Thanh tra còn hai cấp nghĩa là sao? Thanh tra chuyên ngành sẽ như thế nào?

[Cao Tùng]

Theo báo Chính phủ đưa tin, hôm qua Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo việc sắp xếp hệ thống cơ quan Thanh tra phải đặt lợi ích của đất nước, của nhân dân lên trên hết. Bộ máy Thanh tra sắp tới phải đầu mối và biên chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả, khắc phục các tồn tại hiện nay:

Bộ máy của ngành Thanh tra hiện nay còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối bên trong; hiệu quả, hiệu lực chưa tương xứng số lượng công chức; chưa đảm bảo tính độc lập, khách quan trong thực thi công vụ ở thanh tra cấp bộ, ngành; thanh tra theo ngành, lĩnh vực và theo cấp hành chính còn nhiều chồng chéo, trùng lắp, giao thoa.

Cụ thể, Ban Chỉ đạo tổng kết Nghị quyết 18 của Chính phủ đề xuất tổ chức bộ máy ngành thanh tra tập trung, thống nhất, tinh gọn về một đầu mối theo 2 cấp ở trung ương và địa phương (cấp tỉnh). Có thể hiểu điều này thế nào? Còn thanh tra chuyên ngành sẽ như thế nào?

Theo tôi hiểu, hệ thống Thanh tra sẽ được cấu trúc lại, tập trung vào hai cấp chính:

1. Cấp Trung ương: Cơ quan Thanh tra cao nhất, có thể là Thanh tra Chính phủ, sẽ đóng vai trò là đầu mối trung ương, chỉ đạo và quản lý toàn bộ hệ thống Thanh tra trong cả nước.
2. Cấp Địa phương (cấp tỉnh): Tại mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ có một cơ quan Thanh tra cấp tỉnh. Đây sẽ là đầu mối Thanh tra tại địa phương, chịu trách nhiệm thực hiện chức năng thanh tra trên địa bàn tỉnh.

Với hai cấp này, rõ ràng nó đã đáp ứng được rất nhiều mục tiêu:
- Giảm tầng nấc trung gian: Mục tiêu chính là loại bỏ hoặc giảm thiểu các tầng nấc trung gian không cần thiết trong bộ máy Thanh tra hiện tại. Văn bản bạn đưa ra chỉ rõ rằng bộ máy hiện tại "cồng kềnh, nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối bên trong". Việc tổ chức hai cấp nhằm làm cho bộ máy trở nên tinh gọn hơn.
- Tập trung và thống nhất: Hướng đến sự "tập trung, thống nhất" về mặt tổ chức. Điều này có nghĩa là các hoạt động Thanh tra sẽ được chỉ đạo, điều hành một cách tập trung từ trung ương xuống địa phương, tránh tình trạng phân tán, chồng chéo.
- Loại bỏ sự chồng chéo và trùng lắp: Vấn đề "thanh tra theo ngành, lĩnh vực và theo cấp hành chính còn nhiều chồng chéo, trùng lắp, giao thoa" được đề cập. Tổ chức hai cấp có thể giúp phân định rõ ràng hơn trách nhiệm và phạm vi hoạt động của Thanh tra trung ương và Thanh tra cấp tỉnh, giảm thiểu sự trùng lặp.
Điều này có nghĩa là bỏ thanh tra chuyên ngành ở các Bộ, ngành hay sao?
Tôi mới được biết mới tuần trước, chiều 5/2, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về nội dung về thực hiện chức năng thanh tra. Trong đó, đối với các cơ quan có chức năng thanh tra chuyên ngành (các cơ quan thanh tra trực thuộc hoặc được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành), dù có thay đổi tên gọi hoặc tổ chức lại mà không thay đổi về chức năng, nhiệm vụ thì vẫn tiếp tục thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành như trước đây.
Cụ thể, các cơ quan thanh tra chuyên ngành sau khi được tổ chức lại (ví dụ: từ Tổng cục thành cục, từ cục thành vụ, hoặc sáp nhập thành cục mới) sẽ tiếp tục đảm nhiệm chức năng thanh tra chuyên ngành đã được giao cho các đơn vị trước khi sắp xếp tổ chức bộ máy.
Trường hợp cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành không thuộc cơ quan thanh tra trực thuộc thì các nhiệm vụ, chức năng thanh tra chuyên ngành cũng sẽ được chuyển giao, đảm bảo không có sự gián đoạn trong quá trình thực hiện công vụ.
Tất nhiên, thanh tra chuyên ngành không thể bỏ được. Nhưng vấn đề là nó vẫn thuộc các bộ ngành hay quy về một đầu mối như cao nhất như Thanh tra Chính phủ? Chắc phải chờ đến đầu tháng Ba, khi bộ máy mới của Chính phủ đã tinh gọn hoạt động mới có câu trả lời rõ nhất.

 

[Thái Văn Thanh]

Bộ máy Thanh tra sắp tới phải đầu mối và biên chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả, khắc phục các tồn tại hiện nay: