Tại sao các báo nói đồng đô la suy yếu mà tôi thấy tỷ giá vẫn cao thế?

[Cao Tùng]

Đọc các báo mấy hôm nay tôi thấy nói rất nhiều đến cụm từ "đồng đô la suy yếu", có nghĩa là giá trị đồng đô la so với đồng tiền khác bị giảm đi, nhưng thực tế tại thị trường trong nước, các ngân hàng thương mại niêm yết giá đồng đô la khá cao, hiện tỷ giá USD/ VND đã là 26.174 đồng = 1 USD (tỷ giá Vietcombank, bán ra).
Vì sao lại như vậy?

Tôi đã làm một nghiên cứu nhanh và hóa ra, câu trả lời khá đơn giản cho một vấn đề kinh tế tưởng vô lý nhưng lại rất hợp lý.
Đó là khái niệm đồng đô la “suy yếu” cần đặt đúng trong ngữ cảnh.
Khi nói USD suy yếu, người ta thường nói đến việc nó giảm giá so với rổ tiền tệ mạnh khác như euro (EUR), yên Nhật (JPY), bảng Anh (GBP),... Nếu USD giảm so với các đồng tiền này thì người ta nói nó suy yếu. Nhưng điều đó không đồng nghĩa USD cũng suy yếu so với VND. Ngân hàng Nhà nước quản lý tỷ giá theo hướng có kiểm soát (không thả nổi hoàn toàn), nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ xuất khẩu,... Khi USD tăng trên thế giới (do lãi suất Mỹ cao, dòng vốn về Mỹ,...) thì Việt Nam có thể để VND yếu đi một chút để thích nghi, dẫn đến tỷ giá VND/USD tăng. Nhưng khi USD hạ nhiệt, Việt Nam chưa chắc điều chỉnh ngay vì còn cân nhắc yếu tố lạm phát, dự trữ ngoại hối, nhập siêu,...
Ví dụ: doanh nghiệp Việt đang cần nhiều USD để thanh toán nhập khẩu, trả nợ nước ngoài, đầu tư... sẽ làm tăng cầu USD nội địa, kéo tỷ giá lên, bất chấp việc USD đang “suy yếu” trên thế giới.
Ngay cả khi “suy yếu”, USD vẫn là tài sản trú ẩn an toàn trong bối cảnh nhiều bất ổn. Vì thế, nhu cầu tích trữ USD vẫn cao, nhất là ở các nước đang phát triển.
Nói tóm lại, USD có thể suy yếu so với đồng euro hoặc yên Nhật, nhưng điều đó không có nghĩa là tỷ giá VND/USD sẽ giảm. Tỷ giá phụ thuộc vào nhiều yếu tố nội địa và quốc tế, trong đó có cung – cầu USD tại Việt Nam, chính sách tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước, và dòng vốn quốc tế.