẩm có thành phần chứa bột ngọt nhưng được ghi dưới dạng tên phụ như: thịt sấy khô, chiết xuất từ thịt, chiết xuất từ gia cầm, protein thuỷ phân, maltodextrin và tinh bột biến tính.
Nếu bạn cảm thấy mình đang trải qua các triệu chứng say mì chính, hãy thử áp dụng những biện pháp sau:
- Nghỉ ngơi và thư giãn: Khi cảm thấy khó chịu, tốt nhất bạn nên tìm một nơi yên tĩnh để nghỉ ngơi. Điều này giúp cơ thể thư giãn và giảm bớt các triệu chứng như nhức đầu hoặc chóng mặt.
- Uống nhiều nước: Nước giúp đào thải mì chính ra khỏi cơ thể nhanh chóng hơn. Hãy uống nước lọc hoặc nước trái cây tươi để giảm thiểu cảm giác khó chịu.
- Ăn thức ăn dễ tiêu hóa: Khi bị say mì chính, dạ dày của bạn có thể trở nên nhạy cảm. Ăn những món nhẹ nhàng như cháo, súp, hoặc bánh mì khô có thể giúp làm dịu dạ dày.
- Dùng nước chanh hoặc trà gừng: Gừng có tính ấm, giúp làm dịu hệ tiêu hóa và giảm cảm giác buồn nôn, một trong những triệu chứng phổ biến khi bị say mì chính. Gừng còn giúp kích thích lưu thông máu, giúp cơ thể thoát khỏi cảm giác mệt mỏi và chóng mặt. Chanh giàu vitamin C và các chất chống oxy hóa, giúp tăng cường hệ miễn dịch và thúc đẩy quá trình thải độc tự nhiên của cơ thể. Khi uống nước chanh, cơ thể sẽ nhanh chóng đào thải các chất gây hại, bao gồm cả lượng mì chính dư thừa.
- Tránh dùng thêm mì chính trong bữa ăn tiếp theo: Để tránh tình trạng say mì chính tái diễn, hãy hạn chế sử dụng mì chính trong các bữa ăn sau đó. Thay vào đó, bạn có thể sử dụng các gia vị tự nhiên như hành, tỏi, nấm để tăng cường hương vị cho món ăn.
Nếu bạn gặp các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở, phát ban hoặc các dấu hiệu dị ứng khác, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu cơ thể phản ứng mạnh với mì chính, cần được can thiệp y tế kịp thời. Ngoài ra, nếu các triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nặng hơn sau khi áp dụng các biện pháp xử lý, bạn nên đến gặp bác sĩ ngay để được khám và chữa trị đúng cách.
Để tránh bị say mì chính, bạn nên áp dụng những biện pháp phòng ngừa sau:
- Kiểm soát lượng mì chính sử dụng khi nấu ăn: Sử dụng mì chính một cách vừa phải. Bạn có thể giảm bớt lượng mì chính mà vẫn đảm bảo hương vị món ăn bằng cách kết hợp với các gia vị tự nhiên khác.
- Sử dụng các gia vị thay thế tự nhiên: Nếu lo ngại về tác dụng phụ của mì chính, bạn có thể sử dụng các loại gia vị tự nhiên thay thế như nước tương, hạt nêm từ nấm, hoặc thảo mộc. Những gia vị này không chỉ an toàn mà còn tốt cho sức khỏe.
- Đọc kỹ nhãn mác sản phẩm: Khi mua thực phẩm chế biến sẵn, hãy chú ý đến thành phần trên nhãn mác để tránh các sản phẩm chứa quá nhiều mì chính. Một số sản phẩm ghi dưới dạng "hương vị tự nhiên" hoặc "gia vị", nhưng thực chất có chứa MSG.
- Chú ý đến các thực phẩm chế biến sẵn: Đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng gói sẵn, hoặc thức ăn từ nhà hàng có thể chứa một lượng lớn mì chính. Hãy kiểm soát khẩu phần ăn và chọn những món ít chế biến hơn để giảm thiểu nguy cơ.
Kết luận
Say mì chính có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, nhưng bạn có thể xử lý nhanh chóng bằng cách nghỉ ngơi, uống nhiều nước và ăn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa. Để phòng ngừa, hãy kiểm soát lượng mì chính sử dụng trong bữa ăn hàng ngày và cân nhắc các lựa chọn thay thế an toàn hơn. Cuối cùng, nếu gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng, hãy tìm đến sự tư vấn y tế để đảm bảo sức khỏe của bạn được bảo vệ tốt nhất.
