Đoạn Video
Ảnh
David Dũng
Thành viên nổi tiếng
Khi "bàn tay nhúng chàm" không còn là hiện tượng cá biệt trong các doanh nghiệp có yếu tố vốn Nhà nước, thì vụ khởi tố ông Bùi Thanh Bình – Tổng Giám đốc Công ty TNHH Khoáng sản và Luyện kim Việt Trung (VTM) – trở thành một hồi chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ trong cuộc chiến chống tham nhũng đang diễn ra quyết liệt.
Các đối tượng từ trái qua phải, trên xuống dưới: Bùi Thanh Bình, Nguyễn Văn Bình, Ngô Tiến Cương, Nguyễn Duy Nghiệp, Nguyễn Xuân Tốt, Nguyễn Văn Đức, Lê Xuân Định, Nguyễn Trường Giang (Ảnh: Bộ Công an).
Tội danh không nhẹ: "Nhận hối lộ" và "Gây thất thoát tài sản Nhà nước"
Tối 3/6, Bộ Công an chính thức công bố quyết định khởi tố bị can đối với ông Bùi Thanh Bình về hai tội danh đặc biệt nghiêm trọng: Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và Nhận hối lộ. Đây là những tội danh không chỉ cho thấy sai phạm cá nhân mà còn đặt ra nghi vấn về sự lỏng lẻo, thậm chí móc ngoặc trong hệ thống quản trị doanh nghiệp có vốn góp từ Nhà nước.
VTM không phải là một công ty tư nhân thuần túy. Đây là doanh nghiệp liên doanh giữa Tập đoàn Thép An Gang (Trung Quốc) và Tổng công ty Thép Việt Nam (VNSteel) – tức có yếu tố vốn Nhà nước rất rõ ràng. Bởi vậy, hành vi "bắt tay" với doanh nghiệp ngoài để trục lợi không chỉ vi phạm pháp luật mà còn là một sự phản bội niềm tin của xã hội đối với người điều hành doanh nghiệp công.
Một mạng lưới "bôi trơn" lợi ích – 7 người khác cùng bị khởi tố
Cùng bị khởi tố với ông Bùi Thanh Bình là một loạt giám đốc, chủ tịch HĐQT của các công ty tư nhân hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản, thương mại và xuất nhập khẩu – những mắt xích được cho là đã "bơm tiền" vào bộ máy doanh nghiệp để đổi lại những hợp đồng, những đặc quyền tiếp cận tài nguyên khoáng sản.
Trong số này, có Nguyễn Văn Bình – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư Thương mại Xuất nhập khẩu Việt Phát, cùng Tổng Giám đốc của chính công ty này là Nguyễn Văn Đức. Điều đáng lưu ý là có người giữ cùng lúc hai vai trò điều hành và đại diện pháp lý trong một doanh nghiệp bị nghi đưa hối lộ, cho thấy sự chặt chẽ trong "thiết kế lợi ích" từ phía doanh nghiệp tư nhân.
Thậm chí, cơ quan điều tra còn khởi tố một đối tượng khác – Lê Xuân Định – với vai trò môi giới hối lộ, một nhân vật đứng giữa làm cầu nối cho các thỏa thuận "ngầm" giữa bên đưa và nhận. Đây là mô hình hối lộ có tổ chức, có tính chuyên nghiệp và đã được vận hành âm thầm trong một thời gian dài.
Vì sao vụ việc này nghiêm trọng?
Không thể tách vụ án này khỏi bối cảnh chính trị - pháp lý lớn hơn. Cùng với việc thực thi Nghị quyết 74/2022/QH15 của Quốc hội và tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về phòng, chống lãng phí – tham nhũng, vụ việc Bùi Thanh Bình chính là một bước đi cụ thể trong nỗ lực làm sạch bộ máy doanh nghiệp công và khôi phục lại kỷ cương quản lý tài sản Nhà nước.
Tạm kết: Đã đến lúc không thể lơ là
Từ vụ án này, có thể thấy rõ: khi lợi ích nhóm chi phối tài nguyên quốc gia, hậu quả không chỉ là những con số thất thoát mà là niềm tin của xã hội bị xói mòn. Đã đến lúc cần nhìn lại mô hình giám sát, kiểm toán và trách nhiệm cá nhân trong các doanh nghiệp có vốn Nhà nước – nơi đang trở thành "mảnh đất màu mỡ" cho những cuộc mặc cả hậu trường nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
Các đối tượng từ trái qua phải, trên xuống dưới: Bùi Thanh Bình, Nguyễn Văn Bình, Ngô Tiến Cương, Nguyễn Duy Nghiệp, Nguyễn Xuân Tốt, Nguyễn Văn Đức, Lê Xuân Định, Nguyễn Trường Giang (Ảnh: Bộ Công an).
