Đoạn Video
Ảnh
Minh Phương
Thành viên nổi tiếng
Chính thức tên tỉnh mới là Hưng Yên sau sáp nhập tỉnh Thái Bình, cùng nghĩ về một danh nhân quê lúa là quan to nhà Nguyễn đi sang Mỹ đầu tiên, “tổng công trình sư” biến bến Ninh Hải xưa là cửa biển Hải Phòng, nay là cảng Hải Phòng.
Theo tộc phả, họ Bùi quê gốc ở tỉnh Thanh Hóa, di cư đến Thái Bình từ triều Lê và đến định cư ở Trình Phố vài đời trước. Bùi Viện là đời thứ tám tính từ khi thiên di.
Bùi Viện (1839-1878), hiệu là Mạnh Dực. Ông sinh ra ở làng Trình Phố, tổng An Bồi, huyện Trực Định, phủ Kiến Xương, tỉnh Nam Định (nay là thôn Trình Nhì, xã An Ninh, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình), trong một gia đình nhà nho kiêm nghề bốc thuốc.
Bùi Viện từng được sử sách khẳng định là một nhân vật xuất chúng ở thế kỷ XIX. Sinh ra từ mảnh đất ven biển Thái Bình, sớm có những hiểu biết và khát vọng về biển, Bùi Viện đã dành trọn đời mình để thực thi hoài bão vươn ra làm chủ biển khơi.
Công danh, sự nghiệp của ông gắn liền với biển và xứng danh với sự tôn vinh là nhà canh tân đất nước, là người con của biển, là một nhân vật lịch sử nổi tiếng có cuộc đời kỳ lạ, chí lớn phi thường.
Bùi Viện đỗ Tú tài năm Giáp Tí (1864), đỗ Cử nhân năm Mậu Thìn (1868) nhưng không đỗ Tiến sỹ.
Sau khi 6 tỉnh Nam kỳ rơi vào tay thực dân Pháp, tháng 7-1873, vua Tự Đức nhà Nguyễn chính thức cử Bùi Viện đi ra nước ngoài tìm hiểu tình hình.
Với việc cử Bùi Viện đi nước ngoài, vua Tự Đức nhà Nguyễn hy vọng có thể dựa vào một nước có tiềm lực lớn nhằm làm đối trọng, giảm bớt áp lực của Pháp đang ráo riết thực hiện âm mưu chiếm nốt Bắc kỳ và Trung kỳ.
Trước giờ về tỉnh mới Tây Ninh, đây là thành phố lớn nhất tỉnh Long An, từ Vũng Gù thành đô thị sầm uất
Cũng như một số nhà nho tiến bộ thời nhà Nguyễn, Bùi Viện có chủ trương muốn thắng Pháp phải canh tân đất nước nhưng cách làm của ông khác biệt so với những nhà nho có tư tưởng canh tân khác.
Bùi Viện chủ trương dùng chính sách ngoại giao khôn khéo, giao thiệp với các nước có tiềm lực kinh tế và quân sự mạnh nhằm làm cân bằng lực lượng để chế ngự người Pháp đang gây áp lực buộc triều đình Huế đầu hàng.
Ông không cầu viện các nước ở phương Đông như các nhà nho đương thời, ông có tư tưởng cầu viện Mỹ.
Bùi Viện là nhà ngoại giao đầu tiên trong lịch sử nước ta sang Mỹ và đã hai lần gặp Tổng thống Mỹ.
Từ cửa biển Thuận An (Huế), sau hai tháng, Bùi Viện đến được Hương Cảng (Hồng Kông).
Tỉnh mới Hưng Yên sau sáp nhập, Thái Bình, quê hương Thám hoa tài ba đã tập hợp danh sách tiến sỹ đỗ 10 khoa đầu tiên thời Lê sơ khắc bia dựng ở Quốc Tử Giám
Tại đây, Bùi Viện đã gặp gỡ và quen thân với một viên sứ thần (đại sứ bấy giờ) Mỹ.
Vị sứ thần này rất thông thạo tiếng Hán nên qua người bạn này, Bùi Viện biết Hoa Kỳ trước đây là một nước lạc hậu và cũng chịu cảnh chia rẽ Nam Bắc như Trịnh - Nguyễn, nhưng đến nay đã thống nhất đất nước và phát triển thịnh vượng.
