Đoạn Video
Ảnh
Spring Hill
Thành viên nổi tiếng
Mặc dù định kỳ hàng năm tiền lương tối thiểu vùng vẫn tăng, nhưng mức tăng này được cho là khá thấp, chỉ cao hơn mức sống tối thiểu và chưa đủ để bù đắp các chi phí sinh hoạt, cuộc sống của người lao động.
Lương tăng nhưng chỉ cao hơn 0,6% mức sống tối thiểu năm 2026
Mới đây, Bộ Nội vụ đã trình Chính phủ Ban hành Nghị định quy định mức lương tối thiểu vùng mới, áp dụng cho năm 2026 nhằm tăng lương cho công nhân, lao động khu vực tư.
Theo báo cáo đánh giá tác động của chính sách đối với dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu, Bộ Nội vụ cho biết, lương tối thiểu năm 2026 dự kiến tăng bình quân 7,2% (tương ứng tăng 250.000-350.000 đồng). Với mức tăng này, lương tối thiểu sẽ cao hơn khoảng 0,6% so với mức sống tối thiểu năm 2026.
Từ đó, người lao động sẽ có thêm tiền lương khi tính trước một phần chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của năm 2026 vào mức sống tối thiểu ngay từ đầu năm.
Theo Bộ Nội vụ, phương án tăng lương này đã tính đến bối cảnh kinh tế, xã hội và mức độ ảnh hưởng đến chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Cụ thể, dự báo đưa ra là chi phí sản xuất tăng bình quân 0,5-0,6%. Trong đó, ngành dệt may, da giày được cho là có mức tăng cao hơn, khoảng 1,1-1,2%.
Mức điều chỉnh trên có sự chia sẻ, kết hợp hài hòa được lợi ích của người lao động và doanh nghiệp. Điều này hướng đến mục tiêu vừa chú ý cải thiện đời sống cho người lao động, vừa chú ý đến việc bảo đảm duy trì, phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Tuy vậy, mức tăng này vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng của người lao động, khi mà không phải doanh nghiệp nào cũng tăng lương theo mức chung. Khảo sát mới đây tại các địa phương của Bộ Nội vụ cho thấy, có 22% doanh nghiệp chỉ tăng lương đóng BHXH. Điều này có nghĩa là mức thu nhập thực tế không tăng, thậm chí có khi còn giảm. Chưa kể nhiều doanh nghiệp đã có mức lương cao hơn mức lương tối thiểu vùng rồi nên không tăng thêm nữa.
Chị Nguyễn Thị Lan Anh - lao động tại một công ty có vốn nhà nước cho biết: "Chục năm trở lại đây công ty làm ăn khó khăn. Mỗi khi Nhà nước nói tăng lương thì thu nhập anh em chúng tôi lại càng giảm".
Lời chị Lan Anh nói quả không sai bởi, thay vì tăng thu nhập, công ty chỉ tăng tiền lương trên bảng làm căn cứ đóng BHXH theo Nghị định quy định tiền lương của nhà nước, còn thực tế, tiền lương thực nhận không tăng. Thậm chí, nhiều khoản thu nhập tăng thêm, hay các khoản trợ cấp, phụ cấp đều bị công ty cắt giảm để lấy chi phí bù đắp vào khoản tăng đóng BHXH.
"Dẫu biết rằng công ty đóng BHXH ở mức lương cao thì sau này về chúng tôi được hưởng lợi nhưng lợi đâu chưa thấy, trước mắt chúng tôi rất khó khăn, còn lo cho gia đình, mẹ già, con thơ", chị Lan Anh ngậm ngùi.
Không chỉ chị Lan, hàng triệu công nhân, lao động trong cả nước đang đối mặt với tình cảnh "lương vừa về thì ví đã cháy" dù đã phải chi tiêu rất tằn tiện.
