Vụ án liên quan đến Công ty TNHH MTV Vàng bạc Đá quý Sài Gòn – SJC tiếp tục thu hút sự chú ý của dư luận khi mới đây, bà Lê Thúy Hằng, cựu Tổng giám đốc công ty, đã gửi đơn kháng cáo đến TAND Cấp cao tại TP.HCM, đề nghị được xem xét giảm nhẹ hình phạt và xem lại nghĩa vụ nộp hơn 10.800 lượng vàng sung công quỹ Nhà nước.
Theo bản án sơ thẩm được TAND TP.HCM tuyên vào cuối tháng 9, bà Lê Thúy Hằng bị phạt 25 năm tù về hai tội danh: Tham ô tài sản và Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Ngoài hình phạt tù, tòa còn buộc các bị cáo liên quan phải khắc phục hậu quả theo hai hướng: bồi thường thiệt hại cho SJC và nộp lại toàn bộ khoản thu lợi bất chính cho Nhà nước. Trong đó, bà Hằng bị xác định là người phải chịu trách nhiệm chính, với nghĩa vụ bồi hoàn và nộp sung công quỹ tương đương hơn 10.800 lượng vàng SJC – gồm 5.411 lượng vàng miếng và 5.410 lượng vàng nhẫn.
Hội đồng xét xử cũng tách rõ hai nghĩa vụ dân sự. Khoản thứ nhất là bồi thường thiệt hại cho SJC gần 21 tỷ đồng, bao gồm 95 lượng vàng, 3,2 tỷ đồng tiền chiếm đoạt và 1,8 tỷ đồng chi phí sản xuất. Khoản thứ hai là nộp lại toàn bộ số tiền thu lợi bất chính hơn 95 tỷ đồng để sung vào ngân sách Nhà nước. Đây là phần lợi nhuận bất hợp pháp thu được từ việc lợi dụng chức vụ, quyền hạn, không thuộc sở hữu của SJC.
Điểm đặc biệt trong bản án này là nghĩa vụ thi hành án được tính theo giá vàng SJC tại thời điểm thi hành, chứ không cố định theo giá tại ngày tuyên án. Điều đó đồng nghĩa, nếu giá vàng trong nước tiếp tục tăng cao như hiện nay, số tiền quy đổi mà bà Hằng phải nộp có thể lớn hơn rất nhiều. Theo giới chuyên môn, cách tính này bảo đảm công bằng, phản ánh đúng giá trị thực của tài sản phạm tội và tránh việc lợi dụng chênh lệch giá theo thời gian để giảm nhẹ nghĩa vụ bồi hoàn.
Trong đơn kháng cáo, bà Lê Thúy Hằng cho rằng mức hơn 10.800 lượng vàng là quá sức so với khả năng tài chính của mình. Bà cũng cho rằng cơ quan tố tụng đã tính toán dựa trên nhiều đợt sản xuất khác nhau, trong đó có phần không trực tiếp do bà thực hiện. Trong quá trình điều tra và xét xử, nhóm bị cáo – gồm bà Hằng cùng các cựu lãnh đạo và nhân viên SJC khác – đã nộp hơn 49 tỷ đồng để khắc phục hậu quả, bên cạnh đó cơ quan điều tra đã thu giữ hơn 429 lượng vàng, 6 quyền sử dụng đất của bà Hằng và 2 căn hộ thuộc sở hữu của bị cáo Trần Tấn Phát.
Theo các chuyên gia pháp lý, việc buộc bị cáo thi hành án theo giá vàng niêm yết tại thời điểm thực hiện là hoàn toàn có cơ sở, bởi vàng là tài sản có biến động giá mạnh và cần được định giá theo thực tế. Tuy nhiên, tòa phúc thẩm có thể xem xét điều chỉnh số lượng vàng phải nộp nếu có căn cứ chứng minh phần tính toán bị trùng hoặc vượt quá phạm vi hưởng lợi của từng cá nhân.
Kết quả phiên phúc thẩm sắp tới được kỳ vọng sẽ làm rõ liệu nghĩa vụ nộp hơn 10.800 lượng vàng của bà Lê Thúy Hằng có được giảm bớt hay vẫn giữ nguyên như phán quyết của tòa sơ thẩm. Dù kết quả ra sao, vụ việc này là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về trách nhiệm quản lý tài sản Nhà nước, đặc biệt trong lĩnh vực vàng bạc – nơi giá trị tài sản biến động từng ngày. Một sai phạm nhỏ trong công tác quản lý, khi gắn với loại tài sản đặc thù như vàng, có thể dẫn tới thiệt hại hàng trăm tỷ đồng và hệ lụy pháp lý kéo dài nhiều năm.