Tội danh không nhẹ: "Nhận hối lộ" và "Gây thất thoát tài sản Nhà nước"
Tối 3/6, Bộ Công an chính thức công bố quyết định khởi tố bị can đối với ông Bùi Thanh Bình về hai tội danh đặc biệt nghiêm trọng: Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và Nhận hối lộ. Đây là những tội danh không chỉ cho thấy sai phạm cá nhân mà còn đặt ra nghi vấn về sự lỏng lẻo, thậm chí móc ngoặc trong hệ thống quản trị doanh nghiệp có vốn góp từ Nhà nước.
VTM không phải là một công ty tư nhân thuần túy. Đây là doanh nghiệp liên doanh giữa Tập đoàn Thép An Gang (Trung Quốc) và Tổng công ty Thép Việt Nam (VNSteel) – tức có yếu tố vốn Nhà nước rất rõ ràng. Bởi vậy, hành vi "bắt tay" với doanh nghiệp ngoài để trục lợi không chỉ vi phạm pháp luật mà còn là một sự phản bội niềm tin của xã hội đối với người điều hành doanh nghiệp công.
Một mạng lưới "bôi trơn" lợi ích – 7 người khác cùng bị khởi tố
Cùng bị khởi tố với ông Bùi Thanh Bình là một loạt giám đốc, chủ tịch HĐQT của các công ty tư nhân hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản, thương mại và xuất nhập khẩu – những mắt xích được cho là đã "bơm tiền" vào bộ máy doanh nghiệp để đổi lại những hợp đồng, những đặc quyền tiếp cận tài nguyên khoáng sản.
Trong số này, có Nguyễn Văn Bình – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư Thương mại Xuất nhập khẩu Việt Phát, cùng Tổng Giám đốc của chính công ty này là Nguyễn Văn Đức. Điều đáng lưu ý là có người giữ cùng lúc hai vai trò điều hành và đại diện pháp lý trong một doanh nghiệp bị nghi đưa hối lộ, cho thấy sự chặt chẽ trong "thiết kế lợi ích" từ phía doanh nghiệp tư nhân.
Thậm chí, cơ quan điều tra còn khởi tố một đối tượng khác – Lê Xuân Định – với vai trò môi giới hối lộ, một nhân vật đứng giữa làm cầu nối cho các thỏa thuận "ngầm" giữa bên đưa và nhận. Đây là mô hình hối lộ có tổ chức, có tính chuyên nghiệp và đã được vận hành âm thầm trong một thời gian dài.
Vì sao vụ việc này nghiêm trọng?
- Liên quan đến tài nguyên quốc gia: VTM hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản và luyện kim – ngành khai thác tài nguyên không thể tái tạo. Mỗi sự thất thoát, mỗi hợp đồng sai lệch đều để lại những "lỗ hổng không thể lấp đầy" trong tài sản quốc gia.
- Vốn Nhà nước bị thao túng: Khi người đứng đầu doanh nghiệp có vốn góp nhà nước nhận hối lộ để "bán ưu đãi", thì điều đó đồng nghĩa với việc tài sản công bị biến thành tài sản tư, không qua đấu giá, không qua cơ chế thị trường, hoàn toàn dựa vào quan hệ – một kiểu "tư nhân hóa ngầm" đang bị triệt để xử lý trong chiến dịch phòng, chống tham nhũng hiện nay.
- Có dấu hiệu "liên minh lợi ích" kéo dài: Việc Bộ Công an đồng loạt khởi tố nhiều đối tượng cho thấy vụ án không chỉ dừng lại ở một cá nhân, mà là cả một hệ thống "trao đổi quyền – tiền" có tổ chức, có thời gian hoạt động dài và đã gây ra hậu quả kinh tế không nhỏ.
Không thể tách vụ án này khỏi bối cảnh chính trị - pháp lý lớn hơn. Cùng với việc thực thi Nghị quyết 74/2022/QH15 của Quốc hội và tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về phòng, chống lãng phí – tham nhũng, vụ việc Bùi Thanh Bình chính là một bước đi cụ thể trong nỗ lực làm sạch bộ máy doanh nghiệp công và khôi phục lại kỷ cương quản lý tài sản Nhà nước.
Tạm kết: Đã đến lúc không thể lơ là
Từ vụ án này, có thể thấy rõ: khi lợi ích nhóm chi phối tài nguyên quốc gia, hậu quả không chỉ là những con số thất thoát mà là niềm tin của xã hội bị xói mòn. Đã đến lúc cần nhìn lại mô hình giám sát, kiểm toán và trách nhiệm cá nhân trong các doanh nghiệp có vốn Nhà nước – nơi đang trở thành "mảnh đất màu mỡ" cho những cuộc mặc cả hậu trường nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
