Đoạn Video
Ảnh
Trương Cẩm Tú
Guest
Trong vòng 10 năm tới, Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) của Vương quốc Anh đặt mục tiêu giải mã toàn bộ bộ gen của tất cả trẻ sơ sinh. Kế hoạch này nhằm nâng cao khả năng dự đoán, phòng bệnh sớm và giảm áp lực lên hệ thống y tế đang đối mặt với dân số già ngày càng tăng.
Hiện nay, trẻ sơ sinh ở Anh đã được thực hiện xét nghiệm máu gót chân để phát hiện 9 bệnh hiếm. Tuy nhiên, theo kế hoạch mới, mẫu máu này sẽ được dùng để giải mã toàn bộ bộ gen, một bản đồ chi tiết toàn bộ DNA của mỗi cá nhân. Phương pháp này có thể phát hiện sớm các bệnh di truyền, cũng như các biến thể gen làm tăng nguy cơ mắc bệnh trong tương lai.
Đây là một phần trong định hướng phát triển y học cá nhân hóa của NHS, vốn không chỉ dựa vào DNA mà còn xem xét các yếu tố môi trường và lối sống. Cách tiếp cận này không chỉ giúp chẩn đoán và điều trị chính xác hơn mà còn hướng đến việc ngăn ngừa bệnh từ sớm, thậm chí trước khi có triệu chứng.
Theo Bộ trưởng Y tế Wes Streeting, “Cuộc cách mạng trong khoa học y học sẽ giúp chúng ta biến NHS từ một hệ thống điều trị bệnh sang một hệ thống dự đoán và phòng bệnh. Với công nghệ này, bệnh nhân sẽ được chăm sóc y tế phù hợp ngay từ đầu, trước cả khi có dấu hiệu bệnh, từ đó giảm gánh nặng cho NHS và giúp người dân sống khỏe mạnh hơn, lâu dài hơn.”
Dù đây là một bước tiến đầy hứa hẹn, vẫn còn nhiều câu hỏi đạo đức cần giải quyết.
Vấn đề lớn nhất là quyền riêng tư và an toàn dữ liệu. Những lo ngại này từng được nêu bật qua các vụ việc liên quan đến công ty xét nghiệm DNA tư nhân như 23andMe. Tuy nhiên, NHS cho biết đã có sẵn quy trình bảo mật nghiêm ngặt cho dữ liệu gen, với quyền truy cập bị giới hạn và chỉ nhóm điều trị mới có thể xem thông tin định danh.
Ngoài ra, còn có những băn khoăn về việc ai là người có quyền quyết định xét nghiệm cho trẻ, khi nào nên thông báo kết quả nếu phát hiện bất thường, và nếu kết quả đó có thể ảnh hưởng đến các thành viên khác trong gia đình thì nên xử lý ra sao. Những câu hỏi này đang được nghiên cứu kỹ lưỡng thông qua các dự án như 100,000 Genomes Project hay Generation Study, không chỉ để giải quyết vấn đề khoa học mà còn xử lý các khía cạnh đạo đức liên quan.
Trong 10 năm tới, chắc chắn sẽ còn nhiều thách thức mới xuất hiện khi chương trình mở rộng trên quy mô toàn quốc. Nhưng nếu mọi việc tiến triển thuận lợi, đây có thể là một bước thay đổi lớn trong cách chúng ta tiếp cận y tế, ngay từ lúc một đứa trẻ chào đời. (telegraph)
Hiện nay, trẻ sơ sinh ở Anh đã được thực hiện xét nghiệm máu gót chân để phát hiện 9 bệnh hiếm. Tuy nhiên, theo kế hoạch mới, mẫu máu này sẽ được dùng để giải mã toàn bộ bộ gen, một bản đồ chi tiết toàn bộ DNA của mỗi cá nhân. Phương pháp này có thể phát hiện sớm các bệnh di truyền, cũng như các biến thể gen làm tăng nguy cơ mắc bệnh trong tương lai.
Đây là một phần trong định hướng phát triển y học cá nhân hóa của NHS, vốn không chỉ dựa vào DNA mà còn xem xét các yếu tố môi trường và lối sống. Cách tiếp cận này không chỉ giúp chẩn đoán và điều trị chính xác hơn mà còn hướng đến việc ngăn ngừa bệnh từ sớm, thậm chí trước khi có triệu chứng.
Theo Bộ trưởng Y tế Wes Streeting, “Cuộc cách mạng trong khoa học y học sẽ giúp chúng ta biến NHS từ một hệ thống điều trị bệnh sang một hệ thống dự đoán và phòng bệnh. Với công nghệ này, bệnh nhân sẽ được chăm sóc y tế phù hợp ngay từ đầu, trước cả khi có dấu hiệu bệnh, từ đó giảm gánh nặng cho NHS và giúp người dân sống khỏe mạnh hơn, lâu dài hơn.”
Dù đây là một bước tiến đầy hứa hẹn, vẫn còn nhiều câu hỏi đạo đức cần giải quyết.
Vấn đề lớn nhất là quyền riêng tư và an toàn dữ liệu. Những lo ngại này từng được nêu bật qua các vụ việc liên quan đến công ty xét nghiệm DNA tư nhân như 23andMe. Tuy nhiên, NHS cho biết đã có sẵn quy trình bảo mật nghiêm ngặt cho dữ liệu gen, với quyền truy cập bị giới hạn và chỉ nhóm điều trị mới có thể xem thông tin định danh.
Ngoài ra, còn có những băn khoăn về việc ai là người có quyền quyết định xét nghiệm cho trẻ, khi nào nên thông báo kết quả nếu phát hiện bất thường, và nếu kết quả đó có thể ảnh hưởng đến các thành viên khác trong gia đình thì nên xử lý ra sao. Những câu hỏi này đang được nghiên cứu kỹ lưỡng thông qua các dự án như 100,000 Genomes Project hay Generation Study, không chỉ để giải quyết vấn đề khoa học mà còn xử lý các khía cạnh đạo đức liên quan.
Trong 10 năm tới, chắc chắn sẽ còn nhiều thách thức mới xuất hiện khi chương trình mở rộng trên quy mô toàn quốc. Nhưng nếu mọi việc tiến triển thuận lợi, đây có thể là một bước thay đổi lớn trong cách chúng ta tiếp cận y tế, ngay từ lúc một đứa trẻ chào đời. (telegraph)