Theo bản án sơ thẩm được TAND TP.HCM tuyên vào cuối tháng 9, bà Lê Thúy Hằng bị phạt 25 năm tù về hai tội danh: Tham ô tài sản và Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Ngoài hình phạt tù, tòa còn buộc các bị cáo liên quan phải khắc phục hậu quả theo hai hướng: bồi thường thiệt hại cho SJC và nộp lại toàn bộ khoản thu lợi bất chính cho Nhà nước. Trong đó, bà Hằng bị xác định là người phải chịu trách nhiệm chính, với nghĩa vụ bồi hoàn và nộp sung công quỹ tương đương hơn 10.800 lượng vàng SJC – gồm 5.411 lượng vàng miếng và 5.410 lượng vàng nhẫn.

Hội đồng xét xử cũng tách rõ hai nghĩa vụ dân sự. Khoản thứ nhất là bồi thường thiệt hại cho SJC gần 21 tỷ đồng, bao gồm 95 lượng vàng, 3,2 tỷ đồng tiền chiếm đoạt và 1,8 tỷ đồng chi phí sản xuất. Khoản thứ hai là nộp lại toàn bộ số tiền thu lợi bất chính hơn 95 tỷ đồng để sung vào ngân sách Nhà nước. Đây là phần lợi nhuận bất hợp pháp thu được từ việc lợi dụng chức vụ, quyền hạn, không thuộc sở hữu của SJC.
Điểm đặc biệt trong bản án này là nghĩa vụ thi hành án được tính theo giá vàng SJC tại thời điểm thi hành, chứ không cố định theo giá tại ngày tuyên án. Điều đó đồng nghĩa, nếu giá vàng trong nước tiếp tục tăng cao như hiện nay, số tiền quy đổi mà bà Hằng phải nộp có thể lớn hơn rất nhiều. Theo giới chuyên môn, cách tính này bảo đảm công bằng, phản ánh đúng giá trị thực của tài sản phạm tội và tránh việc lợi dụng chênh lệch giá theo thời gian để giảm nhẹ nghĩa vụ bồi hoàn.
Trong đơn kháng cáo, bà Lê Thúy Hằng cho rằng mức hơn 10.800 lượng vàng là quá sức so với khả năng tài chính của mình. Bà cũng cho rằng cơ quan tố tụng đã tính toán dựa trên nhiều đợt sản xuất khác nhau, trong đó có phần không trực tiếp do bà thực hiện. Trong quá trình điều tra và xét xử, nhóm bị cáo – gồm bà Hằng cùng các cựu lãnh đạo và nhân viên SJC khác – đã nộp hơn 49 tỷ đồng để khắc phục hậu quả, bên cạnh đó cơ quan điều tra đã thu giữ hơn 429 lượng vàng, 6 quyền sử dụng đất của bà Hằng và 2 căn hộ thuộc sở hữu của bị cáo Trần Tấn Phát.
Theo các chuyên gia pháp lý, việc buộc bị cáo thi hành án theo giá vàng niêm yết tại thời điểm thực hiện là hoàn toàn có cơ sở, bởi vàng là tài sản có biến động giá mạnh và cần được định giá theo thực tế. Tuy nhiên, tòa phúc thẩm có thể xem xét điều chỉnh số lượng vàng phải nộp nếu có căn cứ chứng minh phần tính toán bị trùng hoặc vượt quá phạm vi hưởng lợi của từng cá nhân.
Kết quả phiên phúc thẩm sắp tới được kỳ vọng sẽ làm rõ liệu nghĩa vụ nộp hơn 10.800 lượng vàng của bà Lê Thúy Hằng có được giảm bớt hay vẫn giữ nguyên như phán quyết của tòa sơ thẩm. Dù kết quả ra sao, vụ việc này là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về trách nhiệm quản lý tài sản Nhà nước, đặc biệt trong lĩnh vực vàng bạc – nơi giá trị tài sản biến động từng ngày. Một sai phạm nhỏ trong công tác quản lý, khi gắn với loại tài sản đặc thù như vàng, có thể dẫn tới thiệt hại hàng trăm tỷ đồng và hệ lụy pháp lý kéo dài nhiều năm.