Giải pháp nào cho nhu cầu vay nhỏ của người lao động bình dân?

[Diệp Quỳnh]

Hầu hết những người muốn vay nhanh 2 triệu đồng đều là lao động bình dân và khi vay, họ luôn mong được nhận tiền gấp, thậm chí là ngay lập tức. Không nhiều giải pháp vay cùng lúc đáp ứng được các mong muốn đó.
Không công việc ổn định, không tài sản thế chấp, chẳng có tích luỹ tài chính nhưng lại cần tiền gấp là nguyên nhân khiến những người lao động bình dân như công nhân, nông dân, tiểu thương, xe ôm công nghệ, làm nghề tự do... rất khó có thẻ vay tiền, dù chỉ là vay nhanh 2 triệu đồng. Với họ, đây là số tiền lớn, đôi khi có thể làm thay đổi đáng kể cuộc sống mưu sinh.
Mới 36 tuổi nhưng anh Nam (phường Pleiku, tỉnh Gia Lai) đã mưu sinh tại chợ đầu mối hơn 20 năm bằng nghề chở rau củ quả từ chợ đầu mối giao về các chợ nhỏ trong thành phố. "Cần câu cơm" của anh là chiếc xe van Suzuki Carry gần 15 năm tuổi. Thu nhập thì chỉ tạm đủ nuôi vợ mới sinh và một cậu con trai đang học lớp 3. Ngày nào không đi làm, ngày đó bữa cơm gia đình nhìn khác hẳn. "Mình không dám ốm chứ cái xe thì dám. Mấy hôm trước nó dở chứng, không nổ máy được. Mấy ông sửa xe báo giá 2 triệu đồng", anh tâm sự. Với gia đình anh lúc này, đó thực sự là một khoản lớn nhưng anh lại chẳng thể vay ai được. Bạn bè, người thân hoặc cũng chạy chợ như anh, hoặc làm nông, chằng ai có tiền nhàn rỗi.

Anh tới các ngân hàng với mong muốn vay đúng số tiền cần để sửa xe nhưng bị từ chối. Anh đến các cửa hàng cầm đồ với hy vọng cầm cố chiếc xe Wave Alpha do vợ đứng tên, mua từ hồi mới lập gia đình. Một số cửa hàng từ chối, một số cho vay 7 triệu đồng nhưng phải nhận tối thiểu 5 triệu, lãi suất 3.000đ/triệu/ngày. Anh lại sợ khi nhận nhiều hơn số tiền mình cần thì dễ chi tiêu phung phí, lại phải trả lãi cho khoản tiền chưa dùng đến. "Mình cần 2 triệu thôi nhưng họ cho vay nhiều quá! Cuối cùng không dám vay, sợ ôm nợ còn khổ hơn!"
Trên cả nước, có hàng chục triệu người như anh Nam, những người cần vay khoản tiền nhỏ nhưng vay gấp, nhận tiền liền trong khi không có tài sản thế chấp, trừ chiếc xe máy làm phương tiện mưu sinh hàng ngày. Một điểm chung nữa là thu nhập thấp,trung bình chỉ 6-8 triệu đồng, thậm chí ít hơn. Thu nhập không cao, lại không ổn định do đặc tính công việc tự phát, nhỏ lẻ và ngắn hạn họ thường xuyên bị các ngân hàng, công ty tài chính tiêu dùng từ chối. Khi ấy, tìm đến các đơn vị cho vay thay thế là giải pháp duy nhất.
Trong 4 loại hình cho vay thay thế, theo báo cáo của Fiin Group, cầm đồ là hình thức phổ biến nhất, chiếm gần 60% thị trường. Cầm đồ phù hợp với người lao động bình dân vì chỉ cần có xe máy chính chủ là đã có thể vay tiền, trong vòng 15 phút. Khoảng 5 năm trở lại đây, thị trường cầm đồ chứng kiến hai sự thay đổi lớn. Đầu tiên là việc cho vay bằng đăng ký xe, tức là sẽ chỉ giữ lại cà vẹt xe bản gốc và bàn giao phương tiện cho người vay bảo quản, sử dụng. Chiếc xe là tài sản quan trọng của người lao động bình dân, giúp họ duy trì cuộc sống nên việc vừa nhận được tiền, vừa giữ lại phương tiện sẽ giúp họ dễ dàng vay hơn. Tiếp đến là sự hiện diện của các chuỗi cầm đồ thế hệ mới. Các chuỗi này hoạt động dựa trên nền tảng công nghệ nên việc cho vay được nhanh chóng, dễ dàng, minh bạch. Tiêu biểu nhất là chuỗi cửa hàng F88. Ngoài mạng lưới hơn 900 cửa hàng, doanh nghiệp này còn cung cấp ứng dụng di động My F88, cho phép khách hàng có thể đăng ký và quản lý khoản vay trên điện thoại di động. Ứng dụng còn cho phép làm thủ tục vay một lần nhưng rút tiền nhiều lần, rút đến đâu, tính lãi phí đến đó, giúp khách hàng vừa linh hoạt trong việc sử dụng vốn, vừa tiết kiệm đáng kể chi phí vay phải trả.
Anh Nam tình cờ biết được hình thức vay này qua lời một người bạn ở chợ và đã đăng ký thử. Anh Nam đồng ý với hạn mức vay 7 triệu đồng trên My F88 nhưng chỉ rút ra đúng 2 triệu để sửa xe và F88 cũng chỉ tính lãi phí 2 triệu đồng trên. Số tiền 5 triệu còn lại trên My F88 không bị tính lãi phí nhưng anh Nam có thể rút bất cứ khi nào và khi nào rút thì mới bị tính lãi phí. "Trước đây, tôi chưa từng biết đến cách vay này nhưng bí quá vay thử mà thấy nó phù hợp, kiểu như mình có một khoản tiền dự phòng vậy đó!", anh Nam nhận xét.

Theo F88, sau 9 tháng triển khai, My F88 đã thu hút hơn 251.500 khách hàng đăng ký vay, 346.579 hợp đồng điện tử được ký kết và 990 tỷ đồng được giải ngân. Những con số trên phần nào phản ánh nhu cầu vay nhỏ, nhanh và minh bạch là rất lớn. Doanh nghiệp này khẳng định My F88 là bước đi quan trọng trong chiến lược số hóa hoạt động cho vay, mở rộng tiếp cận tài chính đến nhóm khách hàng là người lao động bình dân.