Các thành phần chính làm nên bột ngọt gồm có: mía đường, củ cải đường, sắn hoặc ngô. Người ta sản xuất bằng cách lên men các nguyên liệu này để cho ra được loại gia vị màu trắng tinh.
Bột ngọt là muối natri của axit glutamic - một loại axit amin không thiết yếu có trong nhiều loại thực phẩm như: thịt, trứng, cá, sữa, ngô và các loại hạt. Loại axit amin này khi được tiêu thụ vào cơ thể sẽ giúp kích thích vị giác và tạo vị umami. Loại phụ gia thực phẩm này giúp tạo vị ngon ngọt của thịt kèm 1 chút vị mặn cho các món canh, món súp, các loại nước sốt,... Nhìn chung, công dụng chính của bột ngọt là giúp cân bằng hương vị và làm món ăn của bạn trở nên hoàn hảo hơn.
Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Hoa Kỳ cùng Liên minh châu Âu đã công nhận bột ngọt là một loại gia vị an toàn bởi chúng có chất tạo vị hoàn toàn tự nhiên. Trải qua nhiều năm hình thành và phát triển, bột ngọt từ là một gia vị gắn liền với các quốc gia Châu Á nay đã được lan rộng và sử dụng phổ biến trên khắp thế giới.
Tuy nhiên, có một hiện tượng gọi là "say mì chính", xuất hiện ở một số người khi tiêu thụ quá nhiều MSG và gặp các triệu chứng khó chịu như chóng mặt, tim đập nhanh, buồn nôn, tê lưỡi, mệt mỏi, thậm chí khó thở. Cộng đồng y tế đã đặt tên cho hội chứng này là "hội chứng nhà hàng Trung Quốc" vì dùng thức ăn tại các nhà hàng Trung Quốc có sử dụng nhiều mì chính. Thông thường, các triệu chứng say mì chính không ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ thể và có thể tự khỏi.
Tại sao bị say mì chính?
Say mì chính thường xảy ra ở những người nhạy cảm với MSG hoặc khi họ tiêu thụ một lượng lớn mì chính trong thời gian ngắn. MSG có thể kích thích hệ thần kinh, gây ra các phản ứng như nhức đầu, chóng mặt hoặc cảm giác mệt mỏi. Một số nghiên cứu cho rằng, mì chính có thể ảnh hưởng đến nồng độ glutamate trong não, từ đó gây ra các triệu chứng như vậy. Ngoài ra, việc tiêu thụ mì chính quá mức cũng có thể làm tăng natri trong cơ thể, gây ra tình trạng mất cân bằng điện giải, dẫn đến các triệu chứng như buồn nôn, khát nước và chóng mặt.
Cho đến nay vẫn chưa có kết quả cụ thể nào khẳng định nguyên nhân gây say bột ngọt. Tuy nhiên các nhà nghiên cứu trên thế giới cũng đưa ra những suy đoán rằng: chứng say bột ngọt hay còn gọi là phức hợp triệu chứng MSG có thể đến từ việc sử dụng bột ngọt với liều lượng lớn.
Tiêu thụ bột ngọt quá nhiều sẽ dẫn đến tình trạng 1 lượng nhỏ axit glutamic vượt qua hàng rào máu não và xâm nhập vào các tế bào thần kinh, làm sưng và chấn thương não gây ra tình trạng nhức đầu, say xẩm, ngứa ran, suy nhược và mặt đỏ bừng.
Bên cạnh đó, lượng axit glutamic dư thừa còn có thể gây ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của gan, thận và các dây thần kinh cảm giác. Do đó, bạn nên tiêu thụ bột ngọt với liều lượng vừa đủ để tránh xảy ra các tình trạng trên.
Việc dung nạp bột ngọt giả hay kém chất lượng cũng sẽ gây ra tình trạng dị ứng hoặc ngộ độc, do cơ thể phản ứng lại các chất hoá học gây hại trong bột ngọt giả. Vì thế, để bảo vệ hệ tiêu hoá và sức khoẻ của bản thân, bạn nên lựa chọn mua bột ngọt ở những nơi uy tín như cửa hàng thực phẩm hoặc hệ thống siêu thị trên thị thường.
Làm gì khi bị say mì chính?
Một trong những cách có thể hạn chế tốt nhất tình trạng say bột ngọt là tránh ăn các thực phẩm có chứa chất phụ gia này.
