Chỉ số Apgar là gì? khi nào chỉ số Apgar thấp ở mức nguy hiểm?

[Hue Hoang]

Khi một em bé vừa chào đời, bác sĩ và điều dưỡng cần biết ngay tình trạng sức khỏe ban đầu của bé ra sao để có thể chăm sóc kịp thời. Để làm điều đó, họ dùng một thang đánh giá gọi là điểm Apgar, một cách chấm điểm nhanh để xem bé có đang thở tốt, tim đập ổn định và phản ứng với môi trường xung quanh hay không.

Thang điểm này được bác sĩ gây mê Virginia Apgar đưa ra từ năm 1952 và hiện vẫn được áp dụng trên toàn thế giới. Dù đã có nhiều tiến bộ y khoa mới, điểm Apgar vẫn được xem như “chuẩn vàng” để kiểm tra trẻ sơ sinh ngay sau khi sinh.

Đánh giá những gì?​

Điểm Apgar gồm 5 yếu tố cơ bản, mỗi yếu tố được chấm từ 0 đến 2 điểm. Tổng điểm tối đa là 10:

• Hô hấp (thở): Bé có khóc to, thở đều không?
• Nhịp tim: Tim có đập nhanh và ổn định không?
• Trương lực cơ: Tay chân bé có cử động, chống lại khi duỗi ra không?
• Phản xạ: Bé có phản ứng khi bị kích thích nhẹ (như chạm vào bàn chân) không?
• Màu da: Bé có hồng hào không hay bị tím tái, nhợt nhạt?

Điểm được ghi lại hai lần: sau 1 phút và sau 5 phút kể từ khi bé chào đời.

• Từ 7–10 điểm: bé khỏe mạnh, thích nghi tốt.
• 4–6 điểm: bé hơi yếu, cần theo dõi sát.
• 0–3 điểm: bé nguy kịch, cần hồi sức khẩn cấp.

Nếu sau 5 phút bé vẫn dưới 7 điểm, các bác sĩ sẽ tiếp tục chấm điểm mỗi 5 phút để theo dõi sự tiến triển của bé.

Lưu ý quan trọng

Điểm Apgar không được dùng để quyết định có cấp cứu hồi sức hay không. Trên thực tế, nếu bé không thở hoặc không có nhịp tim, bác sĩ phải bắt đầu hồi sức ngay lập tức, không đợi đến lúc chấm điểm.

Ngoài ra, điểm Apgar chỉ phản ánh tình trạng tại thời điểm đánh giá, có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như: bé sinh non, nhẹ cân, bị dị tật bẩm sinh, mẹ dùng thuốc trong thai kỳ hoặc được gây mê khi sinh. Một số yếu tố cũng mang tính chủ quan và có thể khác nhau giữa người đánh giá.

Vì vậy, điểm Apgar chỉ là một phần trong quá trình đánh giá sức khỏe sơ sinh. Trẻ dù có điểm cao vẫn cần được theo dõi thêm để đảm bảo an toàn trong những giờ đầu sau sinh.

Vì sao điểm Apgar vẫn quan trọng?​

Dù có những giới hạn, điểm Apgar vẫn là công cụ hữu ích vì:

• Giúp đánh giá nhanh tình trạng sơ sinh ngay tại phòng sinh.
• Giúp theo dõi phản ứng của bé với các biện pháp hồi sức.
• Là thước đo thống nhất được ghi lại trong hồ sơ y tế, hỗ trợ cho chăm sóc sau này.

Nói ngắn gọn, điểm Apgar không phải là “bản án” cho sức khỏe lâu dài của bé, nhưng là tín hiệu đầu tiên để bác sĩ biết bé có đang thích nghi tốt với thế giới bên ngoài hay không.