Bùi Viện coi đây như là tấm gương để học tập. Ông quyết định không sang Trung Quốc cầu viện nhà Thanh như một số người đã làm mà sang Mỹ - một đất nước hoàn toàn xa lạ với người Việt lúc đó. Đó là hành động sáng suốt trên tầm thời đại, thể hiện rõ bản lĩnh của Bùi Viện.
Nhà tưởng niệm danh nhân văn hóa Bùi Viện, tọa lạc tại thôn Trình Trung Tây, xã An Ninh, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Bùi Viện là ông quan to nhà Nguyễn đầu tiên xuất dương đi Mỹ, có công khai mở cảng Hải Phòng ngày nay. Ảnh: Kim Oanh.
Nhờ sự giúp đỡ của viên lãnh sự Mỹ, Bùi Viện có được lá thư viết cho một người bạn vốn là người gần gũi với Tổng thống Mỹ.
Ông đi sang Nhật rồi vượt đại dương sang Mỹ. Sau gần một năm kiên trì vận động, năm 1873, Bùi Viện đã được Tổng thống Ulysse Simpson Grant (1822 - 1885) tiếp.
Lúc này Pháp và Mỹ đang tranh giành thuộc địa ở Mexico nên Mỹ cũng tỏ ý muốn giúp một quốc gia đang bị Pháp uy hiếp. Nhưng Bùi Viện không mang theo quốc thư nên hai bên không thể có một cam kết chính thức. Vì vậy, ông lại phải lặn lội ngược về Việt Nam trở lại kinh thành Huế.
Năm sau (1875), Tự Đức nhà Nguyễn ban cho Bùi Viện chức Khâm sai đại thần, cầm đầu đoàn sứ giả mang quốc thư trở lại Hoa Kỳ.
Nhưng lần đi này, tình hình thế giới đã biến chuyển bất lợi cho nước ta, Hoa Kỳ đã thay đổi chính sách nên tuy Tổng thống Grant vẫn niềm nở tiếp Bùi Viện và đoàn sứ bộ của ta, nhưng từ chối viện trợ cho Đại Nam chống Pháp. Bùi Viện đành tay không trở về Tổ quốc.
Đến Đà Nẵng, nghe tin mẹ mất, Bùi Viện ra Huế tâu vua nhà Nguyễn về chuyến công du bất thành và xin về thọ tang mẹ.
Vua Tự Đức nhà Nguyễn đã có lời phê đầy cảm khái: "Trẫm đối với ngươi chưa có ân nghĩa gì, mà ngươi đã coi việc nước như việc nhà, không quản xa xôi lo lắng, quỉ thần ắt cũng chứng cho".
Ba tháng sau, Bùi Viện lại được triệu về kinh đô giữ chức Thương chánh tham biện rồi chuyển sang chức Chánh quản đốc nha Tuần hải. Chuyến công du không thành nhưng Bùi Viện đã tỏ rõ một tinh thần kiên định, một ý chí sắt đá vì quốc gia, dân tộc.
Về kinh tế, năm 1876, Bùi Viện được triều đình giao giữ chức Tham biện thương chính. Ông đã đề nghị triều đình làm gấp hai việc: mở mang đường thủy, cho đào sông vét ngòi; mở hải cảng, lập bến sông.
Nơi thôn quê hẻo lánh ở Huế có một khu lăng mộ cổ đồ sộ của bà Hoàng thái hậu nhà Nguyễn, bà là vợ vua nào?
Theo ông, muốn mở mang buôn bán phải có hệ thống giao thông tốt, phải tổ chức thủy đội tiễu trừ giặc biển, bảo vệ thuyền buôn đi lại ngoài khơi. Từ đó, phát triển lực lượng này thành lực lượng thủy quân hùng mạnh cho đất nước.
Bùi Viện còn lập ra “Chiêu dương thương cục”. Đây là công ty buôn lớn tổ chức việc buôn bán giữa Việt Nam và Trung Quốc, sản phẩm trao đổi chủ yếu là bán nông thổ sản và mua về hàng gốm sứ, tơ lụa, … Ông là người có công sáng lập ra cửa biển Hải Phòng mà đương thời gọi là bến Ninh Hải.
Có thể nói, Bùi Viện lúc đó đang được xem như là một nhà kinh bang tế thế, có công lớn trong việc xây dựng cảng Hải Phòng, lập ra Tuần dương quân (lực lượng hải quân thường trực) và lập ra hệ thống thương điếm ở khắp các tỉnh ven biển. Bùi Viện là một danh nhân nổi tiếng đất Thái Bình.
