"Xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều” có đúng không?

[Trương Cẩm Tú]

Nguyễn Du, đại thi hào dân tộc, đã để lại cho hậu thế không chỉ những tác phẩm bất hủ mà còn nhiều triết lý sâu sắc về cuộc đời. Câu nói “Xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều” trong Truyện Kiều hàm chứa tư tưởng về sự đấu tranh giữa con người và số phận. Vậy, con người có thực sự có thể chiến thắng thiên mệnh, hay tất cả chỉ là sự ngẫu nhiên của tạo hóa?

“Nhân định” có nghĩa là ý chí, sự quyết tâm và nỗ lực của con người. “Thiên” ở đây chính là thiên mệnh, số phận hay những quy luật tự nhiên mà con người dường như không thể thay đổi. Câu nói của Nguyễn Du khẳng định rằng trong lịch sử, đã có không ít lần con người với sự kiên trì, thông minh và ý chí mạnh mẽ đã vượt qua được những trở ngại tưởng chừng không thể.

Thực tế con người có thể thắng thiên mệnh?​

Lịch sử và thực tiễn cuộc sống chứng minh rằng có những trường hợp con người đã chiến thắng số phận bằng ý chí và sự cố gắng của mình. Một ví dụ điển hình là Thomas Edison – nhà phát minh vĩ đại. Xuất thân từ một cậu bé khiếm thính, từng bị thầy giáo cho rằng không có khả năng học hành, ông vẫn không từ bỏ và miệt mài nghiên cứu. Kết quả, ông đã để lại cho nhân loại hơn một nghìn phát minh, trong đó có bóng đèn điện – một phát minh làm thay đổi cả thế giới. Nếu ông chấp nhận số phận, từ bỏ ngay từ đầu, có lẽ nhân loại đã không có những bước tiến vĩ đại như hôm nay.

Tuy nhiên, không phải lúc nào con người cũng có thể chiến thắng số phận. Có những trường hợp dù cố gắng đến đâu, thiên nhiên hay quy luật cuộc sống vẫn là điều không thể vượt qua. Ví dụ, những thảm họa thiên nhiên như động đất, sóng thần hay bão lũ đôi khi vượt quá khả năng kiểm soát của con người. Dù khoa học phát triển, chúng ta vẫn không thể ngăn chặn hoàn toàn những thảm họa này, mà chỉ có thể tìm cách giảm thiểu thiệt hại.
Câu nói của Nguyễn Du không phủ nhận sự tồn tại của thiên mệnh, mà nhấn mạnh vào vai trò của con người trong việc thay đổi số phận của chính mình. Dù có những điều không thể tránh khỏi, nhưng với ý chí kiên cường, sự quyết tâm và trí tuệ, con người vẫn có thể tạo ra những điều kỳ diệu. Không nên bi quan hay đổ lỗi cho số phận, mà phải không ngừng cố gắng để đạt được mục tiêu.

Như vậy, “nhân định thắng thiên” là điều có thể xảy ra, nhưng không phải lúc nào cũng tuyệt đối đúng. Điều quan trọng là con người phải không ngừng nỗ lực, dám thách thức nghịch cảnh và tận dụng mọi cơ hội để thay đổi cuộc đời mình.

 

[Son Luong Thanh]

đúng là như vậy