Cụ thể, bạn cần tránh các thực phẩm đóng gói và chế biến sẵn, các thực phẩm có thành phần chứa bột ngọt nhưng được ghi dưới dạng tên phụ như: thịt sấy khô, chiết xuất từ thịt, chiết xuất từ gia cầm, protein thuỷ phân, maltodextrin và tinh bột biến tính.
Nếu bạn cảm thấy mình đang trải qua các triệu chứng say mì chính, hãy thử áp dụng những biện pháp sau:
- Nghỉ ngơi và thư giãn: Khi cảm thấy khó chịu, tốt nhất bạn nên tìm một nơi yên tĩnh để nghỉ ngơi. Điều này giúp cơ thể thư giãn và giảm bớt các triệu chứng như nhức đầu hoặc chóng mặt.
- Uống nhiều nước: Nước giúp đào thải mì chính ra khỏi cơ thể nhanh chóng hơn. Hãy uống nước lọc hoặc nước trái cây tươi để giảm thiểu cảm giác khó chịu.
- Ăn thức ăn dễ tiêu hóa: Khi bị say mì chính, dạ dày của bạn có thể trở nên nhạy cảm. Ăn những món nhẹ nhàng như cháo, súp, hoặc bánh mì khô có thể giúp làm dịu dạ dày.
- Dùng nước chanh hoặc trà gừng: Gừng có tính ấm, giúp làm dịu hệ tiêu hóa và giảm cảm giác buồn nôn, một trong những triệu chứng phổ biến khi bị say mì chính. Gừng còn giúp kích thích lưu thông máu, giúp cơ thể thoát khỏi cảm giác mệt mỏi và chóng mặt. Chanh giàu vitamin C và các chất chống oxy hóa, giúp tăng cường hệ miễn dịch và thúc đẩy quá trình thải độc tự nhiên của cơ thể. Khi uống nước chanh, cơ thể sẽ nhanh chóng đào thải các chất gây hại, bao gồm cả lượng mì chính dư thừa.
- Tránh dùng thêm mì chính trong bữa ăn tiếp theo: Để tránh tình trạng say mì chính tái diễn, hãy hạn chế sử dụng mì chính trong các bữa ăn sau đó. Thay vào đó, bạn có thể sử dụng các gia vị tự nhiên như hành, tỏi, nấm để tăng cường hương vị cho món ăn.
Nếu bạn gặp các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở, phát ban hoặc các dấu hiệu dị ứng khác, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu cơ thể phản ứng mạnh với mì chính, cần được can thiệp y tế kịp thời. Ngoài ra, nếu các triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nặng hơn sau khi áp dụng các biện pháp xử lý, bạn nên đến gặp bác sĩ ngay để được khám và chữa trị đúng cách.
Để tránh bị say mì chính, bạn nên áp dụng những biện pháp phòng ngừa sau:
- Kiểm soát lượng mì chính sử dụng khi nấu ăn: Sử dụng mì chính một cách vừa phải. Bạn có thể giảm bớt lượng mì chính mà vẫn đảm bảo hương vị món ăn bằng cách kết hợp với các gia vị tự nhiên khác.
- Sử dụng các gia vị thay thế tự nhiên: Nếu lo ngại về tác dụng phụ của mì chính, bạn có thể sử dụng các loại gia vị tự nhiên thay thế như nước tương, hạt nêm từ nấm, hoặc thảo mộc. Những gia vị này không chỉ an toàn mà còn tốt cho sức khỏe.
- Đọc kỹ nhãn mác sản phẩm: Khi mua thực phẩm chế biến sẵn, hãy chú ý đến thành phần trên nhãn mác để tránh các sản phẩm chứa quá nhiều mì chính. Một số sản phẩm ghi dưới dạng "hương vị tự nhiên" hoặc "gia vị", nhưng thực chất có chứa MSG.
- Chú ý đến các thực phẩm chế biến sẵn: Đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng gói sẵn, hoặc thức ăn từ nhà hàng có thể chứa một lượng lớn mì chính. Hãy kiểm soát khẩu phần ăn và chọn những món ít chế biến hơn để giảm thiểu nguy cơ.
Kết luận
Say mì chính có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, nhưng bạn có thể xử lý nhanh chóng bằng cách nghỉ ngơi, uống nhiều nước và ăn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa. Để phòng ngừa, hãy kiểm soát lượng mì chính sử dụng trong bữa ăn hàng ngày và cân nhắc các lựa chọn thay thế an toàn hơn. Cuối cùng, nếu gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng, hãy tìm đến sự tư vấn y tế để đảm bảo sức khỏe của bạn được bảo vệ tốt nhất.