#đôngtâykimcổ
Theo tộc phả, họ Bùi quê gốc ở tỉnh Thanh Hóa, di cư đến Thái Bình từ triều Lê và đến định cư ở Trình Phố vài đời trước. Bùi Viện là đời thứ tám tính từ khi thiên di.
Bùi Viện (1839-1878), hiệu là Mạnh Dực. Ông sinh ra ở làng Trình Phố, tổng An Bồi, huyện Trực Định, phủ Kiến Xương, tỉnh Nam Định (nay là thôn Trình Nhì, xã An Ninh, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình), trong một gia đình nhà nho kiêm nghề bốc thuốc.
Bùi Viện từng được sử sách khẳng định là một nhân vật xuất chúng ở thế kỷ XIX. Sinh ra từ mảnh đất ven biển Thái Bình, sớm có những hiểu biết và khát vọng về biển, Bùi Viện đã dành trọn đời mình để thực thi hoài bão vươn ra làm chủ biển khơi.
Công danh, sự nghiệp của ông gắn liền với biển và xứng danh với sự tôn vinh là nhà canh tân đất nước, là người con của biển, là một nhân vật lịch sử nổi tiếng có cuộc đời kỳ lạ, chí lớn phi thường.
Bùi Viện đỗ Tú tài năm Giáp Tí (1864), đỗ Cử nhân năm Mậu Thìn (1868) nhưng không đỗ Tiến sỹ.
Sau khi 6 tỉnh Nam kỳ rơi vào tay thực dân Pháp, tháng 7-1873, vua Tự Đức nhà Nguyễn chính thức cử Bùi Viện đi ra nước ngoài tìm hiểu tình hình.
Với việc cử Bùi Viện đi nước ngoài, vua Tự Đức nhà Nguyễn hy vọng có thể dựa vào một nước có tiềm lực lớn nhằm làm đối trọng, giảm bớt áp lực của Pháp đang ráo riết thực hiện âm mưu chiếm nốt Bắc kỳ và Trung kỳ.
Trước giờ về tỉnh mới Tây Ninh, đây là thành phố lớn nhất tỉnh Long An, từ Vũng Gù thành đô thị sầm uất
Ông quan to nhà Nguyễn đầu tiên xuất dương sang Mỹ
Cũng như một số nhà nho tiến bộ thời nhà Nguyễn, Bùi Viện có chủ trương muốn thắng Pháp phải canh tân đất nước nhưng cách làm của ông khác biệt so với những nhà nho có tư tưởng canh tân khác.
Bùi Viện chủ trương dùng chính sách ngoại giao khôn khéo, giao thiệp với các nước có tiềm lực kinh tế và quân sự mạnh nhằm làm cân bằng lực lượng để chế ngự người Pháp đang gây áp lực buộc triều đình Huế đầu hàng.
Ông không cầu viện các nước ở phương Đông như các nhà nho đương thời, ông có tư tưởng cầu viện Mỹ.
Bùi Viện là nhà ngoại giao đầu tiên trong lịch sử nước ta sang Mỹ và đã hai lần gặp Tổng thống Mỹ.
Từ cửa biển Thuận An (Huế), sau hai tháng, Bùi Viện đến được Hương Cảng (Hồng Kông).
Tỉnh mới Hưng Yên sau sáp nhập, Thái Bình, quê hương Thám hoa tài ba đã tập hợp danh sách tiến sỹ đỗ 10 khoa đầu tiên thời Lê sơ khắc bia dựng ở Quốc Tử Giám
Tại đây, Bùi Viện đã gặp gỡ và quen thân với một viên sứ thần (đại sứ bấy giờ) Mỹ.
Vị sứ thần này rất thông thạo tiếng Hán nên qua người bạn này, Bùi Viện biết Hoa Kỳ trước đây là một nước lạc hậu và cũng chịu cảnh chia rẽ Nam Bắc như Trịnh - Nguyễn, nhưng đến nay đã thống nhất đất nước và phát triển thịnh vượng.
Bùi Viện coi đây như là tấm gương để học tập. Ông quyết định không sang Trung Quốc cầu viện nhà Thanh như một số người đã làm mà sang Mỹ - một đất nước hoàn toàn xa lạ với người Việt lúc đó. Đó là hành động sáng suốt trên tầm thời đại, thể hiện rõ bản lĩnh của Bùi Viện.