Chị Lê Thị Tình (Hà Đông, Hà Nội) cho biết, tiền lương làm công nhân 2 vợ chồng chị mỗi tháng được khoảng 27 triệu đồng, một mức lương không thấp so với mặt bằng chung. Nhưng khoản tiền lương này không đủ để 2 vợ chồng nuôi 2 con nhỏ và thuê nhà ở. "Mỗi tháng chúng tôi đóng học cho 2 con mất 6 triệu đồng, tiền thuê nhà mất 5 triệu đồng, tiền điện nước mất 1 triệu đồng, tiền ăn trong gia đình 8 triệu đồng, còn 5-7 triệu đồng cũng chỉ đủ chi phí lặt vặt và bù đắp khoản ma chay, cưới hỏi, hay ốm đau...", chị Tình kể.
Nói về việc mua nhà, chị Tình nói bản thân chưa từng dám ước vì biết chắc với khoản thu nhập thấp, chưa có tích lũy của vợ chồng chị, chắc chắn không thể đủ mua nhà, dù là nhà trả góp.
Tăng lương lao động vẫn rất khó khăn
Chia sẻ với PV Báo Dân Việt, ông Phạm Minh Huân - Nguyên Thứ trưởng Bộ LĐTBXH (nay là Bộ Nội vụ) cho rằng, tiền lương tối thiểu vùng chỉ là mức lương tối thiểu - tức là mức lương thấp nhất để làm căn cứ cho người lao động và doanh nghiệp thương lượng về tiền lương.
Mức lương này chỉ đáp ứng được mức sống tối thiểu của người lao động. Có nghĩa là nếu chỉ nhận đủ mức lương này, người lao động phải sống rất chật vật. Trước đây, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã từng có nghiên cứu, điều tra về tình hình đời sống công nhân.
Kết quả khảo sát cũng cho thấy có 54,9% người lao động cho biết, tiền lương, thu nhập của họ vừa đủ chi tiêu cơ bản của gia đình; 26,3% phải tằn tiện, chi tiêu kham khổ; 7,9% không đủ sống, phải làm thêm các công việc khác để có thêm thu nhập trang trải cuộc sống.
Ngoài ra, có 12,5% người lao động thường xuyên (hằng tháng) phải vay mượn tiền để ổn định cuộc sống; 29,9% người lao động thỉnh thoảng (3-4 tháng/lần) phải vay mượn tiền.
Đặc biệt, có tới 72,6% tổng số người chưa lập gia đình cho biết, tiền lương là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến quyết định lập gia đình của họ.
Trước thực trạng đó, cũng từng có chuyên gia khuyến nghị, thay vì làm tiền lương tối thiểu vùng Việt Nam nên chuyển sang làm "tiền lương đủ sống". Tức là Việt Nam cần xây dựng mức lương đủ sống cho người lao động để đảm bảo cuộc sống cho người lao động.
Khi lao động được chăm sóc, nhận một mức lương phù hợp, xứng đáng với sự đóng góp, công sức của họ thì họ sẽ được tái tạo sức lao động, đồng thời có động lực để cống hiến, làm việc và tạo ra nhiều sản phẩm hơn nữa.
Ông Phạm Minh Huân cho rằng: "Đúng là đời sống công nhân đang rất khó khăn, nếu nói mong muốn thì ai cũng mong muốn tăng lương cao, nhưng khả năng doanh nghiệp khó khăn, thuế đối ứng cao... đầu vào cái gì cũng tăng, nếu không tính toán thì sẽ rất khó cho doanh nghiệp".
Đấy chính là lý do mình cứ tăng từ từ, nhích từng tí một vừa để đảm bảo đời sống cho người lao động nhưng cũng vừa để giữ sức cho doanh nghiệp.
"Chính phủ cần làm tốt bài toán vĩ mô, cân đối để lạm phát vừa phải, giảm sức ép cho doanh nghiệp. Nếu lương tăng, điện, xăng dầu... đều tăng thì doanh nghiệp rất khó. Khi doanh nghiệp sản xuất không có lợi nhuận thì nguy cơ phá sản cao, lao động mất việc làm là chuyện hiện hữu", ông Huân nói.
