Vì sao Bộ Giáo dục và Đào tạo bỏ xét tuyển sớm?

[Cindy Nguyễn]

Vào ngày 15 tháng 2, PGS.TS Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, đã thông báo rằng Bộ sẽ công bố quy chế tuyển sinh đại học năm 2025 trong tháng 2 này, với một số điều chỉnh so với dự thảo quy chế tuyển sinh trước đó.

Theo bà Thủy, một trong những thay đổi đáng chú ý là Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ chính thức bỏ hẳn hình thức xét tuyển sớm và chỉ áp dụng hình thức xét tuyển thẳng theo quy định chung của Bộ.

Trái ngược với những năm trước đây, khi các cơ sở giáo dục tổ chức các đợt tuyển sinh xét học bạ, xét chứng chỉ quốc tế, xét điểm thi đánh giá năng lực, tư duy… thường diễn ra trước kỳ thi tốt nghiệp THPT, năm nay, các trường vẫn có thể sử dụng những phương thức xét tuyển này, nhưng sẽ phải đồng loạt thực hiện trong một đợt cùng với điểm thi tốt nghiệp THPT.

Một điểm mới nữa trong quy chế tuyển sinh năm nay là quy định về điểm cộng ưu tiên: mỗi thí sinh không được cộng quá 10% mức điểm tối đa, sau khi đã tính điểm ưu tiên khu vực và đối tượng. Đồng thời, tổng điểm xét tuyển của thí sinh không được vượt quá mức điểm tối đa là 30/30 điểm.
Trong năm 2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã quyết định bỏ hình thức xét tuyển sớm vào các trường đại học, một quyết định nhận được nhiều sự quan tâm và thảo luận từ dư luận. Việc thay đổi này có thể mang đến những ảnh hưởng sâu rộng không chỉ đối với học sinh, phụ huynh mà còn cả các cơ sở giáo dục và hệ thống tuyển sinh nói chung. Dưới đây là một số lý do cơ bản giải thích tại sao Bộ GD&ĐT lại đưa ra quyết định quan trọng này.

1. Đảm bảo tính công bằng trong quá trình tuyển sinh​

Một trong những lý do quan trọng là để đảm bảo tính công bằng trong quá trình tuyển sinh đại học. Trước khi bỏ xét tuyển sớm, nhiều trường đại học áp dụng các hình thức xét tuyển sớm dựa vào kết quả học tập trong học kỳ I lớp 12 hoặc các bài thi, kỳ thi riêng, hoặc thậm chí là các cuộc thi tuyển sinh của trường. Tuy nhiên, việc xét tuyển sớm này khiến cho một số học sinh có cơ hội "chọn lựa" sớm các trường đại học trong khi một số khác lại không có cơ hội bằng nhau để tham gia, đặc biệt là đối với học sinh ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Điều này dễ dẫn đến sự bất bình đẳng trong việc tiếp cận cơ hội vào đại học.

2. Tạo sự đồng nhất trong quy trình xét tuyển​

Trước khi bỏ xét tuyển sớm, việc các trường đại học áp dụng các tiêu chí xét tuyển khác nhau khiến học sinh và phụ huynh cảm thấy khó khăn trong việc đưa ra quyết định đúng đắn về các trường, các ngành học. Việc xét tuyển sớm có thể dẫn đến sự "chênh lệch" về các chỉ tiêu, ngành nghề mà các trường yêu cầu, tạo ra sự không đồng nhất trong quy trình xét tuyển. Bỏ hình thức này giúp đồng nhất quy trình tuyển sinh, giảm bớt sự phức tạp trong việc đăng ký và lựa chọn trường, đồng thời cũng giúp giảm tải cho học sinh và gia đình khi phải chuẩn bị và tham gia nhiều kỳ thi, xét tuyển riêng biệt.

3. Tăng tính chính xác và minh bạch trong xét tuyển​

Bộ GD&ĐT muốn đảm bảo rằng các kỳ thi, kết quả xét tuyển vào đại học sẽ phản ánh chính xác năng lực học tập và khả năng của thí sinh. Việc bỏ xét tuyển sớm giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào các yếu tố không phản ánh đầy đủ khả năng học tập của học sinh, chẳng hạn như sự chuẩn bị kỹ càng cho các kỳ thi riêng hoặc việc có sự trợ giúp đặc biệt từ các trung tâm luyện thi. Để đảm bảo tính minh bạch và công bằng, việc xét tuyển sẽ chỉ dựa vào kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT), giúp giảm bớt sự phân biệt và rủi ro có thể phát sinh từ các xét tuyển sớm không đồng nhất.

4. Giảm áp lực cho học sinh và gia đình​

Một trong những vấn đề lớn đối với hệ thống xét tuyển sớm là tạo ra một áp lực không nhỏ đối với học sinh và gia đình. Học sinh phải chuẩn bị cho nhiều kỳ thi, bài kiểm tra, đồng thời cũng phải đối diện với những kỳ vọng lớn từ gia đình và xã hội. Việc bỏ xét tuyển sớm giúp giảm bớt gánh nặng tâm lý cho học sinh khi không phải lo lắng về việc sớm bị "lệch hướng" hay không được nhận vào trường mình mong muốn. Điều này cũng giúp học sinh tập trung hơn vào kỳ thi tốt nghiệp THPT, tránh được sự phân tán về tâm lý và sức lực.

5. Tạo ra một hệ thống xét tuyển thống nhất, minh bạch và giảm bớt sai sót​

Việc bỏ xét tuyển sớm cũng giúp Bộ GD&ĐT có thể xây dựng một hệ thống tuyển sinh thống nhất hơn, giảm bớt các sai sót trong quá trình xét tuyển. Nếu trước đây, các trường đại học tự tổ chức các kỳ thi hoặc xét tuyển sớm theo những tiêu chí riêng biệt, thì hiện nay với việc xét tuyển chỉ thông qua kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT, Bộ GD&ĐT có thể dễ dàng kiểm soát và giám sát quy trình tuyển sinh một cách chặt chẽ hơn, tránh tình trạng gian lận, nhầm lẫn hoặc sai sót trong việc xét tuyển.

6. Đảm bảo sự công bằng giữa các trường đại học​

Trước đây, các trường đại học lớn, có uy tín thường có các chương trình xét tuyển sớm với những điều kiện khó khăn hơn, trong khi các trường nhỏ hoặc ít tên tuổi hơn lại không có cơ hội tổ chức hình thức xét tuyển sớm này. Việc bỏ xét tuyển sớm giúp đảm bảo tính công bằng giữa các trường đại học, đặc biệt là giữa các trường công lập và tư thục, tạo cơ hội tuyển sinh công bằng hơn cho tất cả các cơ sở giáo dục.
Việc Bộ Giáo dục và Đào tạo bỏ xét tuyển sớm đại học năm nay là một quyết định quan trọng nhằm cải thiện hệ thống tuyển sinh, giảm thiểu áp lực cho học sinh, tạo sự công bằng trong xét tuyển và đảm bảo tính minh bạch trong quá trình tuyển sinh. Mặc dù quyết định này có thể tạo ra sự thay đổi lớn trong cách thức tuyển sinh, nhưng nó cũng giúp cải thiện và hoàn thiện hệ thống giáo dục đại học của Việt Nam, hướng đến sự công bằng, chính xác và hiệu quả hơn trong việc lựa chọn những thí sinh xứng đáng vào các trường đại học.