Nhà tưởng niệm danh nhân văn hóa Bùi Viện, tọa lạc tại thôn Trình Trung Tây, xã An Ninh, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Bùi Viện là ông quan to nhà Nguyễn đầu tiên xuất dương đi Mỹ, có công khai mở cảng Hải Phòng ngày nay. Ảnh: Kim Oanh.
Nhờ sự giúp đỡ của viên lãnh sự Mỹ, Bùi Viện có được lá thư viết cho một người bạn vốn là người gần gũi với Tổng thống Mỹ.
Ông đi sang Nhật rồi vượt đại dương sang Mỹ. Sau gần một năm kiên trì vận động, năm 1873, Bùi Viện đã được Tổng thống Ulysse Simpson Grant (1822 - 1885) tiếp.
Lúc này Pháp và Mỹ đang tranh giành thuộc địa ở Mexico nên Mỹ cũng tỏ ý muốn giúp một quốc gia đang bị Pháp uy hiếp. Nhưng Bùi Viện không mang theo quốc thư nên hai bên không thể có một cam kết chính thức. Vì vậy, ông lại phải lặn lội ngược về Việt Nam trở lại kinh thành Huế.
Năm sau (1875), Tự Đức nhà Nguyễn ban cho Bùi Viện chức Khâm sai đại thần, cầm đầu đoàn sứ giả mang quốc thư trở lại Hoa Kỳ.
Nhưng lần đi này, tình hình thế giới đã biến chuyển bất lợi cho nước ta, Hoa Kỳ đã thay đổi chính sách nên tuy Tổng thống Grant vẫn niềm nở tiếp Bùi Viện và đoàn sứ bộ của ta, nhưng từ chối viện trợ cho Đại Nam chống Pháp. Bùi Viện đành tay không trở về Tổ quốc.
Đến Đà Nẵng, nghe tin mẹ mất, Bùi Viện ra Huế tâu vua nhà Nguyễn về chuyến công du bất thành và xin về thọ tang mẹ.
Vua Tự Đức nhà Nguyễn đã có lời phê đầy cảm khái: "Trẫm đối với ngươi chưa có ân nghĩa gì, mà ngươi đã coi việc nước như việc nhà, không quản xa xôi lo lắng, quỉ thần ắt cũng chứng cho".
Danh nhân Thái Bình có công khai mở cảng Hải Phòng ngày nay
Ba tháng sau, Bùi Viện lại được triệu về kinh đô giữ chức Thương chánh tham biện rồi chuyển sang chức Chánh quản đốc nha Tuần hải. Chuyến công du không thành nhưng Bùi Viện đã tỏ rõ một tinh thần kiên định, một ý chí sắt đá vì quốc gia, dân tộc.
Về kinh tế, năm 1876, Bùi Viện được triều đình giao giữ chức Tham biện thương chính. Ông đã đề nghị triều đình làm gấp hai việc: mở mang đường thủy, cho đào sông vét ngòi; mở hải cảng, lập bến sông.
Nơi thôn quê hẻo lánh ở Huế có một khu lăng mộ cổ đồ sộ của bà Hoàng thái hậu nhà Nguyễn, bà là vợ vua nào?
Theo ông, muốn mở mang buôn bán phải có hệ thống giao thông tốt, phải tổ chức thủy đội tiễu trừ giặc biển, bảo vệ thuyền buôn đi lại ngoài khơi. Từ đó, phát triển lực lượng này thành lực lượng thủy quân hùng mạnh cho đất nước.
Bùi Viện còn lập ra “Chiêu dương thương cục”. Đây là công ty buôn lớn tổ chức việc buôn bán giữa Việt Nam và Trung Quốc, sản phẩm trao đổi chủ yếu là bán nông thổ sản và mua về hàng gốm sứ, tơ lụa, … Ông là người có công sáng lập ra cửa biển Hải Phòng mà đương thời gọi là bến Ninh Hải.
Có thể nói, Bùi Viện lúc đó đang được xem như là một nhà kinh bang tế thế, có công lớn trong việc xây dựng cảng Hải Phòng, lập ra Tuần dương quân (lực lượng hải quân thường trực) và lập ra hệ thống thương điếm ở khắp các tỉnh ven biển. Bùi Viện là một danh nhân nổi tiếng đất Thái Bình.
#đôngtâykimcổ