Trong bối cảnh ấy, không chỉ ông Huân, nhiều chuyên gia tiền lương cũng khuyến cáo Chính phủ phải cân đối tăng trưởng tín dụng, tăng trưởng GDP, và đời sống của người lao động, doanh nghiệp để tạo ra sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Lương tăng nhưng chỉ cao hơn 0,6% mức sống tối thiểu năm 2026
Mới đây, Bộ Nội vụ đã trình Chính phủ Ban hành Nghị định quy định mức lương tối thiểu vùng mới, áp dụng cho năm 2026 nhằm tăng lương cho công nhân, lao động khu vực tư.
Theo báo cáo đánh giá tác động của chính sách đối với dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu, Bộ Nội vụ cho biết, lương tối thiểu năm 2026 dự kiến tăng bình quân 7,2% (tương ứng tăng 250.000-350.000 đồng). Với mức tăng này, lương tối thiểu sẽ cao hơn khoảng 0,6% so với mức sống tối thiểu năm 2026.
Từ đó, người lao động sẽ có thêm tiền lương khi tính trước một phần chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của năm 2026 vào mức sống tối thiểu ngay từ đầu năm.
Theo Bộ Nội vụ, phương án tăng lương này đã tính đến bối cảnh kinh tế, xã hội và mức độ ảnh hưởng đến chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Cụ thể, dự báo đưa ra là chi phí sản xuất tăng bình quân 0,5-0,6%. Trong đó, ngành dệt may, da giày được cho là có mức tăng cao hơn, khoảng 1,1-1,2%.
Nhiều công nhân cho biết tăng lương nhưng thu nhập của họ thì giảm. Ảnh: NN
Mức điều chỉnh trên có sự chia sẻ, kết hợp hài hòa được lợi ích của người lao động và doanh nghiệp. Điều này hướng đến mục tiêu vừa chú ý cải thiện đời sống cho người lao động, vừa chú ý đến việc bảo đảm duy trì, phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Tuy vậy, mức tăng này vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng của người lao động, khi mà không phải doanh nghiệp nào cũng tăng lương theo mức chung. Khảo sát mới đây tại các địa phương của Bộ Nội vụ cho thấy, có 22% doanh nghiệp chỉ tăng lương đóng BHXH. Điều này có nghĩa là mức thu nhập thực tế không tăng, thậm chí có khi còn giảm. Chưa kể nhiều doanh nghiệp đã có mức lương cao hơn mức lương tối thiểu vùng rồi nên không tăng thêm nữa.
Chị Nguyễn Thị Lan Anh - lao động tại một công ty có vốn nhà nước cho biết: "Chục năm trở lại đây công ty làm ăn khó khăn. Mỗi khi Nhà nước nói tăng lương thì thu nhập anh em chúng tôi lại càng giảm".
Lời chị Lan Anh nói quả không sai bởi, thay vì tăng thu nhập, công ty chỉ tăng tiền lương trên bảng làm căn cứ đóng BHXH theo Nghị định quy định tiền lương của nhà nước, còn thực tế, tiền lương thực nhận không tăng. Thậm chí, nhiều khoản thu nhập tăng thêm, hay các khoản trợ cấp, phụ cấp đều bị công ty cắt giảm để lấy chi phí bù đắp vào khoản tăng đóng BHXH.
"Dẫu biết rằng công ty đóng BHXH ở mức lương cao thì sau này về chúng tôi được hưởng lợi nhưng lợi đâu chưa thấy, trước mắt chúng tôi rất khó khăn, còn lo cho gia đình, mẹ già, con thơ", chị Lan Anh ngậm ngùi.
Không chỉ chị Lan, hàng triệu công nhân, lao động trong cả nước đang đối mặt với tình cảnh "lương vừa về thì ví đã cháy" dù đã phải chi tiêu rất tằn tiện.
Chị Lê Thị Tình (Hà Đông, Hà Nội) cho biết, tiền lương làm công nhân 2 vợ chồng chị mỗi tháng được khoảng 27 triệu đồng, một mức lương không thấp so với mặt bằng chung. Nhưng khoản tiền lương này không đủ để 2 vợ chồng nuôi 2 con nhỏ và thuê nhà ở. "Mỗi tháng chúng tôi đóng học cho 2 con mất 6 triệu đồng, tiền thuê nhà mất 5 triệu đồng, tiền điện nước mất 1 triệu đồng, tiền ăn trong gia đình 8 triệu đồng, còn 5-7 triệu đồng cũng chỉ đủ chi phí lặt vặt và bù đắp khoản ma chay, cưới hỏi, hay ốm đau...", chị Tình kể.
Nói về việc mua nhà, chị Tình nói bản thân chưa từng dám ước vì biết chắc với khoản thu nhập thấp, chưa có tích lũy của vợ chồng chị, chắc chắn không thể đủ mua nhà, dù là nhà trả góp.
Tăng lương lao động vẫn rất khó khăn
Chia sẻ với PV Báo Dân Việt, ông Phạm Minh Huân - Nguyên Thứ trưởng Bộ LĐTBXH (nay là Bộ Nội vụ) cho rằng, tiền lương tối thiểu vùng chỉ là mức lương tối thiểu - tức là mức lương thấp nhất để làm căn cứ cho người lao động và doanh nghiệp thương lượng về tiền lương.
Mức lương này chỉ đáp ứng được mức sống tối thiểu của người lao động. Có nghĩa là nếu chỉ nhận đủ mức lương này, người lao động phải sống rất chật vật. Trước đây, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã từng có nghiên cứu, điều tra về tình hình đời sống công nhân.
Kết quả khảo sát cũng cho thấy có 54,9% người lao động cho biết, tiền lương, thu nhập của họ vừa đủ chi tiêu cơ bản của gia đình; 26,3% phải tằn tiện, chi tiêu kham khổ; 7,9% không đủ sống, phải làm thêm các công việc khác để có thêm thu nhập trang trải cuộc sống.
Ngoài ra, có 12,5% người lao động thường xuyên (hằng tháng) phải vay mượn tiền để ổn định cuộc sống; 29,9% người lao động thỉnh thoảng (3-4 tháng/lần) phải vay mượn tiền.
Đặc biệt, có tới 72,6% tổng số người chưa lập gia đình cho biết, tiền lương là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến quyết định lập gia đình của họ.
Trước thực trạng đó, cũng từng có chuyên gia khuyến nghị, thay vì làm tiền lương tối thiểu vùng Việt Nam nên chuyển sang làm "tiền lương đủ sống". Tức là Việt Nam cần xây dựng mức lương đủ sống cho người lao động để đảm bảo cuộc sống cho người lao động.
Khi lao động được chăm sóc, nhận một mức lương phù hợp, xứng đáng với sự đóng góp, công sức của họ thì họ sẽ được tái tạo sức lao động, đồng thời có động lực để cống hiến, làm việc và tạo ra nhiều sản phẩm hơn nữa.
Ông Phạm Minh Huân cho rằng: "Đúng là đời sống công nhân đang rất khó khăn, nếu nói mong muốn thì ai cũng mong muốn tăng lương cao, nhưng khả năng doanh nghiệp khó khăn, thuế đối ứng cao... đầu vào cái gì cũng tăng, nếu không tính toán thì sẽ rất khó cho doanh nghiệp".
Đấy chính là lý do mình cứ tăng từ từ, nhích từng tí một vừa để đảm bảo đời sống cho người lao động nhưng cũng vừa để giữ sức cho doanh nghiệp.
"Chính phủ cần làm tốt bài toán vĩ mô, cân đối để lạm phát vừa phải, giảm sức ép cho doanh nghiệp. Nếu lương tăng, điện, xăng dầu... đều tăng thì doanh nghiệp rất khó. Khi doanh nghiệp sản xuất không có lợi nhuận thì nguy cơ phá sản cao, lao động mất việc làm là chuyện hiện hữu", ông Huân nói.
Trong bối cảnh ấy, không chỉ ông Huân, nhiều chuyên gia tiền lương cũng khuyến cáo Chính phủ phải cân đối tăng trưởng tín dụng, tăng trưởng GDP, và đời sống của người lao động, doanh nghiệp để tạo ra sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
